پاسخ به:مجله هنر / نقاشی
پنج شنبه 19 خرداد 1390 5:32 PM
|
نقاشی نو به آخر خط رسیده است
|
 استاد نگارگری معتقد است نقاشی نو به آخر خط رسیده و حرفی برای گفتن ندارد اما نقاشی ایرانی به دلیل بهرهگرفتن از احساس و یک روح اصیل ایرانی، هرچه پیش رود، دامنه ایده و احساس گستردهتری دارد. محمود فرشچیان تابستان امسال نیز به ایران آمد و با حضور در موزهای که به نام او در مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد تاسیس شده و یکی از پر بیننده‌ترین موزه‌های کشور است، به ارزیابی آثار علاقهمندان نگارگری پرداخت. او همچون تمام استادان هنرهای ایرانی با صبر و حوصله کارها را بررسی و با وجود بیان نقصهای اثر، جوانان را به ادامه این راه تشویق میکرد. همین خصوصیت در جریان گفتگو نیز وجود داشت و باوجود شهرت و اعتباری که او در جهان برای نقاشی ایرانی کسب کرده است، با دقت فراوان به هریک از سوالات پاسخ داد. او که به نقاشی و هنر ایرانی عشق می‌ورزد، در مورد وضعیت نگارگری ایران به میراثخبر گفت:«شرایط نگارگری در هر دورهای فرق میکند. زمانی شاگردانی کارآموزی میکردند. امروزه مدرکگرایی ارج و قرب بیشتری دارد و بیشتر به کارشناسی، کارشناسی ارشد و.. توجه میشود. این وضعیت ایجاب میکند، دانشگاه یا هنرکدههایی بوجود بیاید. علاقهمندان زیادی به آن مراجعه می کنند ولی باید مکانهایی وجود داشته باشد که آموزش را در راستای صحیح انجام دهند. متاسفانه به غیر از چند هنرستان برای نگارگری، دانشگاههایی که به تدریس این رشته بپردازند، وجود ندارد.» او با تاکید بر ضرورت ایجاد دانشگاههایی در این زمینه افزود:«در ایران دانشگاههای زیادی برای آموزش نقاشی غربی که هویت ایرانی ندارد، فعالیت میکنند اما برای نگارگری آموزش عالی نیست. متاسفانه این مسئله در مورد صنایعدستی و هنرهای کاربردی هم اثر سویی گذاشته است مانند نقشههای فرش و قالی که در قدیم حرف اول را در دنیا میزد اما الان در ردیف ۲۷ الی ۲۸ جهان قرار دارد یا صنایعی مانند معرق و کاشیکاری که همین وضعیت را دارند.» فرشچیان استقبال جوانان از این هنر را دلیل دیگری برای تاسیس دانشگاه نگارگری بیان کرد:«آن ترقی و تعالی که باید در این راه باشد، به رکود گراییده است. البته من نامههای زیادی به وزارت آموزش عالی نوشتم و به ضرورت دانشگاه هنرهای عالی نگارگری اشاره کردم. ضرورت این مطلب که نگارگری با هویت ایرانی به صورت آکادمیک ادامه پیدا کند، انکارناپذیر است. ضرورت این مطلب که نگارگری با هویت ایرانی به صورت آکادمیک ادامه پیدا کند، انکارناپذیر است. استقبال جوانان به شدت احساس میشود. در قدیم اگر قرار بود، نمایشگاهی از آثار نگاگری برگزار شود، ۱۰ الی ۱۱ استاد مرد و ۲ الی ۳ استاد زن شرکت میکردند. خوشبختانه درعین حالکه ضرورت آکادمیک کردن نگارگری وجود دارد، توجه جوانان نیز به این هنر افزایش پیدا کرده است.» خالق اثر معروف «ظهر عاشورا» دوسالانه نگارگری را شاهد این مدعا ذکر کرد:«در دوسالانه نگارگری متجاوز از ۳۰۰ شرکتکننده مرد و حدود ۲۸۰ نگارگر زن شرکت میکنند که بیشتر هم کارهای قابل قبولی ارائه و به هویت اصلی خود توجه میکنند.» ● نقاشی نو به آخر خط رسیده است فرشچیان که به اعتقاد بسیاری از هنرشناسان دنیا، درعین توجه به اصالتهای نقاشی و هنر ایرانی به ابداع و نوآوری با شیوه و سبک شخصی خود پرداخته است، در بخش دیگری از این گفتگو ظرفیت نقاشی ایران را بینهایت توصیف کرد:«نقاشی که در دنیا به عنوان نقاشی نو عرضه میشود، به آخر خط رسیده است و دیگر حرفی برای گفتن ندارد. من به دیدن نمایشگاههای زیادی رفتهام. آنها حرفی برای گفتن ندارند ولی نقاشی ایرانی به دلیل بهرهگرفتن از احساس و یک روح اصیل ایرانی، هرچه پیش رود، دامنه ایده و احساس گستردهتری دارد. من به دیدن نمایشگاههای زیادی رفتهام. آنها حرفی برای گفتن ندارند ولی نقاشی ایرانی به دلیل بهرهگرفتن از احساس و یک روح اصیل ایرانی، هرچه پیش رود، دامنه ایده و احساس گستردهتری دارد. علاوهبراینکه هنر اصیل ایرانی با اشراق، معرفت نفس و مسائلی که مربوط به عوالم معرفت است، سروکار دارد و در یک بینهایت سفر میکند.» ● نگارگری امروز حرف برای گفتن دارد او اما در مورد وضعیت نگارگری از گذشته تا امروز توضیح داد:«فکر میکنم عمق، معنا و فلسفه در نگارگری امروز ایران در راه است. چند سال قبل وقتی در مورد مینیاتور سخن گفته میشد، تصور یک پیرمرد در کنار جوی آب و مانند آنها تداعی میشد ولی امروزه نقاشی ایرانی حرف و مطلب زیاد دارد و همراه با تعمق است.» فرشچیان هرچند، این نکته را نیازمند توجه و حمایت دانست:«نگارگری باید مورد حمایت بیشتری قرار بگیرد. چند سال قبل چند درصد از بودجه وزارتخانهها برای خرید آثارهنری اختصاص پیدا کرد ولی متاسفانه سهمی از این بودجه به نگارگری تعلق نگرفت و کسانی که نقاشی اروپایی کار میکردند، شامل حال این برنامه شدند. من مطمئن هستم اگر به نقاشی ایرانی بها دهیم اهمیت آن از نقاشی چین و ژاپن بیشتر میشود.» به گفته او نقاشی چین و ژاپن طبیعت را آراستهتر از آنچه هست، نشان میدهند اما نقاشی ایرانی با ناخودآگاه و عوالم ماورا الطبیعه سروکار دارد و به همین دلیل گیرایی افزونتری برای علاقهمندان ایجاد میکند. ● کتابهای نگارگری محققان ایرانی کم است فرشچیان به اعتقاد یکی از مدیران یونسکو استاد افسونگری است که گذشته و حال را بهم پیوند میدهد. او با بیان این مطلب که بیشتر کتابهای نوشته‌شده در زمینه نگارگری، به قلم خارجیها است، یکی از ضرورتهای جهانیشدن این هنر را توجه بیشتر محققان ایرانی در این عرصه برشمرد:«کتابهایی که در مورد نگارگری ایرانی نوشته شده است، بیشتر بدست هنرشناسان خارجی تالیف شده و محققان ایرانی کمتر، کمر همت برای تحقیق در هنر اصیل ایرانی پرداختهاند یا اگر در زبان فارسی کتابی در دسترس هست نوعا ترجمه متون نویسندگان خارجی است.» ● تربیت شاگردان فرشچیان همچنین در مورد تربیت شاگردانی که ادامه دهنده راه او در گسترش نقاشی ایرانی باشند، اظهار داشت:« اگر کسی بخواهد نگارگری را نزد من بیاموزد باید از مراحل ابتدایی گذشته باشد چون کسی که تازه بخواهد الفبای نقاشی را یاد بگیرد از حوصله من خارج است. اگر کسی بخواهد نگارگری را نزد من بیاموزد باید از مراحل ابتدایی گذشته باشد چون کسی که تازه بخواهد الفبای نقاشی را یاد بگیرد از حوصله من خارج است. بسیاری عکس یا کپی رنگی کارهایشان را برای من میفرستند. من نیز نکتههایی را به آنها گوشزد میکنم. در آمریکا نیز افرادی از مراحل بالاتری که از نقاشی گذشته‌اند، کارهایشان رابه من نشان می دهند و من آنها راهنمایی میکنم.» او که مدتی پس از بازگشت از تحصیل در اروپا به مدیریت اداره هنرهای ملی و استادی دانشکده هنرهای زیبا برگزیده شده بود ، در پاسخ به این سوال که در صورت تاسیس دانشگاه نگارگری، علاقهمند به تدریس دوباره هست، گفت:«دیگر از من گذشته است که به فکر کرسی دانشگاه باشم و فرصتی برای این مهم ندارم که به فکر کرسی دانشگاه باشم. دلم میخواهد این هنر حق و کمال خود را بدست بیاورد و به همین دلیل هرچه در توانم باشد، دریغ نمیکنم.» نگارگران جوان راه خود را دنبال کنند فرشچیان با وجود شرکت در بیش از صدها نمایشگاه فردی و جمعی در دنباله سخنانش، خطاب به نگارگران جوان توصیه کرد که با کار و مطالعه فراوان شیوه شخصی خود را کشف کنند:« علاقهمندان جوان کار و مطالعه فراوانی انجام دهند و تصور نکنند تمام راز و رمزها در کار من جمع شده است. علاقهمندان جوان کار و مطالعه فراوانی انجام دهند و تصور نکنند تمام راز و رمزها در کار من جمع شده است. هنگامیه زیاد مطالعه کنند، به خوبی راه خود را تشخیص میدهند زیرا طراحی اساس نقاشی است.» ● هنرمند خود باید موضوع را خلق کند خالق آثاری چون «پنجمین روز آفرینش» و «بهار میآید» در پایان به نحوه نقاشی ادبیات داستانی و نقش مستقل هنرمند در این زمینه اشاه کرد:«تصویرگرایی از شاعران خوب است اما هنرمند باید خودش موضوع را خلق کند وگرنه مقدار زیادی به آن شاعر وامدار است. من برای تصویرگری کتاب خیام ذهنیات خودم را همردیف با اندیشه او به تصویر آوردم. تجسم داستان ایرانی غیراز این است که شعری از شاعر را بکار بگیریم.» |
| سحرآزاد |
