زبان وادبیات فارسی
یک شنبه 23 مرداد 1390 12:52 AM
ديباچه: بعضي‌ها مي‌گويند بايد فراموش کرد و يا حداقل کمتر به آن پرداخت چرا که در عصر ماشين و قرن بيست و يکم سخن گفتن از آن نشانه عقب‌ماندگي و دوري از واقعيت‌هاست. مي‌گويند وقتي به ياري آن حتي نمي‌توان يک سنجاق قفلي را ساخت چرا بايد هم‌ّ و غم خويش را صرف آن کرد وخلاصه ادبيات مال دوران لب جوي و سايه درخت و آواز بلبل بوده است و حالا که اين دوران سر آمده است با ادبيات نيز بايد خداحافظي کرد.اين در حالي است که رشته زبان و ادبيات فارسي بهترين بستر براي ورود به شناخت فرهنگ و عرفان و حتي معارف ديني ما است. چون سرفصل‌ها و دروسي که در اين رشته تدريس مي‌شود هر کدام مسيري است که به دشت‌هاي وسيع معرفت منتهي مي‌گردد. مثلاً معاني و بيان و آرايه‌هاي ادبي موجب ارضاء حس زيباشناسي در حوزه ادبيات مي‌شود و از ديگر سو صنايع شعري و فنون بلاغي مانند تمليح، استعاره و مجاز کليدي براي پي بردن به نکات باريک و اشارات معنايي متون ادبي است. امروزه دامنه ادبيات فارسي بسيار گسترده است به گونه‌اي که پيش‌بيني مي‌شود بتوان ده گرايش براي آموزش ادبيات فارسي تدوين کرد؛ يعني دانشجو طي دو سال دروس عمومي ادبيات را بخواند و در دو سال بعد يکي از گرايش‌هاي علوم بلاغي، ادبيات داستاني و گرايش‌هاي ديگري که مي‌توان در اين رشته پيش بيني کرد، مطالعه کند. اما آنچه امروزه در دانشگاه‌ها به عنوان رشته ادبيات فارسي تدريس مي‌شود، داراي دو شاخه اصلي زبان فارسي و ادبيات فارسي‌است. که در بخش زبان فارسي مسايل مربوط به زبان شناسي، دستور زبان، اصول نگارش و ويرايش و در بخش ادبيات؛ سبک‌شناسي، نقد ادبي، انواع ادبي، تاريخ ادبيات، صنايع ادبي شامل بديع، معاني و بيان و عروض همچنين متون نظم و نثر کلاسيک مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
توانايي‌هاي لازم :
اگر يک دانشجوي ادبيات از خواندن يک بيت شعر حافظ يا خواندن داستان‌هاي شاخص و معروف ادبيات جهان لذت نبرد به اشتباه وارد اين رشته شده است چون دانشجوي زبان و ادبيات فارسي بايد دروس بسيار متنوع و گسترده‌اي را در وادي ادبيات فارسي بخواند و اگر کسي علاقه‌مند نباشد اين رشته برايش ملال آور مي‌شود.اين رشته قلم درست و بيان خوب مي‌خواهد تا بتوان منظور خود را به خوبي تفهيم کرد. همچنين دانشجوي اين رشته لازم است که حافظه نسبتاً قوي داشته باشد چون بخش عظيمي از مقولات ادبي را بايد به خاطر بسپارد تا در مواقع لازم به آنها دسترسي داشته باشد.
موقعيت شغلي در ايران :
بعد از آموزش و پرورش ، مطبوعات بهترين بستر براي فعاليت فارغ‌التحصيلان ادبيات فارسي است. همچنين بهترين نيرو براي تنظيم و ارائه برنامه‌هاي ادبي راديو و تلويزيون و حوزه‌هاي فرهنگي وزارتخانه‌هاي مختلف کشور، فارغ‌التحصيل اين رشته است. و از اينها گذشته يک ليسانس ادبيات اگر پويا و فعال باشد مي‌تواند يک نويسنده، شاعر يا منتقد گردد و در مراکز چاپ و نشر کتاب به عنوان ويراستار و ناظر ادبي در سير چاپ کتاب حضور داشته باشد. در ضمن تعدادي از فارغ‌التحصيلان نيز با توجه به ذوق و سليقه خود کارهاي ويژه‌اي انجام مي‌دهند که از آن جمله مي‌توان به شرکت در تأليف فرهنگ‌هاي مختلف به عنوان پژوهشگر ادبي و "فيش‌نويس علمي" و "انتخابي" دايره المعارف‌ها اشاره کرد.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه:
دستور زبان، تاريخ زبان‌‌فارسي، مرجع‌شناسي و روش تحقيق ، آيين‌نگارش و ويرايش ، بديع.
دروس اصلي:
رودکي و منوچهري، فرخي و کسايي، رستم و سهراب، رستم و اسفنديار، قصيده‌هاي ناصرخسرو، خاقاني، مسعود سعد، نظامي، مثنوي معنوي، منطق‌الطير، حديقه‌سنايي، بوستان سعدي، غزليات و قصايد سعدي، حافظ، صائب، تاريخ بيهقي، سياست‌نامه و قابوسنامه، کشف الاسرار، کليله و دمنه، گلستان سعدي، مرصادالعباد، قرائت متون عربي، قواعد عربي، زبان خارجه تخصصي، عروض و قافيه، ادبيات معاصر، متون تفسيري، آشنايي با علوم قرآني، نقد ادبي.
دروس تخصصي:
معاني و بيان، مباني عرفان و تصوف، تأثير قرآن و حديث در ادب فارسي، تاريخ ادبيات، سبک‌شناسي.
پیامبر (ص): صبر اگر به بیقراری رسید دعا مستجاب می شود.
عزیز ما قرنهاست که چشم انتظار به ما دارد!
