علوم تغذیه
یک شنبه 23 مرداد 1390 12:13 AM
ديباچه: "بگذاريد غذايتان نخستين پزشک شما باشد."اين کلمات قصار که بخشي از سوگندنامه پزشکي در 377 سال پيش از ميلاد مسيح است، امروزه اهميت و ارزش خود را بيش از پيش روشن ساخته و بيانگر مهمترين هدف علم تغذيه است. علمي که به ما مي‌آموزد هر آنچه مي‌خوريم و مي‌نوشيم، به طور مستقيم بر نحوه فعاليت جسماني و رواني ما تأثير دارد. به عبارت ديگر سوءتغذيه يا تغذيه نادرست مي‌تواند موجب انواع بيماري‌ها گردد. براي مثال چاقي، تصلب شرائين، اختلال‌هاي روده و معده و فشار خون، ناشي از استفاده بي‌رويه غذاهاي پرکالري، نمک، چربي و کمبود مواد سلولزي است يا استفاده سرخود و بي‌رويه ويتامين‌ها در کودکان موجب دشواري‌هاي يادگيري و تحصيلي مي‌شود و از سوي ديگر سوءتغذيه و کمبود مصرف ويتامين‌ها نيز عامل گواتر، کم‌خوني، کوري، عقب‌ماندگي ذهني و ده‌ها بيماري ديگر مي‌شود. از همين رو رشته تغذيه در عصر حاضر اهميت بسيار زيادي دارد.اين رشته به رژيم درماني، اصول علم تغذيه، ارزش مواد غذايي و نحوه تغذيه مناسب براي حفظ سلامت بدن مي‌پردازد. در اين ميان اصول علم تغذيه بررسي مي‌کند که چه فرآيندي روي مواد غذايي خورده شده انجام مي‌گيرد تا جذب يا دفع شود و رژيم درماني نيز نوع رژيم غذايي لازم در بيماري‌هاي مختلف را مشخص مي‌کند، چون در برخي از بيماري‌ها، بعضي از مواد غذايي بايد حذف شده يا بيشتر مورد استفاده قرار گيرد مثل بيماري گواتر که از کمبود يد ايجاد مي‌شود.
اين رشته داراي دو شاخه عمده است که عبارتند از :
الف) تغذيه گروه‌هاي مختلف جامعه مانند سالمندان، معلولين و کودکان و نوجوانان. ب) تغذيه باليني که شامل تغذيه و مشاوره غذايي بيماران بستري و سرپايي مي‌شود.
توانايي‌هاي لازم :
همان‌طور که يک پرستار بايد به کار خدماتي علاقه‌مند باشد، کارشناس تغذيه نيز بايد روحيه خدماتي داشته و صبر و حوصله لازم را براي صحبت با بيمار و راهنمايي او داشته باشد. حتي دانشجوياني که مايلند پس از فارغ‌التحصيلي دفتر مشاوره غذايي داير کنند، بايد داراي 3 سال سابقه کار در بيمارستان باشند. همچنين داوطلبان علاقه‌مند به اين رشته لازم است در دروس زيست‌شناسي و شيمي که پايه دروس دانشگاهي اين رشته است توانمند باشند.
موقعيت شغلي در ايران :
تا چند سال پيش فارغ‌التحصيلان رشته تغذيه حتي در بيمارستان‌ها جايگاه مشخص و تعيين‌شده‌اي نداشتند اما در چند سال اخير بخصوص از زماني که به کارشناسان تغذيه اجازه مطب داده شده، اين رشته در بيمارستان‌ها هويت و جايگاه تازه‌اي پيدا کرده است، اما متأسفانه هنوز در بين پزشکان نقش و اهميت کارشناسان اين علم روشن نشده است. در حالي که بايد همکاري تنگاتنگي بين پزشکان و متخصصان تغذيه وجود داشته باشد و در واقع هرجا که يک پزشک متخصص غدد، قلب و عروق يا کليه حضور دارد، بايد در کنارش يک متخصص تغذيه باشد. چون پزشک فقط ليست غذاها يا مواد غذايي که بيمار نبايد بخورد، تعيين مي‌کند اما کارشناس تغذيه مي‌گويد که يک بيمار چگونه و چقدر بايد بخورد تا هم مواد غذايي مورد نياز به بدنش برسد و هم رژيم غذايي را حفظ کند.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه:
زيست‌شناسي، روانشناسي، جامعه‌شناسي، شيمي عمومي، فيزيک، فيزيولوژي، تشريح تئوري، تشريح فيزيولوژي عملي، ميکروب‌شناسي، شيمي آلي، آمار حياتي، بيوشيمي مقدماتي، ميکروب‌شناسي مواد غذايي.
دروس اصلي:
اصول اپيدميولوژي، تغذيه اساسي، بهداشت و مسموميت‌هاي غذايي، مديريت بخش غذايي، نقش تغذيه در خدمات بهداشتي، فيزيولوژي تغذيه، زبان اختصاصي، بيوشيمي متابوليسم، اصول و روش‌هاي نگهداري مواد غذايي، شيمي مواد غذايي، اصطلاحات پزشکي و بيمارستاني، اقتصاد غذا و برنامه‌ريزي، بهداشت عمومي.
دروس تخصصي:
بيماري‌هاي ناشي از سوءتغذيه و اپيدميولوژي، تنظيم برنامه غذايي، تغذيه گروه‌هاي ويژه، رژيم درماني، بررسي وضع تغذيه، آموزش تغذيه، تأثير فرآيند بر ارزش غذا، تغذيه دوران‌هاي مختلف، سمينار، اکولوژي تغذيه، کارآموزي.
پیامبر (ص): صبر اگر به بیقراری رسید دعا مستجاب می شود.
عزیز ما قرنهاست که چشم انتظار به ما دارد!
