تاریخ
یک شنبه 23 مرداد 1390 12:58 AM
ديباچه: درس تاريخ در آموزش و پرورش تنها به بازخواني گذشته و هياهوي قدرتمندان و پادشاهان مي‌پردازد و بر همين اساس حتي بهترين دانش‌آموزان نيز تاريخ را مجموعه‌اي از حوادث مي‌دانند. اما آيا چنين ديدگاهي صحيح است؟ آيا علم تاريخ مثل يک داستان يا رمان، مجموعه‌اي از حوادث تلخ و شيرين را به حالت روايي و نقلي محض منتقل مي‌‌سازد و هدف آن افزايش معلومات دايره المعارفي است؟
دايره المعارف بريتانيکا در معرفي علم تاريخ مي‌گويد:
"تاريخ، قواعدي است که ثبت وقايع مؤثر بر مردم يک ملت را با حفظ تسلسل تاريخي و زماني آن مطالعه مي‌کند و مبني بر تحقيق منتقدانه منابع اطلاعاتي و توضيح دلايل آنها است."
اين دايره المعارف درباره هدف تاريخدان نيز مي‌گويد:
"هدف تاريخدان اين است که فعاليت‌هاي ثبت شده انسان را مدل‌سازي کند. تا درک عميق‌تري از آن داشته باشد. اين درک از اعمال انسان، موضوعي کاملاً جديد است و به پيشرفت‌هاي علم تاريخ در اواخر قرن 18 و 19 برمي‌گردد که توسط تاريخدانان حرفه‌اي ايجاد گرديد."
شادروان دکتر عبدالحسين زرين‌کوب نيز در کتاب " تاريخ در ترازو" در معرفي علم تاريخ مي‌گويد:
"تاريخ تنها گردآوري روايات و مقايسه آنها و شناخت "واقعيت" حوادث گذشته نيست. وراي اين کار،نظر به توجيه و تفسير اين واقعيات دارد که بين جزئيات رابطه برقرار مي‌کند و آنها را به يکديگر پيوند مي‌دهد. اين کار در واقع عبارت از تجديد بناي گذشته است به کمک مصالح و موادي که اينجا و آنجا از بقاياي آوار حوادث باقي مانده است." در واقع علم تاريخ تحولات گذشته جامعه انساني را که مي‌تواند زمينه سياسي، اقتصادي، اجتماعي يا فرهنگي داشته باشد، مورد مطالعه قرار مي‌دهد. به همين دليل رشته بسيار گسترده‌اي است و اشتباه است که آن را صرفاً مطالعه مواد خام تاريخي بدانيم بلکه دانشجو فرا مي‌گيرد که چگونه از تحليل و تلفيق مواد خام تاريخي به نتايج علمي برسد. به عبارت ديگر آموختن روش تاريخي به مورخ کمک مي‌کند تا از ميان انبوهي از مواد خام، مواد خام معتبر را جدا کند و براساس روش تاريخي از بررسي آنها به نتيجه علمي برسد. در حالي که حتي مطالعه‌کنندگان جدي تاريخ که غيرحرفه‌اي هستند، هيچ معياري براي تشخيص و تعيين صحت و سقم رويدادهاي يک کتاب تاريخي ندارند و گاه از آثار غيرموثق و غيرمعتبر استفاده مي‌کنند.
توانايي‌هاي لازم :
دانشجوي تاريخ بايد نظم و دقت فراوان داشته و توان به تصوير کشيدن و نقد کردن وقايع تاريخي را داشته باشد. پايه علم تاريخ، فلسفه، زمين آن جغرافيا و ديوارهاي آن جامعه‌شناسي، اقتصاد، سياست و فرهنگ است و دانشجوي تاريخ بايد با اين علوم آشنا باشد و از نتايج آنها بهره ببرد. فردي مي‌تواند در رشته تاريخ موفق شود که از پوسته رويي رويدادها عبور کرده و مسائل عميق‌تري را درباره آنها بفهمد و از ارتباط بين دو رويداد پي به رويداد سوم ببرد و با ديدن يک رويداد به علل پنهان و آشکار آن، اشاره کند. همچنين دانشجو بايد با ادبيات فارسي ، آمار و رياضي آشنايي داشته باشد تا بتواند به ياري ادبيات فارسي هم از منابع گذشته که رنگ ادبي دارند، استفاده کند و هم مفاهيم تاريخي را به خوبي بيان نمايد و به ياري آمار و رياضي نيز، هرچه بيشتر زبان دستاوردهاي علم تاريخ را کمـّي کند و داده‌هاي تاريخ را در قالب اعداد بيان نمايد.
موقعيت شغلي در ايران :
فارغ‌التحصيلان دوره کارشناسي تاريخ در وزارت آموزش و پرورش، وزارت امور خارجه، وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان موزه‌ها، مراکز اسناد ملي و صداوسيما براي بررسي مسائل تحقيقي تاريخ در حد تحقيقات بين‌المللي به کار مشغول مي‌شوند.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه:
کليات و مباني علم تاريخ، متون تاريخي به زبان فارسي، عربي و خارجي، روش تحقيق ، تاريخ‌نگاري و تحولات آن در ايران و جهان، گاه‌شماري و تقويم، مباني تاريخ اجتماعي ايران، تاريخ انديشه‌هاي سياسي در ايران و اسلام، کليات جغرافيا، مباني جامعه‌شناسي، مباني علم سياست، فلسفه تاريخ.
دروس اصلي و تخصصي:
تاريخ ايران از ايلامي‌ها و آريايي‌ها تا پايان دوره هخامنشي، دوره سلوکي و اشکاني، تاريخ ايران در دوره ساسانيان، تاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ايران (از ورود اسلام تا پايان حکومت علويان طبرستان، دوره سلجوقيان، دوره سامانيان، ديلميان، غزنويان، دوره غوريان و خوارزمشاهيان، دوره حمله مغول و ايلخانان، از زوال ايلخانان تا آغاز حکومت صفويان، دوره افشاريان و زنديان، آغاز دوره قاجار تا انقلاب مشروطيت، انقلاب مشروطيت تا انقراض حکومت قاجاريه، از انقراض قاجاريه تا کودتاي 28 مرداد 1332) ، انقلاب اسلامي و ريشه‌هاي آن، تاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي جهان اسلام (از ميلاد پيامبر اکرم(ص) تا سال 41 هجري، از سال 40 هجري تا 227 هـ . ق، از سال 227 هـ . ق تا سقوط بغداد از قرن هفتم تا دهم هجري)، تاريخ تشيع، تاريخ تحليلي زندگاني ائمه معصومين(ع) ، تاريخ عثماني و خاورميانه، تاريخ يونان و رم، تاريخ بيزانس، تاريخ اروپا در قرون وسطي، تاريخ اروپا در قرون جديد، تاريخ اروپا از انقلاب فرانسه تا جنگ جهاني اول، تاريخ اروپا از جنگ جهاني اول تاکنون.
پیامبر (ص): صبر اگر به بیقراری رسید دعا مستجاب می شود.
عزیز ما قرنهاست که چشم انتظار به ما دارد!
