باكو؛ پاریس شرق
یک شنبه 5 تیر 1390 6:34 AM
پایتخت آذری‌ها، بزرگترین و جهانی‌ترین شهر قفقاز است. شهرهای اندكی در دنیا چنین تغییرات سریعی دارند و هیچ جایی در قفقاز چنین تركیب یكپارچه و آشفته‌ای از شرق و غرب را در خود ندارد. لاداهای داغان و مرسدس‌های درخشان از برابر عمارت‌های سنگی می‌گذرند، برج‌های نونوار شیشه‌ای در برابر آپارتمان‌های كهنه سوسیالیستی رخ می‌نمایند و خیابان‌های سه بانده پیاده‌رو در مركز برازنده شهر به چایخانه‌های قدیمی دهن‌كجی می‌كنند. مجسمه‌های میراث جهانی یونسكو تلاش می‌كنند تا نوسازی‌های صنفی شهر مسحوركننده قدیم (ایچری شَهَر) را روندی كند بخشند و خود دربرابر حصارهای قرون وسطایی سینه صاف می‌كنند. زوج‌های جوان دست در دست، گردشگاه‌های ساحلی سبز آبی رنگ و دلكش خزری را می‌ستایند، دریایی كه خود محیط بیابانی باكو را به سخره می‌گیرد.
باکو (به آن باكی نیز اطلاق می‌شود) پایتخت کشور جمهوری آذربایجان، بزرگترین شهر و بندر این كشور است و بر كرانه غربی دریای خزر و در شبه جزیره آبشوران قرار دارد. برمبنای اسناد تاریخی باكو یكی از كهن‌ترین شهرهای خاوری است. این منطقه همچنین یکی از مناطق نفت‌خیز جهان می‌باشد. مجله نامدار فوربس باكو را كثیف‌ترین شهر جهان نامیده است، شهرتی كه وامدار آلودگی شدید و خطرناك هوا ناشی از استخراج نفت و حمل و نقل است.
به باور بسیاری باكو از نام كهن پارسی بادكوبه می‌آید كه اطلاق به جایی دارد كه شدت باد در آن زیاد است، زمستان‌های باكو نیز به كوبندگی طوفان‌ها و بادهای خشن معروف است. دیگران باكو را آمده از بغ‌كوه (كوه خدا) می‌دانند.
باكو از سه منطقه اصلی تشكیل شده؛ ایچری شهر (شهر باستانی)، بخشی كه در دوران سوسیالیستی بنا شده و دیگری بخش جدید و نوساز شهر است.
vجاذبه‌ها
باكو تعطیلات پرطراوتی را با هنرهای نمایشی، اپرا و باله خود به ارمغان می‌آورد. اجراهای فریبنده‌ای كه از دارایی‌های غنی فرهنگ آذری و یا ملل دیگر گلچین شده‌اند. سالن‌های متعدد و مشهور اجرا چون تالار فیلارمونیك و آذربایجان سینما جدای از كیفیت عالی صدا، خود بناهایی دیدنی هستند. موزه فرش و هنرهای دستی مجموعه‌ای یكتا را از دوران‌ها و سبك‌های گوناگون فرش فراهم آورده و میزبان دست‌بافت‌های زیبای ایرانیان آذری نیز هست. موزه هنر آذربایجان نیز آثار هنرمندان نامدار شرقی و غربی را به نمایش گذارده است. شهر باستانی باكو در حصار دیوار‌های كهن از جاذبه‌های نامدار باكو است كه در زمره آثار میراث جهانی یونسكو قرار گرفته و شامل چندین موزه، كاخ، كاروانسرا، بازار و میادین دیدنی است. رقص و پایكوبی در بار‌ها، دیسكو‌ها و كلاب‌ها تا ساعات اولیه صبح ادامه دارد و گردشگران بسیاری را جذب خود می‌كنند. دیدنی‌های جذاب طبیعی نیز بخشی دیگر از جاذبه‌های باكو را شكل می‌دهند. شورستان‌های اطراف شهر و سواحل زیبای خزر هركدام طرفداران خود را دارند.
vبهترین زمان سفر
بهترین زمان سال برای سفر به باكو میان ماه‌های فرودین تا آبان است، زمانی كه هوا بهترین چهره خود را به نمایش گذارده است. نوروز در آذربایجان نیز به عنوان یك عید ملی گرامی داشته می‌شود و جشن‌های بسیار باشكوهی در شهر برگزار می‌شوند. ایرانیان بسیاری این فرصت را مغتنم شمرده تعطیلات نوروزی خود را در این شهر سپری می‌كنند.
vآب و هوا
در دوران شوروی سابق، باكو مقصد تعطیلات شهروندان این كشور بود، جایی كه می‌توانستند از سواحل زیبا و مجموعه‌های تفریحی رو به دریا (كه اكنون ویران گردیده‌اند) لذت ببرند. آب و هوای باكو در تابستان گرم و شرجی و در زمستان سرد و بارانی است. گاهاً طوفان‌هایی شهر را در طول زمستان درمی‌نوردند. این بادهای سهمگین اغلب از سوی شمال جریان می‌یابند و بار هوای سرد قطبی را به دوش می‌كشند. بارش برف در باكو با ارتفاع ۲۸ متر زیر سطح آب دریا بسیار نادر است و دما در ساحل به ندرت به زیر صفر می‌رسد. دمای هوا در تابستان میانگینی در حدود ۲۸ درجه سانتی‌گراد دارد و دما ممكن است تا ۳۶ درجه سانتی‌گراد نیز افزایش یابد. میانگین دمای سالیانه شهر باكو تنها ۰.۱ درجه سانتی‌گراد با میانگین دمای سالانه كره زمین (۱۴.۲ درجه سانتی‌گراد) تفاوت دارد. ناحیه جنوب غربی باكوی بزرگ خشك‌ترین ناحیه آذربایجان با كمتر از ۱۵۰ میلی‌متر بارش سالیانه است. در اطراف شهر تعدادی گِل‌فشان و چندین دریاچه نمك وجود دارند.
vدیدنی‌های باكو
باكو شهری غریب، پریشان و صنعتی است اما همچنان شهری جذاب برای سیاحت است. می‌توانید پیاده به اكتشافات خود بپردازید، گرچه نقشه‌ها چندان هم قابل اعتماد نیستند، اما صادقانه نیاز چندانی هم به آنها نخواهید داشت.
فضای دلنشین میدان فواره، قطار كافه‌ها و چایخانه‌ها، خیابان‌های انباشته از مراكز خرید، چشم‌اندازهای بادگیر از خزر، تفرجگاه‌های ساحلی با درختان سرو و زیتون، كانال‌های آبی بتونی كه یادآور ونیز هستند و ... همه فضایی دلكش را برای چنین شهری پدید می‌آورند.
اگر می‌خواهید خود را گم كنید، شهر باستانی را پیش‌نهاد می‌كنیم. باكوی كهن با حصارهای قرون وسطایی خود، میزبان كاخ شیروان‌شاه و چندین موزه و مسجد با مناره‌های دیدنی است. اگر راه خود را از سوی كاخ به سمت دریا كج كنید، در مسیر به ملاقات برج غول‌پیكر دختر (قیزقلعه‌سی) نائل خواهید شد، اثری باستانی از دوران ساسانی كه نمایی فراخ از باكو را از فراز خود نثارتان می‌كند.
پرسه‌های بی‌‌هدف شامگاهی در خیابان‌های باكو بسیار دوست داشتنی است. ذخایر نفتی باكو در اواخر قرن نوزدهم میلادی پای سرمایه‌داران و روچیلد‌ها را برای افزایش دارایی به این شهر باز كرد و به دنبال آن، مقاطعه‌كاران شهر را خیابان به خیابان گسترش دادند، آپارتمان‌های نقلی دوران سوسیالیسم كه بسیاری كنون مخروبه و غبارآلود هستند، با هیبت ترسناك و بالكن‌هایی پیش آمده سوی خیابان كه همچنان نمایی برازنده را به خیابان عرضه می‌كنند.
تالار اپرا جولانگاه خنیاگران و نقش‌آفرینان بسیاری بوده و هست. شارل دوگل در ۱۹۴۴ پیش از دیدار با لنین برای نمایشی در این تالار توقف نمود. موزه فخیم لنین اكنون به موزه فرش بدل شده و خانه فرش‌ها و بافته‌های زیبای بسیاری است. موزه دولتی هنر روبروی تالار فیلارمونیك نیز از همان خانه‌های سرمایه‌داران نفتی است كه امروز آثار هنرمندان آذری و غربی را نگهداری می‌كند.
كمی دور‌تر، در شبه جزیره آبشوران، دیدنی‌های بسیاری چون آتشكده آتشگاه و كوه یانار داغ كه بیش از هزارسال همچنان مشتعل است، وجود دارند و می‌توانید با تاكسی و یا وسایل حمل و نقل عمومی بدان‌ها دسترسی یابید. در مسیر نیز شاهد زمین‌های بایر نمكی با حوضچه‌های طبیعی نفت كه به سطح زمین تراوش كرده‌اند، خواهید بود. سواحل شیخووو و هزار و یك شب نیز از جمله سواحل دیدنی دریای خزر هستند.
******
