استان قم با وسعتى معادل ۶۳۱۱۴کيلومترمربع در مرکز کشور واقع شده و مرکز آن شهر قم است. اين استان بين ۵۰ درجه و ۳۰ دقيقه تا ۵۱ درجه و ۳۰ دقيقه طول شرقى نسبت به نصف‌النهار گرينويچ و ۳۵ درجه و ۱۵ دقيقه تا ۳۵ درجه و ۱۵ دقيقه عرض شمالى نسبت به خط استوا قرار گرفته است. استان قم از شمال به جلگهٔ ورامين و شهر رى از استان تهران و ساوه از استان مرکزى، از جنوب به شهرستان‌هاى محلات و دليجان از استان مرکزى و کاشان از استان اصفهان و کوير نمک و از غرب به شهرستان‌هاى آشتيان و تفرش از استان مرکزى محدود است. براساس آخرين تقسيمات کشورى در سال ۱۳۷۵، اين استان داراى يک شهرستان، ۴ بخش، يک شهر، ۹ دهستان و ۳۶۳ آبادى داراى سکنه بوده است. شهرستان قم به عنوان تنها شهرستان استان قم و شهر قم مرکز شهرستان و مرکز استان مى‌باشد.
جغرافياى طبيعى و اقليم استان
استان قم در قلمروى کوير مرکزى ايران واقع شده است و بين ۹۰۰ تا ۱۵۰۰ متر از سطح درياى آزاد ارتفاع دارد. مناطق دشتى استان قم با شيب ملايمى از غرب به شرق به سمت منطقهٔ کوير مرکزى گسترش مى‌يابد. رسوبات نرم و قابل نفوذ ابتداى اين دشت، خاک و سفره آب‌هاى زيرزمينى مناسبى را در يک مکان پديد آورده است. برخى از نواحى استان قم که به طور مشخص در جنوب شرقى استان تهران واقع شده است و ارتفاعى کمتر از ۹۰۰ متر دارد، به دليل ارتفاع اندک، بارش ناچيز، اقليم نامساعد و زمين‌هاى شور بخشى از کوير مرکزى ايران به شمار مى‌رود و از نظر استفاده از زمين مطلوبيت چندانى ندارد، به همين دليل خالى از جمعيت است و به حاشيهٔ درياچه نمک يا مسيله معروف و از نظر جاذبه‌هاى جهانگردى کويرى بسيار جالب توجه است. استان قم از نظر آب و هوا، اقليم نيمه بيابانى دارد و ميزان بارش سالانهٔ آن در اطراف حوض سلطان کمتر از ۱۰۰ ميلى‌متر است که عمدتاً در فصول سرد سال (پاييز و زمستان) صورت مى‌‌گيرد، در حالى که در فصول گرم - به ويژه تابستان - نزولات جوى بسيار نادر است. مقدار بارش سالانهٔ استان قم ۱۶۵ ميلى‌متر و تعداد روزهاى يخبندان آن ۵۵ روز در سال گزارش شده است. بررسى معدل درجه حرارت استان نشان مى‌دهد که حداکثر مطلق درجه حرارت در سال ۱۳۷۳ برابر ۴۵/۵ و حداقل مطلق آن ۸- درجه سانتى‌گراد و متوسط درجه حرارت سالانه آن حدود ۱۸ درجه سانتى‌گراد مى‌باشد. بررسى متوسط درجه حرارت ماهانه نشان مى‌دهد که بيش‌‌ترين درجه حرارت با ۳۱/۶ درجه به مرداد ماه و کم‌ترين آن با ۵/۲ درجه سانتى‌گراد به دى ماه مربوط است. اين بررسى همچنين نشان مى‌دهد که ماه‌هاى ارديبهشت، خرداد، شهريور و مهر مناسب‌ترين زمان براى مسافرت به استان است. ميزان درجه حرارت در ماه‌هاى فوق‌الذکر بين ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتى‌گراد مى‌باشد که حرارت مطلوبى براى مسافرت و زيارت است.
قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانظُرُوا کَیْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ثُمَّ اللَّهُ یُنشِئُ النَّشْأَةَ الْآخِرَةَ إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ (بگو در زمین بگردید و بنگرید خداوند چگونه آفرینش را آغاز کرده است، سپس خداوند به همین گونه، جهان را ایجاد می کند خداوند یقیناً بر هر چیز تواناست) /عنکبوت20
