اعضاء مصنوعی
شنبه 22 مرداد 1390 11:51 PM
ديباچه:
رشته اعضاي مصنوعي و وسايل کمکي يکي از زيرشاخه‌هاي توانبخشي است که در آن طريقه طراحي و ساخت اعضاي مصنوعي و وسايل کمکي براساس اصول مهندسي و منطبق با آناتومي بدن آموزش داده مي‌شود. در واقع دروس اين رشته مجموعه‌اي از علوم مهندسي و علوم پزشکي است.متخصص اعضاي مصنوعي در سه زمينه حمايت از اعضاي ضعيف و ناتوان بدن، ساخت اندام مصنوعي براي عضو از دست رفته و اصلاح ناهنجاري‌ها فعاليت مي‌کند و براي به دست آوردن اين تخصص، دروس پايه مثل آناتومي بدن، علل ناهنجاري‌ها و بيماري‌هاي اندام‌هاي مورد نظر را مطالعه کرده و سپس نحوه ساخت اُرتزها و پروتزهاي مختلف را فرا مي‌گيرد.گفتني است که ارتز وسيله‌اي کمکي است که در موازات اندام فلج يا ضعيف به کار برده شده و به آن کمک مي‌کند تا کارايي بهتري داشته باشد و شامل تمام اندام‌ها از جمله اندام تحتاني، اندام فوقاني، ستون فقرات و سرو گردن مي‌شود. پروتز نيز عضو مصنوعي است که جانشين عضو طبيعي شده و در امتداد عضو طبيعي قرار مي‌گيرد.براي مثال فردي که دچار بيماري فلج اطفال شده است با استفاده از ارتزهاي کمک کننده مي‌تواند سرپا ايستاده و به فعاليت‌هاي زندگي خود به صورت مستقل ادامه دهد.تفاوت اين رشته با مهندسي پزشکي در اين است که رشته مهندسي پزشکي؛ در زمينه الکترونيک و بيومکانيک کاربردي کل تجهيزات پزشکي فعاليت مي‌کند يعني طراحي يک دستگاه راديولوژي يا فيزيوتراپي نيز در حيطه کار مهندسي پزشکي قرار مي‌گيرد، در حالي که رشته اعضاي مصنوعي به طراحي و ساخت وسايل کمکي و اعضاي مصنوعي مي‌پردازد و اعضاي مصنوعي قابل ساخت در اين رشته نيز اعضاي مصنوعي خارج از بدن مثل دست، پا، چشم و بيني است.از همين جا مي‌توان به يکي ديگر از تفاوت‌هاي موجود بين اين دو رشته پي برد چون فارغ‌التحصيل مهندسي پزشکي علاوه بر اعضاي مصنوعي خارج از بدن، پروتزهاي داخلي مثل قلب مصنوعي يا اعضاي پيچيده الکترونيکي و مکانيکي مثل دست سيبرنتيکي را نيز طراحي مي‌کند، اما فارغ‌التحصيل اعضاي مصنوعي، قطعات ساده‌تري که با ابزار دستي نيز قابل ساخت است مثل پاي مصنوعي عادي يا انواع بريس‌ها را طراحي کرده و مي‌سازد.
توانايي‌هاي لازم :
دانشجوي رشته اعضاي مصنوعي و وسايل کمکي مثل يک مجسمه‌ساز بايد با گچ مجسمه‌سازي کار کند و قالب‌هاي گچي از پا، دست، نيم‌تنه يا سر و گردن بسازد و مثل يک نجار، آهنگر و کفاش بايد به جوشکاري، تراشکاري، ارّه‌کاري، فلزکاري و چرمکاري بپردازد. به عبارت ديگر متخصص اين رشته بايد از دست‌هايي توانا برخوردار و به کارهاي فني و صنعتي علاقه‌مند باشد.در ضمن دانشجوي اين رشته بايد داراي جسم و روحي سالم و توانمند باشد تا در انجام کارهاي سنگين اين رشته مثل فلزکاري يا کار با گچ و قالب‌هاي سنگين دچار مشکل نشود و بتواند بعضي از اوقات چهار ساعت سرپا بايستد و کار کند. آمادگي روحي براي برخورد با بيماران و روابط اجتماعي خوب نيز در اين رشته بسيار ضروري است چون رشته اعضاي مصنوعي يک رشته خدماتي است و فارغ‌التحصيل آن بايد با دردمندترين اعضاي جامعه در ارتباط باشد.
موقعيت شغلي در ايران :
فارغ‌التحصيل اين رشته مي‌تواند در دو بخش دولتي و خصوصي فعاليت کند که بخش دولتي شامل سازمان بهزيستي، هلال احمر، بنياد جانبازان و بيمارستان‌هاي داراي مراکز ارتوپدي فني است. اما حيطه اصلي فعاليت فارغ‌التحصيلان اين رشته بخش خصوصي است چون رشته اعضاي مصنوعي جزو معدود رشته‌هاي توانبخشي است که فارغ‌التحصيل آن مي‌تواند پس از کسب تجربه لازم، مرکز خصوصي داير کرده و به افراد فلج يا افرادي که انواع بدشکلي‌هاي مختلف و مشکلات ارتوپدي دارند، افرادي که بيماري‌هاي ساده مثل صافي کف پا داشته و احتياج به کفش طبي دارند و کساني که دچار قطع عضو هستند، خدمات خود را ارائه دهد.در ضمن اگر دانشجويي اهل تحقيق و مطالعه باشد، در اين رشته زمينه نوآوري بسيار زياد است. بخصوص در زمينه پروتزهاي زيبايي؛ يعني ساخت چشم، گوش و بيني مصنوعي که نيروي کار متخصص در ايران بسيار کم است.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
آناتومي انساني ، رسم فني ، کمک‌هاي اوليه ، ايمني و پيشگيري از سوانح در کارگاه، رياضيات پايه و مقدمات آمار، تکنيک‌هاي فلزکاري ، تکنيک ارتوپدي فني ، اصول توانبخشي ، خواص مواد (علوم فلزات)، خواص مواد (مواد مصنوعي)، بهداشت عمومي ، ارتوپدي ، مکانيک، تکنولوژي چوب ، تکنيک قطعه‌سازي، تئوري پروتز ، تئوري ارتز ، مديريت صنعتي، روانشناسي معلولين، آناتومي و فيزيولوژي اعصاب ، فيزيک ، تکنولوژي درودگري ، آشنايي با طراحي و ساخت ارتزهاي اندام فوقاني ، آشنايي با طراحي و ساخت پروتزهاي زيرزانو، آشنايي با طراحي و ساخت ارتزهاي اندام تحتاني، آشنايي با طراحي و ساخت ارتزهاي ستون فقرات، آشنايي با طراحي و ساخت پروتزهاي اندام فوقاني، آشنايي با طراحي و ساخت پروتزهاي بالاي زانو، اصول فيزيوتراپي و کاردرماني، ارزشيابي واندازه‌گيري عضلات، آناتومي سطحي ، مقاومت مصالح ، اصطلاحات پزشکي ، راديولوژي ، تکنيک چرمکاري ، آمار و روش تحقيق، مديريت مرکز ارتوپدي فني، نورولوژي ، کينزيولوژي وبيومکانيک ، کارآموزي در عرصه ارتزهاي زيرزانو، کارآموزي در عرصه ارتزهاي پا، کارآموزي در عرصه ارتزهاي بالاي زانو، کارآموزي در عرصه ارتزهاي ستون فقرات ، کارآموزي در عرصه ارتزهاي اندام فوقاني ، کارآموزي در عرصه پروتزهاي مچ پا و پنجه ، کارآموزي در عرصه پروتزهاي زيرآرنج ، کارآموزي در عرصه پروتزهاي بالاي آرنج، کارآموزي در عرصه پروتزهاي زيرزانو، کارآموزي در عرصه پروتزهاي بالاي زانو، کارآموزي در عرصه پروتزهاي لگن.
پیامبر (ص): صبر اگر به بیقراری رسید دعا مستجاب می شود.
عزیز ما قرنهاست که چشم انتظار به ما دارد!
