مطالب علمی - پزشکی

بواسیر (Hemorrhoids یا هموروئید) وریدهای متورم در مقعد و پایین راست روده می باشد. با اینکه این بیماری شایع دردناک و آزاردهنده است، اما مشکلی جدی و خطرناک نمی باشد. بواسیر علل متفاوتی از فشار زیاد هنگام اجابت مزاج گرفته تا افزایش فشار بر مقعد در هنگام بارداری و سایر علل دارد. بواسیر می تواند در داخل راست روده (هموروئید داخلی) و یا زیر پوست دور مقعد (هموروئید خارجی) ظاهر شود.

بواسیر بیماری شایعی بوده و تا سن 50 سالگی، حدود نصف بزرگسالان با خارش، درد و خونریزی  که می توانند، نشانه بواسیر باشند، برخورد می نمایند. خوشبختانه، راههای موثری برای درمان این بیماری وجود دارد. خیلی از افراد با تغییرات در سبک زندگی و استفاده از درمان های خانگی می توانند این مشکل را آسان کرده و شدتش را کاهش دهند.

علایم و نشانه های بواسیر

معمول ترین علایم هردو بواسیر داخلی و بواسیر خارجی شامل:

• خونریزی هنگام اجابت مزاج.
• خارش و یا سوزش درناحیه مقعد.
• درد مقعد (درد هنگام شستن و تمیز کردن ناحیه مقعد)
• ورم در اطراف مقعد.
• برجستگی نزدیک مقعد که می تواند حساس و یا دردناک باشد.
• نشت مدفوع.

در هموروئید داخلی، ممکن است در کاسه دستشویی خون براق و قرمز بعد از اجابت مزاج مشاهده نمایید. ممکن است خون مشاهده شده روی مدفوع شما باشد. هموروئید داخلی غالبا رگهای کوچک و متورم می باشد که در دیواره کانال مقعد ظاهر می شود. درصورتیکه بواسیر داخلی متورم شده و توسط ماهیچه های مقعد بر آن فشار وارد شود، احساس درد به شما دست می دهد. اگر هموروئید ورم کند، بجز خون شما مخاط نیز برروی مدفوع خود مشاهده می نمایید.

بواسیر خارجی سوزش داشته و زیر پوست دلمه شده و باعث بوجود آمدن برجستگی دردناک و سختی می شود. این نوع دلمه ترومبوزه (thrombosed) و یا هموروئید نامیده می شود. پزشک شما با آزمایش و بررسی شما و گرفتن شرح حالتان می تواند تشخیص دهد که شما به بیماری بواسیر مبتلا هستید یا خیر.

دلایل بواسیر یا هموروئید

رگ های دور مقعد تحت فشار ورم کرده و یا بیرون می زند. رگ های ورم کرده (هموروئید ها) در اثر افزایش فشار در راست روده بوجود می آیند. عواملیکه باعث افزایش فشار می شوند، شامل:

• زور زدن هنگام اجابت مزاج
• نشستن طولانی مدت در توالت
• اسهال و یا یبوست مزمن
• چاقی
• بارداری
• رابطه جنسی مقعدی
• رژیم غذایی کم فیبر

هرچه سن بالاتر می رود، خطر هموروئید افزایش می یابد، چراکه بافت های نگهدارنده رگ ها در راست روده و مقعد با افزایش سن ضعیف و کشیده می شوند.

عوارض بواسیر

بواسیر یا هموروئید، اغلب عوارض نادری داشته و شامل:

• کم خونی - خونریزی مزمن ناشی از بواسیر ممکن است باعث ابتلای افراد بهکم خونی شود. این کم خونی باعث خستگی و ضعف می شود.
• هموروئید مرده - اگر رگ تغذیه کننده هموروئید داخلی پاره شود، ممکن است هموروئید مرده بوجود آمده و باعث درد شدید می شود.

درمان بواسیر

اغلب موارد، درمان بواسیر شامل راه کارهایی می شود که خود شما قادر به انجام آنها می باشید. این راه کارها شامل، تغییرات در سبک زندگی و … می شود. اما بعضی از اوقات استفاده از دارو و یا جراحی برای درمان بواسیر لازم می باشد.

درمان های خانگی و تغییرات سبک زندگی برای درمان هموروئید شامل:

• استفاده از درمان های موضعی شامل کرم های هموروئید و یا شیاف های حاوی هیدروکورتیزون و یا استفاده از پد های حاوی داروهای بی حس کننده، برای کاهش درد.
• نشستن در آب گرم برای برای 10 تا 15 دقیقه و دو تا سه بار در روز.
• ناحیه مقعد را تمیز نگه داشته و روزانه برای تمیز شدن آن ناحیه مقعد را شسته و یا دوش بگیرید. موقع شستشو لزوما نیازی به استفاده از صابون نیست و حتی صابون ممکن است، مشکل را جدی تر کند. بعد از شستن ناحیه به آرامی آن را با سشوار خشک نمایید.
• برای کاهش ورم از کمپرس یخ و یا کمپرس های سرد، برروی مقعد خود استفاده نمایید.
• برای کاهش درد از مسکن های در دسترس (OTC) همچون استامینوفن،آسپرین و یا ایبوپروفن استفاده نمایید.

با این درمان ها علایم بواسیر بعد از یک هفته برطرف می شود. اگر مشکلتان تا یک هفته برطرف نشد و یا درد شدید و یا خونریزی داشتید، می بایست به پزشک مراجعه نمایید. درمان های پزشکی برای هموروئید شامل استفاده از لیزر، بستن باند لاستیکی، اسکلروتراپی و جراحی می شود.

پیشگیری از بواسیر

بهترین راه برای پیشگیری از بواسیر (هموروئید)، نرم نگه داشتن مدفوع است تا به راحتی از مقعد خارج شود. برای پیشگیری از هموروئید و یا کاهش شدت آن، توصیه های زیر را دنبال نمایید:

• مصرف غذاهای پرفیبر - میوه بیشتری بخورید و سبزی و غلات کامل مصرف نمایید. این نوع رژیم های غذایی سالم و پرفیبر، مدفوع را نرم کرده و حجم آن را افزایش می دهد و در نتیجه باعث اجتناب از فشار و زورزدنی که باعث افزایش شدت هموروئید شده، می شود. سعی کنید برای جلوگیری از نفخ و بادشکم،فیبر رژیم غذایی خود را کم کم افزایش دهید.
• مایعات زیاد بنوشید - روزانه 6 تا 8 لیوان آب و سایر مایعات (غیرازالکل) بنوشید، تا مدفوع شما نرم باقی بماند.
• استفاده از مکمل های فیبردار - اکثر افراد فیبر مورد نیازشان را دریافت نمی کنند. فیبر توصیه شده برای زنان 25 گرم درروز و برای مردان 38 گرم در روز می باشد. تحقیقات نشان می دهد که مصرف مکمل های فیبردار در روز باعث کاهش خونریزی و بهبود کلی بیماری بواسیر می شود. اگر از مکمل های فیبردار استفاده می کنید، حتما هشت لیوان آب در روز مصرف نمایید تا جلوی یبوست را گرفته و یا یبوستتان را بدتر نکند.
• زور نزنید - زورزدن و نگه داشتن نفس هنگام اجابت مزاج باعث افزایش فشار در مقعد می شود.
• اجابت مزاج بموقع - زمانیکه احساس مدفوع داشتن به شما دست داد، به دستشویی بروید، چراکه ماندن کدفوع باعث خشک شدن و سفت شدن آن و درنتیجه سخت تر شدن اجابت مزاج می شود.
• ورزش کنید - با افزایش فعالیت، از یبوست پیشگیری کرده و فشار برروی رگ های خود را کاهش می دهید. همچنین ورزش به شما در کاهش وزن کمک می کند، چراکه چاقی خود نیز باعث بدتر شدن هموروئید می شود.
• از زیاد نشستن اجتناب کنید - نشستن زیاد، بخصوص در دستشویی، باعث افزایش فشار بررگهای درون مقعد می شود.
• خوابیدن به بغل - اگر شما باردار هستید، خوابیدن برروی بغل باعث کاهش فشار بررگهای خونی لگن خاصره شده و در نتیجه می تواند از بزرگتر شدن بواسیر جلوگیری نماید.

سایت پزشکی و مجله سلامتی راستینه