پاسخ به:مطالب علمی - پزشکی
سه شنبه 30 فروردین 1390 7:16 PM
فنوباربیتال جزء داروهای باربیتورات می باشد. این داروها اصولا در درمان انواع مختلف صرع استفاده می شوند. فنوباربیتال در درمان بی خوابی و اضطراب نیز بکار می رود. این دارو کاربردهای دیگری نیز دارد. فنوباربیتال در قالب قرص و تزریق در دسترس است.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، فنوباربیتال قدیمیترین داروی ضد تشنج می باشد که هنوز هم مورد استفاده بیماران قرار می گیرد. این دارو برای مدت طولانی در بدن باقی می ماند، بنابراین مقدار دارو در خون تقریبا ثابت باقی می ماند حتی اگر یکبار در روز مصرف شود .
دسته دارویی : ضد تشنج
اشکال دارویی : قرص های mg ١۵ ، mg ٣٠ ، mg ۶٠ ، mg ١٠٠
شربت ( مایع ) : ml ۵ / mg ٢٠
* موارد مصرف
فنوباربیتال بیش از ٨٠ سال است که جهت درمان انواع تشنجات استفاده می شود. این دارو به مدت طولانی به تنهایی و یا همراه با سایر داروهای ضد تشنج ، جهت کنترل تشنجات پارشیال و تشنجات تونیک – کلونیک استفاده می شود. همچنین جهت پیشگیری و درمان حملات تشنجی ناشی از تب نیز مصرف می شود.
طریقه مصرف فنوباربیتال
بسته به مشکل شما پزشک معالج دوزاژ بخصوصی از دارو را تجویز می کند. فنوباربیتال را دقیقا مطابق با دستور پزشک خود مصرف و از تغییر دوز آن جدا پرهیز نمایید. اگر فنوباربیتال را برای حملات تشنج استفاده می نمایید، لازم است که حتما دارو را طبق یک برنامه منظم که پزشک تجویز کرده است، مصرف کنید. ضمنا دستورات داخل بسته دارو را نیز به دقت مطالعه کنید. فنوباربیتال می تواند باعث ایجاد وابستگی و تحمل (حالت بی پاسخی یا کم پاسخی به دارو) شود،
بنابراین از افزایش خودسرانه دوز دارو خودداری کنید. اثرات یادشده فنوباربیتال به ویژه در صورت استفاده از دوزهای زیاد دارو برای زمان طولانی رخ می دهند. حتما قبل از ادامه درمان یا قطع مصرف این دارو با پزشک خود مشورت کنید. اگر مصرف دارو را ناگهان متوقف نمایید، ممکن است دچار علایم قطع مصرف (مثل بی خوابی، تحریک پذیری و اضطراب) بشوید و در صورتی که دارو را به دلیل صرع مصرف می کرده اید، امکان دارد دچار تشنج بشوید. پزشک طرز کاهش تدریجی استفاده از دارو را به شما آموزش خواهد داد.
* موارد منـع مصـرف : فنوباربیتال نباید در پورفیری (یک نوع کم خونی ) مصرف شود.
* مـوارد احتیاط :
در بیماران مبتلا به اختلال عملکرد کبد یا کلیه ، اغمای کبدی ، درد حاد و مزمن ، حساسیت مفرط به دارو ، ضعف تنفسی و کم خونی با احتیاط مصرف شود؛ و در صورت وجود هر یک این مشکلات با پزشک خود مشورت نمائید .
* مصرف در دوران بارداری و شیردهی
احتمال ایجاد نقایص مادرزادی در جنین ، در مـــادرانی که در دوران بـــارداری از فنوباربیتال استفاده می نمایند نسبت به سایر داروهای ضد تشنج کمی شایعتر است. در حقیقت اکثر زنانی که در دوران بارداری فنو باربیتال مصرف می نمایند کودک طبیعی یا سالم دارند.
احتمال ایجاد نقایص مادرزادی در جنین ، در مادرانی که در دوران بارداری به خصوص در ٣ ماهه اول از این دارو استفاده می کنند افزایش می یابد ، اما نسبتا غیر شایع می باشد.
همچنین خطر بروز ناهنجاریهای جنین ، در مادرانی که در دوران بارداری بیشتر از یک داروی ضد تشنج مصرف می نمایند، و همچنین در مادران با سابقه خانوادگی تولد جنین با نقایص مادرزادی بیشتر است. بنابراین در صورت بارداری و یا اگر تصمیم دارید که باردارشوید ، جهت ادامه درمان با فنوباربیتال ، با پزشک معالج مشورت نمائید. گاهی اوقات پزشک مقدار داروی مصرفی را در دوران بارداری بتدریــج کم می کند ،اگر چه ممکن است در این صورت احتمال بروز تشنج افزایش یابد. برخی از انواع تشنجات باعث صدمه به جنین می شود؛ بنابراین بدون مشورت با پزشک معالج ، مصرف دارو را قطع و یا مقدار آن را کم نکنید .
زنانی که در طول مصرف دارو باردار می شوند، باید روزانه کمتر از mg ۴ / ٠ اسید فولیک جهت جلوگیری از ایجاد نقایص مادرزادی (نقص در تشکیل لوله عصبی جنین) مانند اسپاینا بیفیدا(کانال نخاعی بطور کامل بسته نمی شود) مصرف نمایند. این نقایص مادرزادی بیشتر در کودکانی شایع می باشد که مادر آنها در ۴ الی ۶ هفته اول بارداری فنوباربیتال مصرف می نمایند.
زنان در معرض خطر شامل افرادی که تاریخچه ای از این نوع نقص عصبی در حاملگی قبلی خود دارند. بنابراین ممکن است در صورت تشخیص ، پزشک برای زنان در معرض خطر ، روزانه مقدار زیادی اسید فولیک (mg ۴) تجویز نماید. ولی هیچ دلیلی نیز وجود ندارد که مصرف اسید فولیک بطور قطعی از ایجاد نقایص مادرزادی در دوران بارداری پیشگیری خواهد کرد .
بنابراین در صورت بارداری و در دوران شیر دهی باید با احتیاط مصرف شود و جهت تنظیم مقدار دارو به پزشک مراجعه نمائید .
مــادرانی که فنو باربیتال دریافت می کنند برای جلوگیری از خطر خونریزی در ماه آخر بارداری، ویتامین k زیر نظر پزشک تزریق کنند .
* توصیه های لازم در هنگام مصرف دارو
١. دارو را فقط با تجویز پزشک معالج مصرف نمائید .
٢. دارو را در درجه حرارت اتاق ، دور از نور و رطوبت نگهداری کنید. شربت فنوباربیتال را از یخ زدگی محافظت نمائید .
٣. دارو را دور از دسترس بچه ها نگهداری کنید .
۴. شکل مصرف دارو ، بستگی به نوع داروی تجویز شده توسط پزشک دارد.(قرص ، شربت)
۵. دارو را می توان با و یا بدون غذا مصرف نمود؛ اما رعایت این نکته بسیار مهم است که دارو را هر روز ، مانند روزهای دیگر استفاده نمائید.(به عنوان مثال اگر دارو را با غذا مصرف نمودید بهتر است در هر نوبت مصرف، دارو را با غذا مصرف نمائید )
۶. معمولا این دارو یکبار در روز مصرف می شود، بنابراین جهت کاهش علائم خواب آلودگی ناشی از مصرف دارو در طی روز ، دارو را ٣٠ – ۶٠ دقیقه قبل از خواب مصرف نمائید .
٧. می توان شربت فنوباربیتال را در بیمارانی استفاده نمود که قادر به بلعیدن قرص نمی باشد(مانند کودکان). همچنین شربت فنوباربیتال را می توان با آب ، شیر و یا آب میوه مصرف نمود .
٨. از قاشق استاندارد اندازه گیری و یا قطره چکان جهت مشخص کردن مقدار دقیق دارو مصرفی استفاده نمائید.( جهت استفاده از شربت فنوباربیتال)
٩. دقت نمائید در هر نوبت همان مقدار تجویز شده توسط پزشک را مصرف نمائید.اگر یک یا دو قرص بیشتر از مقدار تجویز شده و یا یک قاشق بیشتر شربت فنوباربیتال مصرف نمودید، به پزشک و یا مرکز فوریتهای پزشکی اطلاع دهید؛ مگر اینکه پزشک در این زمینه دستور خاصی تجویز کرده باشد.
١٠. بدون مشورت با پزشک ، مصرف دارو را بطور ناگهانی قطع نکنید و یا مقدار مصرف دارو را تغییر ندهید. قطع هر نوع داروی ضد تشنج بطور ناگهانی ، برروی داروهای دیگر در بدن تاثیرگذاشته وهمچنین باعث ایجاد حمله صرع مداوم(استاتوس اپی لپتیکوس) می شود.
١١. مصرف منظم دارو در ساعت مشخص در هر روز ، در کنترل تشنجا ت بسیار مهم است.
١٢. در صورت کاهش اثر درمانی دارو پس از چند هفته ، بدون مشورت با پزشک از افزایش مقدار دارو اجتناب کنید.
١٣. به منظور جلوگیری از بروز ناگهانی حملات تشنجی یا صرع مداوم ، مصرف فنوباربیتال باید به آهستگی قطع شود.
١۴. دوره درمان به عنوان داروی ضد تشنج باید کامل شود. دقت شود هیچیک از نوبت های مصرف فراموش نگردد. در صورت فراموش شدن یک نوبت مصرف دارو ، به محض یاد آوردن، آن نوبت باید مصرف شود. ولی اگر تقریبا زمــــان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده باشد، در این موارد فقط یک نوبت دارو را مصرف نمائید؛ و مقدار دارو را دو برابر نکنید.
١۵. اگر اغلب نوبت های مصرف دارو را فراموش می کنید ، از جعبه مخصوص قرص و یا ساعت زنگ دار جهت یاد آوری نوبت های مصرف دارو استفاده نمائید .
١۶. در صورت بروز سرگیجه ، خواب آلودگی و منگی باید احتیاط نمود و از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری و دقت دارد باید خودداری کرد.
١٧. دارو نباید بیش از مقدار توصیه شده مصرف شود .
١٨. کارت پــــزشکی خــــود را همـــرا ه بـــا نام داروی مصرفی ، همیشه همـــراه داشته باشید .
١٩. به منظور بررسی پیشرفت درمان ، مراجعه به پزشک ضروری است .
٢٠. در صورت هر گونه تغییر در وضعیت مغزی شامل رفتار ، احساس تحریک پذیری ، و حافظه با پزشک مشورت نمائید .
٢١. داروهای ضد تشنج ، تاثیر دارو های ضد بارداری را کاهش می دهند. بنابراین در طول مدت مصرف فنوباربیتال ، جهت جلوگیری از حاملگی و استفاده از دیگر روش های جلوگیری از بارداری با پزشک معالج مشورت نمائید.
٢٢. مادرانی که در چند هفته آخر حاملگی از این دارو استفاده می نمایند ، خطر ایجاد علائم ناشی از قطع مصرف دارو در نوزاد آنها وجود دارد .
امام على علیه السلام : در شگفتم از کسی که می بیند هر روز از جان و عمر او کاسته می شود، امّا برای مرگ آماده نمی شود.
