روستای باصفای وانشان

معرفی روستای تاریخی وانشان http://vaneshani.blogfa.com

  روستای وانِشان از توابع شهرستان گلپایگان واقع دراستان اصفهان است.این منطقه وسیع، ازكهن ترین

 خاستگاه های تمدنی در نجد ایران است،که صدها روستای قدیمی،زیبا و مهم را درخودجای داده است.

 روستای وانشان در 12 کیلومتری جنوب شهرستان گلپایگان و 15 کیلومتری شمال خوانسار قرار دارد

 به دلیل نزدیکی به ارتفاعات داری آب و هوای بسیارخوبی است.

نام این روستا وانشان یا به زبان محلی وانشون است. البته درنوشته های دیگر به نام ونیشون نیز از آن

یاد شده است.

ولی نعمتان وانشان

یادشان گرامی باد

 این روستا دارای 2 مرتع ییلاقی و قشلا قی است كه هر دو به عنوان مرتع عمومی بنام تعدادی از افراد

 و اهالی روستای وانشان ممیزی شده و پروانه مرتع داری برای آنان صادر شده است.

 البته این مراتع در سالهای گذشته به علت بهر ه برداری بی رویه و بدون برنامه تا حد زیادی تخریب شده

 و پوشش گیاهی  آن وضعیت چندان مناسبی ندارد و عمدتاً از بوته های خاردار گون و دیگر گیاهان غیر

 خوش  خوراكی مرتعی تشیكل شده است. تخریب پوشش گیاهی مراتع اطراف روستا مستقیما ً بر

 تشدید فرسایش خاك و عدم ذخیره سازی آب درخاك و ایجاد روان آب و سیلاب تأثیر خواهد داشت.

 لذاحفظ پوشش گیاهی مراتع اطراف روستا نقش مهمی دربقای طبیعت اطراف روستا، تقویت آ بهای

 زیرزمینی بخصوص آب پایه قنوات روستا كه حیات اراضی زراعی روستا كاملاً به آنها وابسته است، دارد.

 بنای تاریخی آرامگاه امام زاده ابوالفتوح {شاهزاده سلیمان فرزند فرزند امام موسی بن جعفر(ع)} متعلق

 به قرن دهم هجری شمسی، در این روستا قرار دارد. البته با توجه به گفته اکثر ساکنین این روستا قدمت این امامزاده به بیش از هزار سال میرسد و یکی از ادله های گفته این افراد وجود درخت عظیم و فوق العاده قدیمی کنار دیوار این امامزاده میباشد. مردم نسبت به این امامزاده ارادت خاصی دارند و با توسل به این عزیز از نوادگان اهل بیت به بسیاری از حاجات خود رسیده اند.

بنای امام زاده به صورت گنبد ۱۲ ترک از نوع رک بوده و از دو بخش اصلی و الحاقی تشکیل شده است. بخش اصلی بنا فضای زیر گنبد خانه بوده که مربوط به دوره ی صفویه و بخش الحاقی مربوط به دوره ی قاجاریه با تاریخ ساخت ۱۳۳۸ است. هم چنین در دوره ی معاصر نیز الحاقاتی به بنا افزوده گشته است. فضای داخلی گنبد خانه دارای یک صندوق چوبی منبت کاری شده ی بسیار نفیس است که در حال حاضر درون یک ضریح بسیار زیبا قرار گرفته است. متاسفانه به دلیل قرار گیری صندوق چوبی درون ضریح امام زاده مشخص نیست که در چه دوره و توسط چه کسی ساخته شده است.

در فضای کنار گنبد خانه فضایی مستطیل شکل با آسمانه یا سقف تیر پوش و مسطح قرار دارد که زیر سقف چوبی دارای نقاشی ها روی چوب به همراه خوشنویسی بسیار نفیس با خطوط نستعلیق است.

 طبق کتیبه ی نوشته شده روی آن این آسمانه چوبی توسط استاد محمود نجار ساخته شده و کارهای نقاشی و خوشنویسی آن توسط استاد یوسف خوانساری در سال ۱۳۳۸ کشیده شده اند.

درب قدیمی امامزاده

این درب نقطه کمال منبت کاری دوران شاه تهماسب صفوی است.کتیبه موجود در روی آن ساختش را به قاسم حسین خوانساری نسبت می دهد و امام جلال الدین را به عنوان وقف کننده آن معرفی می کند.وی در سال ۹۸۴ه.ق از طرف شاه تهماسب بیگلر بیگ منطقه(چیزی شبیه به فرماندار امروزی)شد.تاریخ اتمام در بر اساس کتیبه روی آن ۹۹۰ه.ق می باشد. بر روی درب انبوهی از منبت کاری کم عمق با نقوش اسلیمی و ختایی٬با یک نسبت برابر٬ ملاحظه می شود.

 در این روستا محصولات باغی نظیر انگور، سیب، هلو و گلابی همچنین محصولات سیفی نظیر خیار و

 سبزیجات کاشته می شود. گردو نیز یکی از محصولات این روستاست.

 کوه تیر یکی از معروفترین قله های مجاور این روستا است.

مکان های معروف وسیاحتی وانشان :

۱-لمبی
2-مورا (چشمه گردکونی!)
3-دزی
4- دیگا
5- بابادودورشاه!
6- کوه محد حیدر
7- قلعه جمال!
8- حسن آباد
9- مزرعه امیریه
10-کوه محد حیدر
۱۱- و.......

 (گویش مردم وانشان)که وانشانی،ونیشونی ومردم این روستا اونشونی می نامند(جزئی ازگویش هاى

 ایران مرکزى و شمال غربى)ازگویش های رایج درمنطقه کاشان اصفهان شمرده می شودوشباهت هایی

 به گویش خوانساری دارد اما روانتر و بدون لهجه.

 زبان وانشان

به جرات بتوان گفت زبان وانشانی یکی از قدیمی ترین زبان های ایرانی و حتی دنیاست شاید

تعجب کنید اما کلماتی که امروزه در زبان وانشانی به کار می رود با وجود اینکه بسیاری از کلمات اصیل

آن فراموش شده ، کلماتی است که در زبان های فارسی 5 الی 6 هزار سال قبل که بکار می رفته است

برای اثبات ادعای خودم جند دلیل می آورم و از کسانی که در زمینه ادبیات کار می کنند تقاضا دارم

بیشتر در این زمینه تحقیق کنند و در صورت درست بودن حرف من مثال های بیشتری نیز بیاورند . شاید

یکی از دلایلی که بتوان ذکر کرد وجود بیش از حد حروف (گ)(ژ)(پ)(چ) در زبان وانشانی باشد و چون این

حروف وجه تمایز بین زبان فارسی اصیل و عربی که جزو اولین زبان های تکامل یافته در تاریخ بشر است

می توان این اداعا را کرد که زبان وانشانی اصیل ترین زبان فارسی است که هنوز باقی مانده چون در هر

زبانی ازاین حروف بیشتر باشدمی توان گفت آن زبان به فارسی اصیل نزدیک تراست مثالی که می توانم

برای این اداعای خود بیاورم این است که اگر دقت کرده باشید صرف فعل های زبان وانشانی از قانون

جالب و دقیقی پیروی می کند که انشا الله در آینده به آن قوانین اشاره می کنیم اما این نکته ای که

می خواهم بگویم این است که در صرف این فعل ها از حرف (ژ) در شناسه سوم شخص مفرد و جمع

استفاده می شود

به مثال زیر توجه فرمایید :

   اول شخص مفرد : اِمِگُ ( می خواهم ) ****** اول شخص جمع : اِمونِگُ (می خواهیم )

   دوم شخص مفرد : اِدِگُ ( می خواهی ) ****** دوم شخص جمع : اِدونِگُ ( می خواهید )

   سوم شخص مفرد : اژِگُ ( می خواهد ) ****** سوم شخص جمع : اِژونگُ ( می خواهند )

همان طور که می بینید در تمام فعل های وانشانی در سوم شخص مفرد و جمع حرف (ژ) استفاده

می شود . که این خود باعث می شود این حرف در بسیاری از جملات زبان وانشانی تکرار شود .

دستور زبان وانشونی

صرف فعل زدن در زبان وانشان

بیم خُوست ، بید خُوست ، بیژخُوست

بیمون خُوست ، بیدون خُوست ، بیژون خُوست

صرف فعل شستن در زبان وانشان

بَم ششت ،  بَدششت ، بَژشُشت

بَمون شُشت ،  بَدُن شُشت ،  بَژون شُشت

 صرف فعل خواستن در زبان وانشان

اِمگو ، اِدگو ، اِژگو

اِمونِگو ، اِدونِگو ، اِژونِگو

صرف فعل دانستن در زبان وانشان

زُنون ،  زُنِه ،  زُنو

زُن مین ، زُن گِه ، زُننّد

 

صرف فعل آمدن در زبان وانشان

بَمِ ِون  ،  بَمیه ،  بَمَه

بَمیمین، بَمیگِه ، بَمِن ده

صرف فعل رفتن در زبان وانشان

ِبشتون ،  بشته ، َبشه

ِبشتِمین ، ِبشتِگِه ، ِبشتِند

 

 یکی دیگر از ویژگی های جالبی که زبان وانشانی دارد و شاید کمتر کسی به آن توجه کرده باشد خلاصه

و کوتاه بودن جملات آن است به طوری که اگر با معادل فارسی آن مقایسه شود بسیار کوتاه تر است به

گونه ای که گاهی اوقات جملات آن به کلمه شبیه می شود . مانند جمله ( کِژِگُ بَشُ) که معال فارسی

آن می شود ( چه کسی می خواهد برود) همان طور که می بینید جمله وانشانی بسیار کوتاه تر از

معادل فارسی آن است . 6 کاراکتر برای نوشتن جمله وانشانی و 20 کاراکتر برای نوشتن جمله فارسی

 می باشد.

****

سید شهیدان اهل قلم، سید مرتضی آوینی دریکی از مقالات خود، روستای وانشان و امامزاده ی آن

 این چنین توصیف كرده است:

  «روستای وانشان در پناه شاهزاده ابوالفتوح فرزند امام موسی بن جعفر(ع) است و رو ح پرفتوح او معرج

 تقرب مردم وانشان به خداست. مؤذن پیر (مرحوم روحانی حاج صادق) زارع است و فراتراز آن،عهدد یگری

نیز با خدا بسته است تا  رسالت او را از طریق قرآن و روایات به مردم ابلاغ كند.

 ببینید چگونه خداوند یاران خود را از شهرهای دور  و روستاهای دورتر، ازمیان خانه های صمیمی

كاهگلی روستاها و از میان آپارتما نهای لانه زنبوری  شهرها بر می گزیند و آنان را به مصاف باطل فرا

می خواند. مردم خوب روستای وانشان درپناه امامزاده  ابوالفتوح هستند و او را بر خود و اعمال خویش

شاهد گرفته اند.