مسواک
سه شنبه 12 خرداد 1388 3:09 PM
مسواک
در چه اوقاتي مسواك زدن بيشتر سفارش شده است؟
رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
لَولا أن أشُقَّ على اُمَّتي لأَمَرتُهُم بِالسِّواكِ مَع كُلِّ صلاةٍ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
اگر ترس از سختگيرى بر امّتم نبود ، به آنها دستور مىدادم كه با هر نمازى مسواك زنند .
(الكافي : 3 / 22 / 1 ، منتخب ميزان الحكمة : 288 )
نماز خواندن با دهان مسواك زده چه فضيلتي دارد؟
عنه صلى الله عليه و آله و سلّم
أيضا: يا عليُّ ، علَيكَ بالسِّواكِ ، وإن استَطَعتَ أن لا تُقِلَّ مِنهُ فافعَلْ ، فإنَّ كُلَّ صلاةٍ تُصَلِّيها بالسِّواكِ تَفضُلُ على التي تُصَلِّيها بغَيرِ سِواكٍ أربَعينَ يَوما .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم همچنين مىفرمايد :
اى على ! بر تو باد به مسواك زدن ؛ اگر توانستى كه از اين كار كم نكنى چنين كن ؛ زيرا هر نمازى كه با مسواك زدن بخوانى از چهل روز نمازى كه بىمسواك زدن بگزارى برتر است .
(البحار : 76 / 137 / 48 ، منتخب ميزان الحكمة : 288)
مسواك زدن چه اهميتي در نماز دارد؟
عنه صلى الله عليه و آله و سلّم :
الوُضوءُ شَطرُ الإيمانِ ، والسِّواكُ شَطرُ الوُضوءِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
وضو ، بخشى از ايمان است و مسواك زدن بخشى از وضو .
(كنزالعمّال : 26200 ، منتخب ميزان الحكمة : 288)
چرا بايد دهان هاي خود را با مسواك زدن خوشبو كنيم؟
عنه صلى الله عليه و آله و سلّم :
طَيِّبُوا أفواهَكُم بِالسِّواكِ ؛ فإنّها طُرُقُ القُرآنِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
دهانهاى خود را با مسواك زدن خوشبو كنيد ؛ زيرا دهانهاى شما گذرگاههاى قرآن است .
(كنزالعمّال : 2753 ، منتخب ميزان الحكمة : 288)
مسواك زدن، سفارش دائمی كیست؟
عنه صلى الله عليه و آله و سلّم :
ما زالَ جَبرئيلُ يُوصِيني بالسِّواكِ حتّى ظَنَنتُ أ نّهُ سَيَجعَلُهُ فَريضَةً .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
جبرئيل همواره مرا به مسواك زدن توصيه مىكرد ، چندان كه گمان كردم بزودى اين كار را واجب خواهد كرد .
(بحار الأنوار : 76 / 126 / 2 ، منتخب ميزان الحكمة : 288)
كسانی كه مسواك نمی زنند را باید از چه گروهی استثناء كرد؟
الإمامُ الصّادقُ عليهالسلام
لَمّا سُئلَ : أتَرى هذا الخَلقَ كُلَّهُ مِنَ الناسِ ؟: فقالَ : ألْقِ مِنهُمُ التارِكَ للسِّواكِ .
امام صادق عليهالسلام
- در پاسخ به اين سؤال كه : آيا اين خلايق همه در شمار آدميانند ؟- : افرادى را كه مسواك نمىزنند از شمار آنها بينداز .
(بحار الأنوار : 76 / 128 / 11 ، منتخب ميزان الحكمة : 288)
مسواك زدن چه فوايدي دارد؟
رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
السِّواكُ يَزِيدُ الرَّجُلَ فَصاحَةً .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
مسواك زدن ، بر زبان آورى مرد مىافزايد .
(بحار الأنوار : 76 / 135 / 48 ، منتخب ميزان الحكمة : 288)
چگونه مسواك بزنيم؟
رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
اِستاكُوا عَرضا ولاتَستاكُوا طُولاً .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
دندانهايتان را از عرض (عمودى) مسواك بزنيد نه از طول (افقى) .
(الدعوات : 161 / 445 ، منتخب ميزان الحكمة : 288)
رسول خدا – صلي الله عليه و آله و سلم – در چه وقت هايي و چگونه و با چه چيزي مسواك مي زد؟
بحار الأنوار :
كان النبيُّ صلى الله عليه و آله و سلّم إذا استاكَ استاكَ عَرضا ، وكانَ يَستاكُ كُلَّ لَيلَةٍ ثلاثَ مَرّاتٍ : مَرَّةً قَبلَ نَومِهِ ، ومَرَّةً إذا قامَ مِن نَومِهِ إلى وِردِهِ ، ومَرَّةً قَبلَ خُروجِهِ إلى صلاةِ الصُّبحِ ، وكانَ يَستاكُ بالأراكِ أمَرَهُ بذلك جَبرَئيلُ .
بحار الأنوار :
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم هرگاه مسواك مىزد از عرض مىزد و شبى سه بار مسواك مىزد : يك بار پيش از خواب ، يك بار وقتى كه از خواب براى راز و نياز
برمىخاست و يك بار پيش از آن كه براى نماز صبح بيرون رود . آن حضرت به سفارش جبرئيل با چوب درخت مسواك ، مسواك مىزد .
(بحار الأنوار : 76 / 135 / 47 ، منتخب ميزان الحكمة : 288 )
مسواك زدن در چه هنگامي جزء سنت شمرده شده است؟
الإمامُ الباقرُ عليهالسلام :
إنّ السِّواكَ في السَّحَرِ قَبلَ الوُضُوءِ مِنَ السُّنَّةِ .
امام باقر عليهالسلام :
مسواك زدن در سحرگاه ، پيش از وضو گرفتن، جزء سنّت است .
(الفقيه : 1 / 480 / 1390 ، منتخب ميزان الحكمة : 288)
مسواك زدن سنت چه كساني است؟
الإمام الصادق عليهالسلام :
مِن أخلاقِ الأَنبِياءِ عليهمالسلام السِّواكُ .
امام صادق عليهالسلام :
مسواك زدن ، از سنّتهاى پيامبران است .
(الكافي ، جلد 6 ، صفحه 495 ، حديث 1 ، المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 380 ، حديث 2334 كلاهما عن إسحاق بن عمّار ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 131 ، حديث 25 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 366 )
نماز خواندن با دهان مسواك زده چه فضيلتي دارد؟
الإمام الباقر والإمام الصادق عليهماالسلام :
صَلاةُ رَكعَتَينِ بِسِواكٍ أفضَلُ مِن سَبعينَ رَكعَةً بِغَيرِ سِواكٍ .
امام باقر و امام صادق عليهماالسلام :
خواندن دو ركعت نماز با مسواك ، با فضيلتتر از هفتاد ركعت بدون مسواك است .
(كتاب من لا يحضره الفقيه ، جلد 1 ، صفحه 54 ، حديث 118 ، الخصال ، صفحه 480 ، حديث 52 عن رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم نحوه ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 368)
با چه چيزي مسواك بزنيم؟
رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
- نِعمَ السِّواكُ الزَّيتونُ مِن شَجَرَةٍ مُبارَكَةٍ ، يُطَيِّبُ الفَمَ ، ويَذهَبُ بِالحَفَرِ ، هُوَ سِواكي وسِواكُ الأَنبِياءِ قَبلي .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
چه نيكو مسواكى است زيتون! از درختى خجسته كه دهان را خوشبو مىكند و جِرم دندان را از ميان مىبرد . اين ، مسواك من و پيامبران پيش از من است .
(المعجم الأوسط ، جلد 1 ، صفحه 210 ، حديث 678 ، مسند الشاميّين ، جلد 1 ، صفحه 50 ، حديث 46 كلاهما عن مُعاذ بن جبل ، كنز العمّال ، جلد 9 ، صفحه 321 ، حديث 26628 ؛ مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 115 ، حديث 261 وليس فيه «يطيّب الفم» ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 135 ، حديث 48 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 378)
زياد مسواك زدن با چوب اراك چه ضرري دارد؟
الإمام الرضا عليهالسلام :
إنَّ أجوَدَ مَا استَكتَ بِهِ ليفُ الأَراكِ ؛ فَإِنَّهُ يَجلُو الأَسنانَ ويُطَيِّبُ النَّكهَةَ ، ويَشُدُّ اللِّثَةَ ويُسَنِّنُها ، وهُوَ نافِعٌ مِنَ الحَفَرِ إذا كانَ بِاعتِدالٍ .
وَالإِكثارُ مِنهُ يُرِقُّ الأَسنانَ ويُزَعزِعُها ، ويُضعِفُ اُصولَها فَمَن أرادَ حِفظَ الأَسنانِ فَليَأخُذ قَرنَ الإِيَّلِ مُحرَقا وكَزمازَجا وسُعدا ووَردا وسُنبُلَ الطّيبِ وحَبَّ الأثلِ أجزاءً سَواءً ومِلحا أَندَرانِيّا رُبعَ جُزءٍ ، فَيَدُقُّ الجَميعَ ناعِما ويَستَنُّ بِهِ ؛ فَإِنَّهُ يُمسِكُ الأَسنانَ ويَحفَظُ اُصولَها مِنَ الآفاتِ العارِضَةِ . ومَن أراد أن يُبَيِّضَ أسنانَهُ فَليَاخُذ جُزءا مِن مِلحٍ أندَرانِيٍّ ومِثلَهُ زَبَدَ البَحرِ ، فَيَسحَقُهُما ناعِما ويَستَنُّ بِهِ .
امام رضا عليهالسلام :
مرغوبترين چيزى كه با آن مسواك مىزنيد ، تارچه اراك است ؛ چرا كه چنانچه به اندازه باشد ، دندانها را جلا مىدهد ، بوى دهان را خوش مىسازد ، لثه را تقويت مىكند و مالِش مىدهد و در برابر پوسيدگى ، مفيد است . امّا انجام فراوانتر از اندازه آن ، دندانها را نازك و لَق مىكند و بُنِ آن را نيز سست مىكند .
هر كس مىخواهد كه دندانهاى خويش را حفظ كند ، اندازههايى برابر از سوخته شاخ بُز نَرِ كوهى ، گزمازك ، مُشكك گُل ، سنبل رومى ، حبّ الاثل (احتمالا نوعى ديگر از گزمازك) و به يكْچهارمِ اين مقدار ، نمك اندرانى بردارد و همه را نرمْ آرد كند و با اين مخلوط ، مسواك
بزند ؛ چرا كه اين مسواك ، دندانها را محكم مىسازد و از بُن دندانها در برابر آفتهايى كه بر آنها عارض مىشود ، حفاظت مىكند .
هر كس هم مىخواهد دندانهايش سفيد شود ، قدرى نمك اندرانى ، و به همان اندازه كف دريا ، بردارد و نرم بسايد و با آن ، مسواك بزند .
(بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 317 نقلاً عن : طبّ الإمام الرضا عليهالسلام ، صفحه 50 ، وذكر الحديث فيه مع تفاوت فى الألفاظ ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 378
گزمازك : بار و ميوه درخت گز را گويند و معرّب آن «جزمازج» است و به عربى «ثمرة الطرفا» خوانند و «حبّ الاثل» ، همان است (لغتنامه دهخدا) .معناى مُشكك (سُعد) در ج2 ، ص337 خواهد آمد .سنُبل : دواست ، هندى و رومى [دارد] ، هندى را «سنبل الطيب» و «سنبل عصافر» گويند و رومى را «ناردين» گويند (لغتنامه دهخدا) .نمك اندرانى (و درآنى) ، نمكى است كه چنان كه در كتاب قانون آمده ، به بلور مىمانَد و در فارسى ، آن را «نمك تركى» گويند. «نمك اندرانى» ، خطاست و صحيح آن ، «درآنى» است ، به معناى بسيار سفيد (القاموس المحيط ، جلد 2 ، صفحه 140).)
اگر وسيله اي براي مسواك زدن يافت نشود، چگونه بايد مسواك زد؟
رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
الأَصابِـعُ تَجري مَجرَى السِّواكِ ، إذ لَم يَكُن سِواكٌ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
اگر مسواكى نباشد ، انگشتان نيز در حكم مسواكاند .
(المعجم الأوسط ، جلد 6 ، صفحه 288 ، حديث 6437 عن عمرو بن عوف المزني ، كنز العمّال ، جلد 9 ، صفحه 311 ، حديث 26168 وفيه «إذا لم يكن...» وراجع : السنن الكبرى ، جلد 1 ، صفحه 67 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 382)
در چه محلهايي نبايد مسواك زد؟
الإمام عليّ عليهالسلام :
نَهى رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله و سلّم . . . عَنِ السِّواكِ فِي الحَمّامِ .
امام على عليهالسلام :
پيامبر خدا از مسواك زدن در حمّام ، نهى فرمود .
(كتاب من لا يحضره الفقيه ، جلد 4 ، صفحه 4 ، حديث 4968 ، الأمالي للصدوق ، صفحه 509 ، حديث 707 كلاهما عن الحسين بن زيد عن الإمام الصادق عن آبائه عليهمالسلام ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 328 ، حديث 1 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 396)
چرا نبايد در حمام، مسواك زد؟
الإمام الصادق عليهالسلام :
إيّاكَ وَالسِّواكَ فِي الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ يورِثُ وَباءَ الأَسنانِ .
امام صادق عليهالسلام :
از مسواك زدن در حمّام ، حذر كن ؛ چرا كه وباى دندانها را در پى مىآورد .
(علل الشرائع ، صفحه 292 ، حديث 1 عن عبد اللّه بن أبي يعفور ، كتاب من لايحضره الفقيه ، جلد 1 ، صفحه 54 ، حديث 117 ، مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 116 ، حديث 269 عن الإمام الباقر عليهالسلام وفيهما «يكره» بدل «إيّاك و» ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 71 ، حديث 5 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 396)
مسواك زدن در دستشويي چه پيامدي دارد؟
الإمام الكاظم عليهالسلام :
السِّواكُ فِي الخَلاءِ يورِثُ البَخَرَ .
امام كاظم عليهالسلام :
مسواك زدن در آبريزگاه ، بد بويى دهان را در پى مىآورد .
(كتاب من لا يحضره الفقيه ، جلد 1 ، صفحه 52 ، حديث 110 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 396)
شستن دهان با سعد (مشكك) چه فايده اي دارد؟
الإمام الكاظم عليهالسلام :
مَنِ استَنجى بِالسُّعدِ بَعدَ الغائِطِ وغَسَلَ بِهِ فَمَهُ بَعدَ الطَّعامِ لَم تُصِبهُ عِلَّةٌ في فَمِهِ ، ولا يَخافُ شَيئا مِن أرياحِ البَواسيرِ .
امام كاظم عليهالسلام :
هر كس پس از قضاى حاجت ، با مُشكك ، آلودگى مخرج را بزدايد و پس از غذا خوردن نيز دهان خويش را با مُشكك بشويد ، نه بيمارىاى از بيمارىهاى دهان به او مىرسد و نه از باد بواسير مىترسد .
(الكافي ، جلد 6 ، صفحه 378 ، حديث 3 ، بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 435 ، حديث 5 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 446)
مسواك زدن با چوب زیتون چگونه است؟
رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
نِعمَ السِّواكُ الزَّيتونُ ، مِن شَجَرَةٍ مُبارَكَةٍ ؛ يُطَيِّبُ الفَمَ ، ويَذهَبُ بِالحَفَرِ ، هُوَ سِواكي وسِواكُ الأَنبِياءِ قَبلي .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
چه نيكو مسواكى است زيتون ، از درختى خجسته ! دهان را خوشبو مىكند ، جِرم دندان را مىبَرَد ، و مسواك من و پيامبرانِ پيش از من است .
(المعجم الأوسط ، جلد 1 ، صفحه 210 ، حديث 678 ، مسند الشاميّين : جلد 1 ، صفحه 50 ، حديث 46 ، تفسير القرطبي : جلد 20 ، صفحه 110 ، الفردوس ، جلد 4 ، صفحه 260 ، حديث 6767 كلّها عن معاذ بن جبل ، كنز العمّال ، جلد 9 ، صفحه 321 ، حديث 26228 ؛ مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 115 ، حديث 261 ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 135 ، حديث 48 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 2 / 326)