جغرافياي اقتصادی حمل و نقل( هواپيما )

 سازماندهي مسافرتهاي هوايي بسيار پرهزينه است. بهره‌برداران لازم است تا هزينه خريد و نگاهداري هواپيماها را كه بسيار گران قيمت هستند و به سرعت بلااستفاده مي‌شوند تقبل كنند. رقابت ميان شركتهاي هوايي وانگهي ايجاب مي‌كند تا مدرن‌ترين وسايل انتخاب شوند. به علاوه اين شركتها مكلف به استفاده از كارمنداني پرشمار و متخصص در كار هستند و لازم است تا عوارض نسبتاً سنگين فرودگاهها را نيز بپردازند. از آنجا كه رفت و آمد در بسياري از خطوط سود‌آور نبوده است، دولت ناگزير به مداخله در امر مديريت شركتهاي هواپيمايي شده و كمكهاي مالي لازم را در اختيار آنها قرار داده است (مثلاً دولت فرانسه، با تخصيص مساعدتهاي مالي، به كمك شركتهاي هواپيمايي ارفرانس مي‌آيد.) و حتي در پاره‌اي موارد، دولت خود راساً دست به ايجاد شركتهاي هواپيمايي مي‌زند، چنان كه دولت انگليس به تأسيس شركتهايي چون بي.اي.ا. و بي.او.ا.سي.، كه بعدا در يكديگر ادغام شدند و بريتيش‌ايروايز را تشكيل داده‌اند، دست زد. باري هنوز شركتهاي هواپيمايي خصوصي به حيات خويش ادامه مي‌دهند؛ ولي غالبا به صورت شركتهاي وابسته، در ارتباط با كمپانيهاي كشتيراني هستند و آنان كه مانند پان آمريكن از مساعدتهاي مالي دولت بهره نمي‌برند، در موقعيتي نامساعدتر از شركتهايي قرار دارند كه به لحاظ مالي از حمايت دولت برخوردارند. رقابت در خطوط موازي ميان شركتهاي هواپيمايي، در نهايت به قبول توافقهايي در زمينه خدمات هوايي منجر گرديده است. اختلاط و يا تاسيس پول‌ها به ايجاد تمركز راه برده است: مثلا شركتهاي ملي هواپيمايي اسكانديناوي در يكديگر ادغام گريده‌اند و شركت هواپيمايي اس.آ.اس. را به وجود آورده‌اند. بنابراين، كار در نهايت امر، به تاسيس اورگانيسمهاي قدرتمندي مي‌انجامد كه ملزوماتي گران قيمت و قابل مقايسه با شركتهاي بزرگ كشتيراني را به كار مي‌گيرند، ولي بيش از شركتهاي اخير، تحت نظارت دولتها قرار دارند.
   جهانگردي توده گير به جانب سرزمينهاي آفتابي، استفاده از چارترها را توسعه بخشيده است، يعني هواپيمايي كه براي يك مسافرت، به طريقه ترامپ، به اجاره واگذار مي‌شوند و باروبنه جهانگردان را نيز با خود به همراه مي‌برند. ضريب بالاي انباشتگي مسافران، هزينه ناچيز تحميل شده به اين شركتهاي چارترز كه فاقد دفاتر دائمي در فرودگاهها هستند، موجب شده است تا اين شركتها بتوانند مسافران را به بهايي بسيار ارزان‌تر از بهاي عرضه شده توسط خطوط منظم هوايي، جابه‌جا سازند و از اين جهت رقابتي موفقيت آميز با شركتهاي اخير درگير سازند. به نحوي كه پاره‌اي از اين شركتها، مانند ارفرانس، ناگزير شده‌اند، شركتهايي وابسته، به صورت چارتر، تاسيس كنند