کارگردانی تلویزیون
شنبه 22 مرداد 1390 2:10 AM
ديباچه: طبق آماري که در سال 1993 گرفته شده است، نوجوانان آمريکايي تا پايان دبيرستان 19 هزار ساعت به تلويزيون نگاه مي‌کنند؛ يعني بيشتر از مدت زماني که در کلاس درس حضور دارند، وقت خود را صرف تماشاي تلويزيون مي‌کنند. متأسفانه درکشور ما آمار دقيقي در اين زمينه وجود ندارد. اما تأثيرپذيري بسيار زياد نوجوانان و جوانان ما از شخصيت‌هاي تلويزيوني، بيانگر آن است که جوانان، بخش عظيمي از وقت خود را صرف تماشاي تلويزيون مي‌کنند و در اين ميان تله تئاترها، فيلم‌ها و سريال‌هاي تلويزيوني که در حيطه کار کارگردانان تلويزيون است، بيشترين مخاطب را دارند.تخصص کارگرداني تلويزيون از سال گذشته در دانشکده صدا و سيما در دو گرايش نمايش و مستند ارائه مي‌شود.
گرايش نمايش :
کارگرداني تلويزيوني يک رشته کاربردي است و هدف آن تربيت نيروي متخصص، متعهد و خلّاق برنامه‌ساز در جهت سياست‌هاي سازمان صدا و سيما است؛ افرادي که به ياري معلومات و مهارت‌هاي فني، تکنيکي، هنري و تحليلي، زمينه ساخت و توليد انواع برنامه‌هاي تلويزيوني را فراهم مي‌آورند. در واقع کارگردان تلويزيون کسي است که ذهنيت خود را با استفاده از آموزش‌هاي کلاسيک و آکادميکي که در خصوص برنامه‌سازي تلويزيون در طول دوران تحصيل کسب کرده است، به تصوير مي‌کشد و با خلاقيت و نوآوري به توليد برنامه‌هاي تلويزيوني مي‌پردازد. در اين ميان، دانشجويان گرايش نمايش، به مطالعه، پژوهش و تجربه در کارگرداني انواع برنامه‌هاي داستاني تلويزيون اعم از سريال‌ها، برنامه‌هاي کوتاه و تله‌تئاترها مي‌پردازند. به عبارت ديگر، دانشجويان اين گرايش، روش‌هاي طراحي و توليد يک برنامه داستاني از عرصه ايده تا ساخت در استوديو يا واحد سيار، پخش و ارزشيابي آن را فرا مي‌گيرند و در اين ميان با چگونگي نقد و تحليل برنامه‌هاي تلويزيوني، تحولات اجرا، تصويرنامه‌نويسي، جلوه‌هاي خاص، طراحي صحنه، شيوه‌هاي بيان و نحو‌ه ارتباط تنگاتنگ فرم و محتوا آشنا مي‌شوند.گفتني است که تمامي اين دروس همراه با فعاليت‌هاي عملي و کارهاي کارگاهي است تا دانشجويان با استفاده از امکانات و تجهيزات کاربردي دانشکده و سازمان صدا و سيما بتوانند، تجربه و مهارت لازم را براي ساخت و توليد برنامه‌هاي داستاني تلويزيوني کسب نمايند.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل:
دروس مشترک در هر دو گرايش:
مباني ارتباطات، مردم‌شناسي و رسانه‌هاي تصويري، عکاسي، آشنايي با هنر در تاريخ، تاريخ تلويزيون و فناوري رسانه‌هاي جديد، حکمت هنر اسلامي، ارتباطات بصري، آشنايي با فلسفه، پژوهش و نگارش در تلويزيون، تلويزيون:
زبان و ساختار، درک و بيان بصري، مخاطب‌شناسي تلويزيون، فلسفه هنر، ابزارشناسي توليد، شناخت عوامل نمايش، گونه‌شناسي فيلم، مباني برنامه‌سازي تلويزيوني، کارگاه تصوير و نور، مباني تدوين، مباني برنامه‌سازي تک دوربينه، گونه‌شناسي برنامه‌هاي تلويزيوني، مباني کارگرداني نمايش، مستندشناسي، موسيقي در فيلم و تلويزيون، تدوين ديجيتال، جلوه‌هاي خاص، کارگاه چند رسانه‌اي، طراحي و مديريت توليد، تلويزيون آموزشي، پروژه نهايي.
دروس تخصصي گرايش نمايش:
بازيگرداني و کارگرداني، برنامه‌سازي استوديويي، تصويرنامه نويسي، سمينار برنامه‌سازان تلويزيوني، واحد سيار، برنامه‌سازي تک دوربينه، کارگاه نمايش تلويزيوني.
گرايش مستند :
با اشتياق دوربين را به دست مي‌گيرد و شتابان در موج جمعيت، در بازارها، کنار رودخانه‌ها و در حاشيه جنگل‌ها به دنبال سوژه مي‌گردد. زماني از شقايق‌ها و آلاله‌هاي خفته در سينه کوهساران صحنه‌هاي زيبايي مي‌يابد. زماني ديگر از راز‌هاي نهفته در سينه کوه‌نشينان و کويرنشينان آگاهي مي‌يابد و آيين‌ها، آداب و رسوم و سور و سوگ مناطق مختلف ايران را به ياري عدسي دوربين خود به تصوير مي‌کشد تا تنوع فرهنگي و تعدد ميراث‌هاي فرهنگي ايران را به نمايش گذارد.اين، بخشي از دنياي کارگرداني مستند است؛ دنيايي که حيطه بسيار گسترده و وسيعي دارد و از يک سو شامل گزارش خبري، ورزشي و اجتماعي مي‌شود و از سوي ديگر مستند مردم‌شناسي يا طبيعت را در برمي‌گيرد. در واقع مستند، خوراک بسيار مهمي براي تلويزيون است و خيلي از برنامه‌هاي تلويزيوني؛ از جمله گزارش‌هاي اجتماعي، ورزشي، مردم‌شناسي يا مستند‌هاي طبيعت در اين حيطه قرار دارد. از همين‌رو، از سال گذشته مستندسازي به عنوان يکي از گرايش‌هاي کارگرداني تلويزيون در دانشکده صدا و سيما مطرح گرديده است و دانشجويان اين گرايش با آموزش دروسي از قبيل فرم و محتوا در مستند تلويزيوني، ژورناليسم تلويزيوني و مجله تلويزيوني، اطلاعات لازم را براي مستندسازي کسب مي‌کنند.
دروس تخصصي گرايش مستند:
مستند تلويزيوني: فرم و محتوا، نويسندگي براي مستند، مستندسازي، تاريخ و نقد فيلم مستند، ژورناليسم تلويزيوني، سمينار بررسي مستندسازان، مجله تلويزيوني.
مستند تلويزيوني:
فرم و محتوا، نويسندگي براي مستند، مستندسازي، تاريخ و نقد فيلم مستند، ژورناليسم تلويزيوني، سمينار بررسي مستند سازان، مجله تلويزيوني.
توانايي‌هاي لازم :
صدا و سيما از همه هنرها؛ از جمله موسيقي، معماري، ادبيات، نقاشي، طراحي، خطاطي و عکاسي بهره مي‌گيرد. به همين خاطر، دانشجوي کارگرداني تلويزيون بايد اطلاعات هنري گسترده‌اي در همه اين زمينه‌ها داشته باشد. اما متأسفانه گاه داوطلبان شرکتکننده در مصاحبه حضوري اين دانشکده، از مهمترين و بديهي‌ترين اطلاعات هنري بي‌خبر هستند. براي مثال هيچ اطلاعي از موسيقي کلاسيک و بزرگترين موسيقيدان‌هاي آن مثل باخ يا بتهوون ندارند. حتي داوطلبي در پاسخ به اين سؤال که موسيقي کلاسيک چيست، گفته است که موسيقي بدون کلام را موسيقي کلاسيک مي‌گويند!!همچنين برخي از داوطلبان نمي‌توانند آنچه را که مي‌خواهند، بگويند. چنين افرادي نمي‌توانند کارگردان موفقي شوند؛ چون کارگردان بايد بتواند با بازيگر يا فيلمبردارش بخوبي ارتباط برقرار کند و بگويد که از او چه انتظاري دارد. همچنين دانشجويان اين رشته بايد روابط اجتماعي خوبي داشته و بتوانند يک گروه را بخوبي اداره کنند. از همين‌رو، افراد گوشه‌گير و منزوي و کساني که منتظرند ديگران وظايفشان را به آنها گوشزد کنند، در اين رشته موفق نخواهند شد.در کل داوطبان بايد بدانند که در اينجا چيزي تزريق نمي‌شود تا يک نفر کارگردان، طراح يا برنامه‌ساز شود. بلکه استادان دانشگاه فقط راه را نشان نميدهند و خود دانشجو بايد با تلاش بسيار و مطالعه فراوان به نتيجه برسد.در اين رشته تسلط به زبان انگليسي نيز بسيار مهم است؛ چون دانشجويان بايد بتوانند از منابع و مآخذ درجه يک استفاده کنند؛ منابعي که اکثر قريب به اتفاق آنها به زبان انگليسي است. و بالاخره اينکه هنر، يکي از وادي‌هاي عشق است و فردي که وارد آن مي‌شود، بايد عاشق باشد. کار هنري با فشارهاي عصبي و روحي بسياري همراه است و بيشتر اوقات نيز از شهرت و معروفيت در آن خبري نيست. براي مثال مي‌توان به "ژرژمليف" پدر سينماي داستاني اشاره کرد که در اواخر عمرش در يکي از متروهاي پاريس در حال دستفروشي پيدايش کردند. ويژگي عالم هنر اين است که وقتي آدم‌هاي جديد مي‌آيند، آدم‌هاي قديمي فراموش مي‌شوند. براي همين اگر کسي عشق و علاقه واقعي به هنر نداشته باشد، نمي‌تواند در اين وادي دوام بياورد.و در نهايت اين که يک مستند‌ساز بايد فردي صبور، دقيق و تيزبين باشد. براي مثال، يک کارگردان مستند طبيعت، گاه لازم است که ساعت‌ها در گوشه‌اي بنشيند تا از پرنده‌اي که مي‌خواهد در لانه خود به جوجه‌اش غذا بدهد، فيلمبرداري کند.
موقعيت شغلي در ايران :
سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران رشته‌هايي را در دانشکده صدا و سيما ارائه مي‌دهد که دانشجويان آن پس از فارغ‌التحصيلي، شغل تعريف شده‌اي نيز در سازمان داشته باشند. اما فرصت‌هاي شغلي فارغ‌التحصيلان، تنها به سازمان صدا و سيما محدود نمي‌شود و فارغ‌التحصيلان کارگرداني تلويزيون مي‌توانند در سازمان‌هاي دست‌اندرکار توليد برنامه و مراکز برنامه‌سازي تبليغاتي، نهادهاي دولتي از قبيل کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان، وزارت آموزش و پرورش، سازمان تبليغات اسلامي و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي فعاليت نمايند.
پیامبر (ص): صبر اگر به بیقراری رسید دعا مستجاب می شود.
عزیز ما قرنهاست که چشم انتظار به ما دارد!
