مهندسی مکانیک
جمعه 21 مرداد 1390 10:19 PM
ديباچه: "مکانيک؛ يعني تعمير خودرو و مهندس مکانيک؛ يعني فردي با دست‌هاي آلوده به بنزين يا روغن ماشين! چنين ديدگاهي را مي‌توانيد در بين تعداد قابل توجهي از عامه مردم و حتي داوطلبان آزمون سراسري بيابيد، در حالي که رشته مهندسي مکانيک به جز يک درس تک واحدي، تقريباً هيچ ارتباطي با شغل مکانيکي ماشين ندارد. البته دانشجويان در اين رشته با اصول طراحي و طرز کار مکانيزم‌هاي مختلف به کار رفته در اتومبيل به طور اصولي و پايه‌اي آشنا مي‌شوند اما به تعمير خودرو نمي‌پردازند. در حقيقت رشته مکانيک بخشي از علم فيزيک است که با استفاده از مفاهيم پايه علم فيزيک و به تبع آن رياضي به بررسي حرکت اجسام و نيروهاي وارد بر آنها مي‌پردازد و مي‌کوشد تا با توجه به نتايج بررسي‌هاي خود، طرحي نو در زمينه فن شناسي وضعيت ارائه دهد و در راه پيشرفت انسان گامي به جلو بردارد.اين رشته را شايد بتوان از نقطه نظر تنوع موضوعات تحت پوشش، جامع‌ترين رشته مهندسي به شمار آورد. چون رشته مهندسي مکانيک در برگيرنده تمامي علوم و فنوني است که با توليد، تبديل و استفاده از انرژي، ايجاد و تبديل حرکت و انجام کار، توليد و ساخت قطعات و ماشين‌آلات و به کارگيري مواد مختلف درساخت آنها و همچنين طراحي و کنترل سيستم‌هاي مکانيکي، حرارتي و سيالاتي مرتبط مي‌باشد.به عبارت ديگر محاسبات فني، مدلسازي و شبيه‌سازي، طراحي و تهيه نقشه‌ها، تدوين روش ساخت، توليد و آزمايش تمامي ماشين آلات و تأسيسات موجود در دنيا، با تکيه بر توانايي‌هاي مهندسين مکانيک انجام مي‌گيرد. مهندسي مکانيک داراي گرايش‌هاي "طراحي جامدات" ، "حرارت و سيالات" ، "ساخت و توليد" و "مهندسي دريا" است.
گرايش حرارت و سيالات:
در گرايش حرارت و سيالات، عوامل مؤثر بر خواص مختلف حرکت سيال بخصوص سيال داغ مطالعه مي‌شود و اثر عبور سيال بر محيط، مانند نيروهايي که در نتيجه عبور خود در محل ايجاد مي‌کند يا طول‌هاي ناشي از افزايش يا کاهش دما در اعضاي مختلف يک دستگاه، بررسي مي‌شود. به عبارت ديگر دانشجويان اين گرايش در زمينه تهويه مطبوع، دستگاه‌هاي آب و فاضلاب و گرم‌کننده ساختمان‌ها مطالعه مي‌کنند و درباره طراحي نيروگاه‌ها، موتورهاي احتراق داخلي و طراحي انواع موتورهاي درونسوز اتومبيل آموزش مي‌بينند.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس مشترک در گرايش‌هاي مختلف مهندسي مکانيک:
رياضيات، فيزيک عمومي، شيمي عمومي، برنامه‌نويسي کامپيوتر، محاسبات عددي، معادلات ديفرانسيل، رياضي مهندسي، مباني مهندسي برق، نقشه‌کشي صنعتي، استاتيک، ديناميک، مقاومت مصالح، علم مواد، ترموديناميک، مکانيک سيالات، طراحي اجزاء، انتقال حرارت، ديناميک ماشين، ارتعاشات مکانيکي، کنترل اتوماتيک.
دروس تخصصي گرايش حرارت و سيالات:
توربوماشين، توربين گاز و موتور جت، موتورهاي احتراق داخلي، سوخت و احتراق، نيروگاه، تهويه مطبوع، سيستم‌هاي تبريد و سردخانه، سيستم‌هاي انتقال سيال، کنترل آلودگي محيط زيست.( بسياري از درس‌هاي مهندسي مکانيک در گرايش‌هاي مختلف همراه با آزمايشگاه و کارگاه است.)
گرايش طراحي جامدات:
مهندس طراح جامدات بايد تمامي نيروها و گشتاورهايي را که به هر عضو ماشين وارد مي‌شود بررسي کرده و بهترين حالت قطعه مورد نظر را براي تمامي آن نيروها و گشتاورها و همچنين براي داشتن بهترين کارايي به دست آورد و کارايي مناسب آن قطعه را در زمان طولاني تضمين کند. همچنين طراحي سيستم، طراحي ماشين‌هاي تراش، فرز، چاپ و قسمت‌هاي تعليق، سيستم‌هاي انتقال قدرت و ديناميک يک خودرو، توسط مهندسين اين گرايش طراحي مي‌شود. در ضمن در يک هواپيما قسمت‌هاي مربوط به فرود، پرواز، کنترل پرواز به نحوي مربوط به طراحي جامدات مي‌گردد.
دروس تخصصي گرايش طراحي جامدات:
روش‌هاي توليد و کارگاه، طراحي مکانيزم‌ها، ياتاقان و روغنکاري، روش‌هاي طراحي‌مهندسي، طراحي ماشين‌هاي ابزار و توليد، طراحي بدنه و شاسي خودرو، طراحي ماشين به کمک کامپيوتر، ساخت به کمک کامپيوتر، رباتيک.
گرايش ساخت و توليد:
يک قطعه بايد به چه روشي ساخته شود تا داراي توليدي سريع، ارزان و همچنين کيفيت مناسب و کارايي مطلوب باشد؟ پاسخ به اين سؤال مهم بر عهده مهندسين گرايش ساخت و توليد است. گرايش ساخت و توليد به زمينه‌هاي کاربردي مهندسي مکانيک مي‌پردازد و مهندس اين گرايش در زمينه شکل دادن فلزات، طراحي قالب‌ها و ساخت قطعه‌هاي گوناگون فعاليت مي‌کند.
دروس تخصصي مجموعه ساخت و توليد:
قالب و پرس، ماشين‌هاي کنترل عددي، اندازه‌گيري، توليد مخصوص، هيدروليک و پنوماتيک
گرايش مهندسي دريا:
دانشجوي مهندسي دريا گرايش کشتي‌سازي مسائلي از قبيل طراحي بدنه، استحکام بدنه، سيستم‌هاي پيشرانه، پايداري کشتي در مقابل امواج کناري و جانبي کشتي و طراحي سيستم‌هاي مربوط به ناوبري را مطالعه مي‌کند. به عبارت ديگر يک مهندس دريا، مهندس مکانيکي است که در کاربردهاي دريايي مشغول به کار مي‌شود. گفتني است اين گرايش تنها در دانشگاه صنعتي شريف ارائه مي‌شود و در دانشگاه‌هاي ديگر به عنوان يک رشته مجزا مطرح است.
توانايي‌هاي لازم :
دانشجوي مهندسي مکانيک بايد در دو درس رياضي و فيزيک قوي بوده و همچنين از هوش، استعداد و قدرت تجسم خوبي برخوردار باشد. فعاليت در رشته مهندسي مکانيک بسيار متنوع است و در نتيجه هم دانشجوي علاقه‌مند به کارهاي تئوريک مي‌تواند جذب اين رشته شود و در بخش‌هاي نظري و تئوري فعاليت کند و هم دانشجوي خلاق و علاقه‌مند به طراحي و ساخت وسايل و دستگاه‌هاي مختلف مي‌تواند اين رشته را انتخاب نمايد.
موقعيت شغلي در ايران :
توسعه سخت افزاري و رشد مسايل مهندسي، گرايش به سمت توليد داخل و ايجاد تکنولوژي توليد تجهيزات و وسايل در داخل کشور و روي آوردن به خدمات مهندسي در داخل کشور به علت محدوديت‌هاي ارزي و کاهش درآمدهاي نفتي، باعث رشد چشمگير بازار کار مهندسين مکانيک در ايران شده است. يک مهندس مکانيک در حال حاضر در زمينه‌هاي مختلفي فعاليت مي‌کند که از جمله آنها مي‌توان طراحي و ساخت ماشين‌آلات و قطعات آنها، طراحي و ساخت تجهيزات مکانيکي نيروگاه‌ها، طراحي و ساخت تجهيزات و سيستم‌هاي انتقال و تصفيه آب، سيستم‌هاي مکانيکي وکنترلي پالايشگاه‌ها و کارخانجات شيميايي، طراحي و ساخت تأسيسات حرارتي و برودتي ساختمان‌ها ، ساخت ماشين‌آلات تغليظ و بازيافت مواد مثل کارخانجات قند، کاغذ سازي ، سيمان، نساجي، نمک و کنسانتره، طراحي و ساخت وسايل و تجهيزات حمل و نقل زميني، دريايي و هوايي، ساخت تجهيزات دفاعي و ساخت ربات‌ها، بازوهاي مکانيکي و سيستم‌هاي توليد را نام برد. در ضمن يک مهندس مکانيک مي‌تواند به عنوان کارشناس و مشاور فني در بانک‌ها، شرکت‌هاي سرمايه‌گذاري و بيمه و شرکت‌هاي بازرسي و نظارت امور بين‌المللي فعاليت کند.
پیامبر (ص): صبر اگر به بیقراری رسید دعا مستجاب می شود.
عزیز ما قرنهاست که چشم انتظار به ما دارد!
