تاریخ و جغرافیای استانها

    جغرافياي انساني :

الف ) تاريخچه سكونت :

استان خراسان شمالي بدليل ويژگي هاي طبيعي مناسب ، محل سكونت اقوام گوناگون در دوران هاي مختلف و تاريخي بوده است . مطالعات انجام شده در زمينه تاريخي و باستان شناسي حاكي از آن است كه اين منطقه از دوران ميان سنگي مورد توجه اقدام گوناگون بوده است . وجود 606 اثر تاريخي و محوطه هاي باستاني متعدد با سوابق چندين هزار ساله كه در شهرهاي بجنورد ، اسفراين ، شيروان ، جاجرم ، آشخانه ، فاروج شناسايي شده است از سابقه كهن و تاريخي اين منطقه حكايت دارد .

شمال استان در زمان اشكانيان از بلاد مهم نساد و محل زندگي و اقوام پارت بود و در طول تاريخ گذرگاه حكومتهاي متعددي بوده است . اين بخش از كشور در گذشته تنها معبر ارتباطي شرق به غرب بوده و عبور

جاده ابريشم از جنوب استان سبب ورود اقوام مختلف به آن شده است بطوري كه امروزه مردم در خراسان شمالي به زبانها و لهجه هاي مختلف صحبت مي كنند .

خراسان شمالي ( گنجينه فرهنگها ) با قوميت هاي مختلف كرمانج ، فارس (تات) ، ترك ، تركمن و اقليتهاي لر ، بلوچ ، عرب ، زابلي و � ديار وفاق و همدلي بين فرق و مذاهب مختلف بوده است و كمتر جايي را سراغ داريم كه چون خراسان شمالي در طول تاريخ مردم آن در عين تفاوتها با يكدلي و اتحاد زندگي كرده و از كيان ملي خويش دفاع نموده باشند .

با اين حال بايد رعايت عدالت در اختصاص بودجه و امكانات براي مناطق سني نشين حتماً مدنظر برنامه ريزان بوده باشد تا همچنان اقليتها نيز به جانفشاني در راه اعتلاي ايران اسلامي اقدام نمايند .

جمعيت :

در سال   1375   جمعيت استان خراسان   732646   نفر بود كه در قالب   149359   خانوار زندگي مي كردند . در اين سال   40% جمعيت استان ، شهري و   60%   روستايي بوده اند . در سال   1383   جمعيت شهري 45%   از كل جمعيت استان را شامل مي گردد كه اين جمعيت در 14   شهر استان زندگي مي كردند .

بايد توجه داشت كه در سال   1375 ،   4/56%   جمعيت كشور در شهرها و   5/44%   در روستاها زندگي مي كردند . اين روند در خراسان شمالي برعكس مي باشد كه شرايط مناسب آب و هوايي ، حاصلخيزي خاك ، وجود منابع مورد نياز ، بالا بودن درآمد روستائيان ، نزديكي بيشتر روستاها به شهر و � مي توانند دليل بالا بودن جمعيت روستايي استان باشند . جامعه شناسان معتقدند هرقدر نسبت شهرنشيني در كشور افزايش يابد مشكلات شهرها نيز بيشتر خواهد شد و براي پيشگيري از پيامدهاي منفي شهرنشيني چون حاشيه نشيني ، زاغه نشيني و � برنامه ريزان آموزش و پرورش بايستي با پيش بيني هاي لازم و تأمين نيازهاي آموزشي اين مناطق ، روند مهاجرت روستائيان به شهر را كنترل نمايند .

رشد جمعيت :

طبق آمار اداره ثبت احوال استان ، در سال   1382   در هر شبانه روز بيش از   40 نفر ( هر 2 ساعت 3 نفر ) در اين استان بدنيا آمده اند يعني ماهانه 1200 نفر و سالانه   14607   نفر كه معادل جمعيت شهر آشخانه و   5/1   برابر جمعيت شهر فاروج است . نرخ رشد طبيعي جمعيت در مقاطع زماني   1375   تا   1381   معادل   5/1% است كه اين رقم براي تمامي شهرستان ها يكسان نيست بطوري كه در جدول نيز ديده مي شود شهرستان بجنورد با 8/1% بيشترين و شهرستان فاروج با   1/1% كمترين رشد را در بين شهرستان ها داشته اند .

ساختمان سني و جنسيت جمعيت :

با توجه به هرم سني جمعيت استان  اين هرم داراي قاعده اي پهن و گسترده است كه اين امر بيانگر جواني جمعيت و تيزبودن نوك هرم بيانگر پايين بودن متوسط عمر يا اميد به زندگي است . براساس سرشماري سال   1375   تركيب جنسي جمعيت استان تفاوت زيادي ندارد بعبارت ديگر تعداد مردان و زنان در اين استان تقريباً مساوي است .