مهندسی پلیمر
جمعه 21 مرداد 1390 10:36 PM
ديباچه: هرکجا هستيد بايد بدانيد که يکي از فرآورده‌هاي صنعت پليمر در اطراف شما است. چرا که اين صنعت در ساخت رنگ درها و ديوارهاي خانه‌ها و پوشاک، پوشش کابل‌ها و سيم‌ها و هرآنچه که از لاستيک يا پلاستيک ساخته شده است، نقش کليدي دارد. پليمرها به دو دسته طبيعي و مصنوعي تقسيم مي‌شوند. پليمرهاي طبيعي موادي مانند ترکيب‌هاي سلولزي، چوب، کاغذ و پشم هستند و از مواد نفتي نيز مي‌توان مواد پليمري مصنوعي را ساخت. مهندسي پليمر داراي دو گرايش اصلي صنايع پليمر و تکنولوژي و علوم رنگ است.
گرايش صنايع پليمر :
هدف رشته مهندسي صنايع پليمر توليد کليه محصولات پليمري از قبيل لاستيک، پلاستيک، الاستومر، رزين و ساير مواد مورد نياز صنعت است. پليمرها کاربرد پزشکي نيز دارند. مثلاً دندان مصنوعي و لنزهاي چشمي همه از مواد پليمري ساخته مي‌شوند. در کل مي‌توان گفت که مهندسي صنايع پليمر شناخت، طراحي، فرمولاسيون، آناليز و بررسي خواص فيزيکي و مکانيکي سه ماده عمده لاستيک، پلاستيک و کامپوزيت است.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس مشترک در گرايش‌هاي مختلف مهندسي پليمر:
رياضيات عمومي، فيزيک عمومي، شيمي عمومي، برنامه‌نويسي کامپيوتر، کارگاه عمومي، شيمي آلي، مباني مهندسي برق، موازنه انرژي و مواد، ترموديناميک مهندسي، شيمي پليمريزاسيون، انتقال حرارت، مکانيک سيالات، انتقال جرم، عمليات واحد، کنترل فرآيندها، اقتصاد و طرح مهندسي، نقشه‌کشي صنعتي، استاتيک و مقاومت مصالح، ترموديناميک مهندسي، مکانيک سيالات، انتقال حرارت، موازنه انرژي و مواد، عمليات واحد، سينتيک و طرح راکتور، کنترل فرايندها، شيمي فيزيک، انتقال جرم، رياضيات مهندسي، روش‌هاي اندازه‌گيري کميت‌هاي مهندسي، شيمي فيزيک پليمرها، شيمي سينتيک پليمريزاسيون، وسائل اندازه‌گيري مشخصات مولکولي پليمرها، روش‌هاي اندازه‌گيري مشخصات پليمرها، مهندسي و کارگاه پلاستيک، رئولوژي پليمرها، اصول مهندسي پليمريزاسيون، خواص فيزيکي و مکانيکي پليمرها، تکنولوژي و خواص فيزيکي الياف، مهندسي و کارگاه الاستومر، تکنولوژي و کارگاه کامپوزيت‌ها، خواص و کاربرد پليمرهاي طبيعي.
دروس تخصصي گرايش صنايع پليمر :
رئولوژي پليمرها، مهندسي الاستومر، مهندسي پلاستيک، تکنولوژي کامپوزيت‌ها، تکنولوژي و خواص فيزيکي الياف. (بسياري از درس‌هاي اين گرايش همراه با آزمايشگاه است.)
گرايش تکنولوژي و علوم رنگ :
امروزه 4 الي 5% از در آمد ناخالص دولت‌ها صرف خوردگي فلزات مي‌شود. البته در ايران هنوز آماري در اين مورد ارائه نشده است، اما "کميته تحقيقات رنگ و خوردگي" که زير نظر "شرکت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي ايران" داير شده است، معتقد است که از دير باز يکي از معضلات شرکت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي ايران، مشکلات ناشي از خوردگي مخازن و لوله‌ها بوده است.بدون شک پاسخگوي اين مشکل متخصصان رشته تکنولوژي و علوم رنگ هستند زيرا يک بخش مهم از دروس اين رشته در مورد پوشش‌دهي (يکي از راه‌هاي مبارزه با خوردگي) است. در کل دروس گرايش در دوره کارشناسي به دو بخش تقسيم مي‌شود. يک بخش در مورد سنتز مواد رنگزا است که کاربرد آن در صنعت نساجي، چاپ و چرم‌سازي است و بخش دوم پوشش‌دهي است که روي سطوح فلزي يا غيرفلزي مانند پليمرها، چوب يا بتن استفاده مي‌گردد.
دروس تخصصي گرايش تکنولوژي و علوم رنگ:
مهندسي رزين‌هاي صنعتي، تکنولوژي توليد رنگ، شيمي و تکنولوژي مواد رنگزا، کنترل رنگ، تکنولوژي جوهرهاي چاپ. (بسياري از درس‌هاي اين گرايش همراه با آزمايشگاه است.)
توانايي‌هاي لازم :
واحدهاي کارگاه و آزمايشگاه در هر دو گرايش مهندسي پليمر اهميت بسزايي دارد. به همين دليل دانشجوي اين رشته بايد قوي بوده و تحمل ساعت‌ها کار در آزمايشگاه را داشته باشد. دانشجوي گرايش تکنولوژي و علوم رنگ نيز نبايد حساس باشد و بايد بوي مواد شيميايي مختلف را تحمل کند و بيماري کوررنگي نيز نداشته باشد تا هنگام ساخت رنگ دچار مشکل نگردد. در کل يک دانشجوي مهندسي پليمر لازم است شيمي را بداند تا بتواند پليمر را بفهمد. همچنين اين رشته مثل همه رشته‌هاي مهندسي نياز به رياضيات قوي دارد و بالاخره دانشجوي اين رشته بايد به زبان انگليسي مسلط بوده و طريقه استفاده از رايانه را نيز بداند.
موقعيت شغلي در ايران :
امروزه بيش از 50% قطعات خودروها از مواد پليمري ساخته مي‌شود. در صنايع برق، الکترونيک و مخابرات نيز پليمرهاي مصنوعي به عنوان عايق‌هاي الکتريکي جايگاه بسيار مهمي دارند. در صنعت پوشاک نيز پليمرها مؤثر هستند. در صنايع حمل و نقل، صنايع نظامي، پزشکي، کشاورزي و بسته‌بندي کاربرد مواد پليمري بسيار گسترده است. فارغ‌التحصيلان مهندسي پليمر گرايش تکنولوژي و علوم رنگ نيز مي‌توانند در کارخانجات رنگ‌سازي به توليد رنگينه‌هاي مصنوعي بپردازند. از سوي ديگر امروزه صنعت پوشش‌دهي بسيار گسترش يافته است تا جايي که در کنار هر صنعت مادر حتماً يک صنعت پوشش‌دهي حضوري فعال دارد؛ از دگمه‌هاي يک پيراهن و سگک کفش گرفته تا دستگيره درها، پوشش‌هاي صنعتي مثل ضد خوردگي و پوشش‌هاي تزئيني. در حال حاضر در بسياري از شرکت‌ها يک ليسانس شيمي کار يک مهندس پليمر را انجام مي‌دهد اما هر شرکتي که يک مهندسي پليمر استخدام کرده تازه به کارآيي فارغ‌التحصيلان اين رشته پي برده است.
پیامبر (ص): صبر اگر به بیقراری رسید دعا مستجاب می شود.
عزیز ما قرنهاست که چشم انتظار به ما دارد!
