تيلاپيا ،قزل آلا ،كپور مناسب براي پرورش ماهي در قفس

تیلاپیا، قزل آلا، کپور مناسب برای پرورش ماهی در قفس
نویسنده / مولف: شقایق نوروزی
بسیاری از گونه های ماهیان از جمله گربه ماهی، تیلاپیا، استریپدبس، قزل آلا، کپور ماهیان و ... برای پرورش ماهی در قفس مناسب هستند.
بسیاری از گونه های ماهیان از جمله گربه ماهی، تیلاپیا، استریپدبس، قزل آلا، کپور ماهیان و... برای پرورش ماهی در قفس مناسب هستند. قفس باید براحتی قابل دسترس و یک راه ورودی جهت عملیات غذادهی روزانه، مراقبت و تمیز کردن داشته باشد و وجود یک اسکله برای رفت و آمد بر روی قفسها لازم است اسکله ای با عرض یک متر می تواند سه قفس ماهی را پشتیبانی کند. یک قفس در یک سوی اسکله و دیگری در ناحیه انتهایی اسکله واقع شود. یک قفس ۸×۴×۴ فوت می تواند هزار گربه ماهی را در خود جای دهد. البته چنانچه کسی برای اولین بار این کار را انجام می دهد بهتر است با ۵۰۰ قطعه کار را آغاز نماید. ماهیان درون قفس به راحتی صید و غذادهی می شوند.

- انواع قفسها قفسهایی که در ستون آب پنهان شده اند (از سطح تا بستر آنها در آب قرار دارد)، قفسهای شناور، قفسهایی که از بویه ساخته شده اند و تا نیمه در آب قرار دارند و قفسهای کفی که در بستر رودخانه یا دریا قرار می گیرند. این موارد خود به صورت زیر دسته بندی می شوند: قفسهای منفرد یا چند تایی، قفسهای انعطاف پذیر، قفسهایی که خودشان را در آب حفظ می کنند و قفسهایی که توسط قایق برپا می شوند. انتخاب نوع قفس بستگی به مکان و شرایط موجود در سایت مزرعه دارد.

- مکان یابی قفس پرورش در قفس نیازمند حداقل دو فوت آب در زیر قفس است تا فضولات حاصل از قفس به درون آن وارد شود. چنانچه قفسها در کنار هم یا در چند ردیف واقع شوند نیاز به انواع هواده ها بوجود می آید. قفسها برای غذادهی و تمیز کردن و نیز چرخش خوب و مناسب آب نیاز به امکان دسترسی کافی دارند. قفسها باید دور از نواحی پوشیده شده از گیاهان و بسترهای علفی واقع شوند. طراحی و ساخت قفسها ۱- انتخاب محل ۲- نقشه سایت قفسها شامل: قفسها، اسکله، مکانی جهت راه رفتن در کنار یا روی قفسها، مکانی جهت تهیه و نگهداری غذا و نیز آماده سازی ماهیان برای فروش، استخرهای هچری و نوزادگاهی (در صورت نیاز در مکان) ۳- ساختار الف: اسکلت اصلی، مواد مورد نیاز برای ساخت (بامبو، چوب، گالوانیزه، بامبو و...) و طنابهای بر پا نگهدارنده و لازم جهت جابجایی. ب: دیوارها، کف و سقف، شبکه توری از جنس فیبر طبیعی یا مصنوعی، نرده های توری فلزی از جنس گالوانیزه یا تورهای به هم جوش خورده از جنس گالوانیزه (مواد مختلف باید در سایت آزمایش و بررسی شوند و در نهایت ماده مناسب جهت کار برای قسمتهای مختلف انتخاب شود). پ: قسمتهای شناور، حلقه های انعطاف پذیر حدفاصل از جنس فلز یا پلاستیک (پرشده توسط هواف کف یا فیبر) و بویه های جدا کننده ج: حلقه ها یا قسمتهای اتصال دهنده قسمتهای مختلف د: طنابها و ابزارهای مهارکننده از جمله لنگرها ذ) موج شکن یا شکننده آب ر: شکل و اندازه: تخمین شکل و اندازه به شرایط منطقه، گونه مورد نظر جهت ذخیره سازی، میزان ذخیره سازی، میزان تولید و... بستگی دارد. ز: گونه های قابل پرورش: ماهیان بومی و غیربومی منطقه، سخت پوستان در قفسهای واقع شده در آب شیرین، لب شور و شور مناسب هستند. خرید ماهیان از تولیدکنندگان معتبر پرورش دهندگان باید همیشه ماهیان خود را از تولید کنندگان معتبر خریداری کنند. زیرا آنها همیشه همه ماهیان خود را با کیفیت خوب گارانتی می کنند. حتما هنگام خرید از فروشنده در خواست کارت گارانتی شود. چنانچه پرورش دهندگان از فروشندگان دوره گرد یا عمده فروشان ناشناس ماهیان را خریداری کنند حتمابه خاطر بی احتیاطی به عمل آمده دچار نقصان یا خسارت می شوند.

- هوا دهنده ها (تهویه کننده ها) کاهش اکسیژن منجر به مرگ و میر ماهیان در قفسهای درون دریاچه یا استخرها می شود. در مورد سیستمهای هوادهی باید اشاره کرد که مسلما وجود دستگاه هواده در مزرعه حتی اگر به وجود آن نیازی نباشد بهتر است تا اینکه به وجود آن نیاز باشد و خود آن وجود نداشته باشد. ضمنا استفاده از دستگاههای پمپاژ کننده آب نیز نمی تواند به خوبی سیستمهای هوادهی عمل کند. پس حما باید یک سیستم هواده خوب خریداری شده و در مزرعه نصب شود تا در موقع لازم مورد استفاده قرار گیرد. به این ترتیب از وارد شدن استرس به ماهیان و در نتیجه مرگ و میر آنها جلوگیری شده، تولید ماهی افزایش یافته، به جلوگیری از شکوفایی جلبکی کمک شده و چرخش آب در استخر یا قفس به خوبی انجام می شود. لذا می توان سرمایه گذاری خود را با خرید یک سیستم هواده حفظ و تضمین کرد.

- انتخاب گونه و ذخیره سازی: انتخاب گونه: انتخاب گونه و ذخیره سازی به قابلیت دسترسی گونه و دمای آب مورد استفاده بستگی دارد. گونه های رایجی که در قفس پرورش می یابند همراه با تعداد مورد نیاز جهت ذخیره سازی و دمای مطلوبشان در جدول شماره یک که به صورت پیوست این مطلب است آورده شده است. ذخیره سازی: تعداد ذخیره سازی در قفس بستگی به حجم قفس، نوع گونه مورد پرورش، اندازه قفس، تک گونه ای یا چند گونه ای بودن پرورش، غذادهی و میزان غذای مورد مصرف، روشهای غذادهی و ضریب تبدیل غذا، دوره ی تعویض یا تمیز کردن شبکه توری، پالایش و حفظ و بهبود کیفیت آب، امکان انتقال قفس به محیط جدید در مواردی که محیط نامناسب می شود، زمان صید و انتخاب سایز مناسب برای صید دارد.ذخیره سازی درحجم کمتر باعث بدست آمدن ماهیان بزرگتر در زمان کوتاهتر می شود (نسبت به ذخیره سازی در حجم بیشتر).در این گونه پرورش برای بدست آمدن ماهی با وزن حدود ۵۰۰ گرم تا پایان فصل رشد، ماهیانی شش تا هشت اینچی ذخیره سازی می شود. ذخیره سازی در رنجی کمتر از میزان توصیه شده ممکن است باعث رفتار تهاجمی (بسیار فعال) در ماهیان شود. همچنین ذخیره سازی ماهیان تقریبا هم اندازه در مدیریت ذخیره سازی ماهیان بسیار پراهمیت است. ماهیان بزرگتر توانایی غالب شدن بر ماهاین کوچکتر و آسیب رساندن به آنها را دراند که این مساله خود به کاهش میزان رشد آنها می انجامد. دستکاری ماهیان برای آنها استرس زا بوده و بهترین زمان برای ذخیره سازی آنها زمانی است که دمای آب سرد باشد. این مساله باعث کاهش استرس و در نتیجه مرگ و میر می شود. این مساله که دمای بدن ماهیان با دمای آب اطراف سازگار شود بسیار با اهمیت است. چنانچه آب درون کانتینر با آب استخر یا مزرعه  F۵ درجه یا  pH۲ تفاوت داشته باشد باید به آرامی آب استخر را با آب کانتینر هم دما کرد. (مبادله ۲/۱ آب مخزن با ۲/۱ آب استخر). چنانچه ماهیان درون کیسه هستند، شما می توانید با قرار دادن کیسه ها درون مدخل استخر باعث سازگار شدن دمای بدن ماهیان با آب استخر شوید. ماهیانی که قرار است ذخیره سازی شوند باید ازنظر سلامتی آزمایش شوند. ماهیان زخمی، دارای بدن لکه لکه و باله های ساییده شده نباید استفاده شوند. ماهیان سالم باید از صید شدن گریخته و هنگامی که به آنها نزدیک می شوید به سرعت فرار کنند.

- سایر فاکتورهای اصلی اقدام به غذادهی کم و غیرمغذی باعث بروز عدم موفقیت و شکست در پرورش ماهیان در قفس می شود. در طی فصل رشد ماهیان نبادی دچار آشفتگی شوند. حرکت دادن قفس، صید ماهیان، خارج کردن قفس از آب برای مشاهده ماهیان، شنا کردن و یا صید اطراف قفس و یا قرار دادن قفس در مکانی که به دلایل مختلف دچار آشفتگی می شود می تواند باعث ایجاد استرس در ماهیان شود که استرس نیز در نهایت به بروز بیماریها می انجامد. غذادهی خوب و مناسب در سلامتی ماهیان بسیار با اهمیت است. هرگز ماهیانی را که از سلامتی آنها مطمئن نیستید خریداری نکنید.

- مزایای پرورش در قفس نیاز به فضای کم، تولید زیاد در هر واحد سطح، امکان حرکت دادن و جابجا کردن در موقع وجود آلودگی، حفظ و نگهداری در برابر شکارچیان، شرایط مناسب برای پرورش انواع گونه ها، امکان استفاده از نواحی مربوط به بستر دریا در صورتیکه برای کشاروزی مناسب نباشد، سادگی و راحتی در صید و... از مزایای این سیستم پرورش هستند.

- معایب پرورش در قفس کاهش شدید اکسیپن محلول در آب، وابستگی به غذاهای مصنوعی، اتفلاف غذا، آلودگی، تکرار در شیوع بیماریها، خطر سرقت ماهیان، اختلاف و عدم توافق در استفاده از آبهای طبیعی و... از معایب این سیستم پرورشی هستند./