هوانوردی - مراقبت پرواز
جمعه 21 مرداد 1390 10:14 PM
ديباچه: رشته هوانوردي داراي سه شاخه خلباني، مراقبت پرواز و ناوبري هوايي است که در اين ميان دو شاخه خلباني و مراقبت پرواز از بين داوطلبان گروه‌هاي آزمايشي رياضي و فني و علوم تجربي دانشجو مي‌پذيرند که ما در اينجا به معرفي اين دو شاخه مي‌پردازيم :
شاخه خلباني تنها شاخه خلباني که از طريق آزمون سراسري دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالي دانشجو مي‌پذيرد، شاخه خلباني نظامي است که دانشجويان آن در دانشگاه علوم و فنون هوايي شهيد ستاري آموزش مي‌بينند. هدف از پذيرش دانشجوي هوانوردي (خلباني) در دانشگاه هوايي شهيد ستاري، تربيت خلبان‌هاي مورد نياز نيروي هوايي جمهوري اسلامي است. نيروي هوايي تعيين مي‌کند که دانشجويان خلباني در کدام رشته تخصصي (خلبان جنگي ، آموزشي يا مسافربري) آموزش ببينند. آنچه مهم است اين است که رشته هوانوردي (خلباني) دانشگاه علوم و فنون هوايي شهيد ستاري وابسته به نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي است و دانشجويان اين دانشگاه از بدو ورود به دانشگاه يک دانشجوي نظامي خواهند بود و در نهايت به عنوان يک افسر مهندس يا کارشناس فارغ‌التحصيل مي‌شوند.
توانايي‌هاي لازم :
يک خلبان به عنوان فرمانده هواپيمايي که ميليون‌ها دلار ارزش دارد، حرف اول را در هواپيما مي‌زند. به همين دليل بايد آمادگي کامل را براي احراز اين مسؤوليت داشته باشد که اين آمادگي در سه مرحله سنجيده مي‌شود. در مرحله اول داوطلب شرکت در آزمون سراسري آمادگي علمي خود را ثابت مي‌کند و همچنين لازم است که رشته هوانوردي (خلباني) را جزو يکي از 9 انتخاب اول فرم انتخاب رشته خود درج کرده باشد. در مرحله بعد بايد از لحاظ جسمي در معاينات پذيرفته شود که در اين مرحله يک داوطلب علاوه بر خصوصيات ظاهري که عبارتند از:
حداکثر سن 20 سال تمام (حتي اگر خدمت سربازي را انجام داده باشد نبايد بيشتر از 20 سال داشته باشد)، حداقل قد 165 سانتي‌متر، داشتن وزني متعارف بايد از سلامت جسماني کامل برخوردار باشد. مثلاً بايد ديد چشم او بوده و کوررنگي نداشته باشد به همين دليل چشم داوطلب در سه مرحله معاينه مي‌شود همچنين گوش و حلق و بيني و قلب يک داوطلب در سه مرحله معاينه شده و نهايتاً نوار مغزي او برداشته و دندان‌هايش معاينه مي‌شود. چون براي مثال اگر داوطلبي چند عدد از دندان‌هاي جلو را نداشته باشد در فشار جوّ بالا دچار حالت تهوع مي‌شود يا اگر بيش از 3 يا 4 دندانش ترميم شده باشد، در حين پرواز مشکل خواهد داشت در نهايت در صورت سلامت جسماني کامل، از داوطلب مصاحبه عقيدتي و حفاظتي مي‌شود. يک دانشجوي خلباني بايد جسور، نترس و شجاع باشد و همچنين لازم است که عاشق اين رشته بوده و فردي منضبط و منظم باشد.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه:
رياضي ، فيزيک پايه، آمار و احتمالات، معادلات ديفرانسيل.
دروس اصلي:
کامپيوتر و برنامه‌نويسي، ارتعاشات عمومي، استاتيک، مباني مهندسي برق، ديناميک عمومي، اصول ايمني پرواز، الکترونيک عمومي، آئروديناميک عمومي، اصول هوانوردي، موتورهاي هواپيما، سيستم‌هاي الکتريکي و الکترونيکي هواپيما، ناوبري هوائي ، هواشناسي، فيزيولوژي هوائي، قوانين و مقررات هوانوردي.
دروس تخصصي:
مقاومت مصالح، مباني مديريت و تحقيق در عمليات، ايروديناميک سيالات تراکم‌پذير، انتقال حرارت عمومي، مکانيک پرواز کاربردي، زبان تخصصي، پرواز اوليه، پرواز پايه ، پرواز پيشرفته نظامي ، پرواز تخصصي نظامي.
شاخه مراقبت پرواز :
آن‌گاه که روي صندلي يک هواپيماي در حال پرواز بر فراز يکي از شهرهاي بزرگ و پرجمعيت جهان نشسته‌ايد، آسمان را خالي و آرام و بي‌سر و صدا و به رنگ اقيانوس آبي‌رنگ مي‌بيند. اما اگر به صفحه رادار مراقبت پرواز فرودگاه آن شهر نگاه کنيد، آن را همانند بزرگراهي مملو از اتومبيل مشاهده مي‌کنيد که با سرعتي بسيار در حال حرکت هستند. اتاق عمليات (کنترل راداري فرودگاه هواپيما) در فرودگاه هر شهر، اداره آسمان پر ترافيک آن شهر را به عهده دارد. در اين اتاق، مسؤولان مراقبت پرواز با چشماني دقيق و مراقب، تغييرات لحظه‌اي و کامپيوتري صفحات سبزرنگ رادار را زير نظر دارند و با استفاده از رادار و راديو، هواپيماها را در آسمان هدايت مي‌کنند وبه خلبان‌ها دستور مي‌دهند که به کدام سمت گردش کنند، اوج بگيرند، فرود آيند و سرعتشان را زياد يا کم کنند تا تداخلي پيش نيايد و از ايمني کامل برخوردار گردند. شاخه مراقبت پرواز به آموزش و پرورش متخصصان برج مراقبت پرواز مي‌پردازد. افرادي که در برج مراقبت، کنترل هواپيماهاي مسافربري و شکاري را برعهده دارند تا هنگام پرواز، بلند شدن و نشستن، تداخلي به وجود نيايد و هواپيما فرود يا پروازي ايمن داشته باشد. يک متخصص مراقبت پرواز اطلاعات لازم را در زمينه نحوه وزش باد، نوع هوا و سمت باند پروازي از برج مراقبت پرواز گرفته و براساس آن، هواپيما را هدايت مي‌کند. در ضمن کارکنان مراقبت پرواز، اولين کساني هستند که از وقوع سانحه آگاه مي‌شوند بنابراين ضمن رعايت دستورالعمل مربوط، بايد با سريعترين وسيله ممکن براي نجات سرنشينان هواپيماي سانحه ديده و از بين نرفتن آثار و شواهد و مدارک مؤثر در بروز سانحه اقدام نمايند.
توانايي‌هاي لازم :
پاي ميکروفون صحبت کردن، يک توانايي است و مراقب پرواز بايد از اين توانايي برخوردار باشد؛ يعني بايد بتواند در هر شرايطي اطلاعات لازم را در اختيار خلبان‌ها قرار دهد. براي مثال اگر هوا خراب باشد و خلبان هم دچار اضطراب و هيجان شده باشد، اين مسؤول مراقبت پرواز است که مي‌تواند به خلبان آرامش دهد و باعث شود که هواپيما ايمن بر زمين بنشيند. همچنين يک مراقب پرواز بايد به زبان انگليسي مسلط باشد. چون بايد با خلبان‌ها انگليسي صحبت کند و خلبان‌ها نيز به زبان انگليسي پاسخ بدهند.
درس‌هاي اين رشته در طول تحصيل :
دروس پايه:
رياضي عمومي، فيزيک، مباني و برنامه‌ريزي کامپيوتر، معادلات ديفرانسيل.
دروس اصلي:
مباني مهندسي برق، مکانيک، نقشه‌کشي و نقشه‌خواني هوانوردي، الکترونيک عمومي، سيستم‌هاي کمک ناوبري، ناوبري، هواشناسي عمومي، سرويس هواشناسي، هوانوردي، مکانيک پرواز، زبان تخصصي، فرودگاه‌ها، حقوق هواپيمايي، مباني مديريت، اصول مخابرات، اصول رادار، کاربرد کامپيوتر و اتوماسيون در مراقبت پرواز، آمار و احتمالات مهندسي.
دروس تخصصي:
مراقبت هوانوردي و طرح پرواز، سرويس‌هاي ترافيک هوايي، سرويس‌هاي اطلاعاتي هوانوردي، دستورالعمل‌هاي ناوبري و مراقبت پرواز (کنترل منطقه‌اي، کنترل تقرب و ارتفاع‌سنجي، برج کنترل) ، دستورالعمل‌هاي کنترل هواپيما به وسيله رادار، آموزش عملي رادار، تجسس و نجات، بررسي سوانح، طراحي دستورالعمل‌هاي پرواز، عمليات هواپيمايي، صلاحيت پرواز، سيستم ناوبري، ارتباطات و نظارت ماهواره‌اي، روش تدريس هواپيمايي، سيمولاتور برج کنترل، سيمولاتور کنترل منطقه‌اي، سيمولاتور تقرب پرواز.
موقعيت شغلي در ايران :
شاخه خلباني تنها در دانشگاه علوم و فنون هوايي شهيد ستاري ارائه مي‌شود و تمامي دانشجويان اين دانشگاه از بدو ورود بورسيه مي‌شوند و با درجه ستوان دومي فارغ‌التحصيل مي‌گردند و در طول خدمت در نيروي هوايي، مسکني مناسب و مطابق ضوابط نيروي هوايي دريافت مي‌کنند. شاخه مراقبت پرواز نيز در دانشگاه علوم و فنون هوايي شهيد ستاري و دانشکده صنعت هواپيمايي کشوري ارائه مي‌شود. گفتني است تعدادي از دانشجويان دانشکده صنعت هواپيمايي کشوري از ترم دوم تحصيلي ، در صورت احراز شرايط با توجه به نياز شرکت‌هاي هواپيمايي بورسيه خواهند شد و در صورت سپردن تعهد خدمت از انجام خدمت وظيفه معاف مي‌شون
پیامبر (ص): صبر اگر به بیقراری رسید دعا مستجاب می شود.
عزیز ما قرنهاست که چشم انتظار به ما دارد!
