دماوند از معدود مناطقی است که نام آن آمیخته با فرهنگ اساطیری مردم این مرز و بوم، پیوسته در اذهان جاری شده و مظهر آزادی و در بند کردن ظلم و بیداد ضحاکی، به دست کاوه آهنگر بوده است. به جرأت می توان گفت، کمتر ایرانی است که عظمت قله دماوند، او را شیفته خود نکرده باشد.
شهرستان دماوند، در شمار معدود شهرستان‌هایی است که با شاهنامه فردوسی آمیخته شده است و اسطوره‌ای ترین شهر در میان شهرهای استان تهران به شمار می‌رود.
به گزارش برنا، دماوند با جمعیتی نزدیک صد هزار نفر از شمال با استان مازندران، از شرق با شهرستان فیروزکوه، از جنوب با سمنان و از غرب با لواسانات و تهران همسایه بوده و از دو بخش مرکزی و رودهن تشکیل شده است.
دماوند از معدود مناطقی است که نام آن آمیخته با فرهنگ اساطیری مردم این مرز و بوم، پیوسته در اذهان جاری شده و مظهر آزادی و در بند کردن ظلم و بیداد ضحاکی، به دست کاوه آهنگر بوده است. به جرأت می توان گفت، کمتر ایرانی است که عظمت قله دماوند، او را شیفته خود نکرده باشد.
همان گونه که گفته شد، شهر دماوند، یکی از کهن ترین شهرهای اسطوره‌ای و جزو نخستین شهرها در تاریخ روایی ایران است که کیومرث نخستین انسان روی زمین (به عقیده ایرانیان باستان) آن را بنیان نهاد.
عکس هوایی گرفته شده توسط ناسا از قله دماوند
آثاری چون ساغری با سر بز کوهی و سکه‌های پارتی قرن دوم هجری قمری نشان می‌دهد که دماوند، از قلمرو حکومتی پارت‌ها بوده است.
این شهرستان به لحاظ قرار گرفتن در میان مازندران و فلات مرکزی و اهمیت آن از نظر سوق‌الجیشی، در تاریخ همواره دروازه مازندران به سرزمین ری به شمار می رفته است.
همین قدمت و موقعیت شهرستان دماوند، سبب شد تا شهر دماوند و اطراف متصل به آن در زمره نخستین میراث تاریخی باشد که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ثبت بافت قدیمی شهر دماوند در سال 1310 شمسی به شماره 56 بوده است.
آثار ارزشمند تاریخی و فرهنگی دماوند متعددند که برخی از مهمترین آنها عبارتند از: مسجد جامع دماوند، حمام تاریخی محله درویش، امامزاده عبدالله، امامزاده شمس الدین محمد(ع)، برج شیخ شبلی، بازار نواب، خانه تاریخی دماوند، دریاچه تار، قلعه رستم روستای سیدآباد، قلعه باستانی خسروان، قلعه کوه گنجی دماوند، حمام تاریخی روستای نوده، قلعه و حمام تاریخی روستای خرم دره، حمام تاریخی روستای چنارغرب، قلعه قاجاری روستای کوهان، حمام تاریخی علی جمال کیلان، خانه تاریخی روستای ورونه و... .
تاکنون 77 اثر تاریخی شهرستان دماوند در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
افزون بر ویژگی های اساطیری و تاریخی یاد شده، اگر یک بار در اوقات فراغت آخر هفته خود سفری به این شهرستان زیبا داشته باشید، آن وقت خواهید دید که هوای پاک و لطیف این شهر با وجود باغ‌هایی با شاخه‌های درهم تنیده و پرمیوه و سایه‌های به هم پیوسته درختان، دل کندن از این شهر را چقدر سخت می‌کند.
همچنین وجود ییلاقات سرسبز و خوش آب و هوا، دره‌های زیبا و دلفریب، کوه‌های سرسفید سبز دامن، دشت‌های غرق گل در میان کوه‌ها و وجود چشمه‌های گوارای آب معدنی و نهرهای روان، همه و همه سبب شده تا دماوند که در گوشه‌ای دنج قرار گرفته به سرزمینی رویایی برای گردشگران تبدیل شود.
