ترجمه و تلخيص : شادي حامدي آزاد
سرانجام پس از مدت ها انتظار ،فضا پيماي کپلرناسا روز 6مارس 16/2009 اسفند 1387 ازپايگاه فضايي کيپ کاناورال فلوريدا به فضا پرتاب شد. کپلراز آن دست فضا پيماهايي نيست که هر 1/5 ساعت به دور زمين بگردد.و بتوانيد آن را رصد کنيد. درعوض، قرار است فعلا با فاصله ي 1600 کيلومتر از زمين به دور خورشيد بگرددو سپس در ماه هاي آينده اين فاصله را به چند ميليون کيلومتر برساند.
کپلرنخسيتن ماموريت براي پاسخ دادن به اين پرسش کهن است که از دوران يونان باستان مطرح شده است : آيا دنياهاي ديگري مانند زمين ما وجود دارند يا ما تنهاييم ؟ اين نخستين ماموريت براي شکار سيارات زمين مانند است - سيارات سنگي که به دور ستاره هاي خورشيد مانند در فاصله اي از ستاره شان مي گردند که احتمال وجود آب مايع در آنجا وجود دارد. باور براين است که آب مايع براي شکل گيري حيات لازم است. اگر سيارات زمين مانند در محدوده ي کمربند حيات ستاره ها زياد باشند ممکن است کپلرچند ده تا از آنها را کشف کند واگر نادر باشند شايد هيچي کشف نکند وما به اين نتيجه برسيم که در اين عالم تنهاييم. نتايجي که کپلر از فراواني و نحوه ي توزيع سيارات زمين مانند به دست بياورد براي طراحي ماموريت هاي آينده ،که قرار است مستقيماً اين دنياها را شناسايي و بررسي کنند،بسيار راهگشا خواهد بود.
اين فضا پيماها صرفاً يک شکارچي ساده ي سيارات است . کپلربه طورمدام درخشندگي ستاره ها را زير نظر دارد و مترصد آنهايي است که به طور دوره اي دچار تغيير درخشندگي مي شوند. اين تغيير درخشندگي نشان دهنده ي اين است که سياره اي به دور اين ستاره ها در گردش است که گاه بخشي از نور ستاره را مي پوشاند . تلسکوپ اين ماموريت مي تواند کوچک ترين تغييرات نور- در حد بيست در يک ميليون- را نيز آشکار کند. براي اين منظور اين فضاپيما از بزرگ ترين دوربيني که تا به حال به فضا رفته است استفاده مي کند؛آرايه اي 95 مگاپيکسلي از سي سي دي ها . اگر کپلر در شب به شهري کوچک روي زمين نگاه کند مي تواند نور چراغ قوه اي را که در دست شخصي که مي گذرد تشخيص دهد.
پس از حدود دوماه اززمان پرتاب، وقتي مهندسان تجهيزات الکترونيک فضاپيما را چک کردند اين جديدترين رصد خانه ي ناسا چشم به سوي مرز صورت هاي فلکي دجاجه و شلياق گرداند و پس از تصويربرداري هاي اوليه به اين منطقه خيره مي شود.و خيره مي شود. و خيره مي شود. تلسکوپ اين فضا پيما،با گشودگي دهانه ي 95 سانتي متر،حدود 100هزار ستاره را در 42 ميدان آشکار ساز رصد مي کند که در مجموع 100 درجه ي مربع را پوشش مي دهد .دراين ماموريت به مدت سه سال و نيم بيش از 100هزار ستاره ي خورشيد مانند در محدوده ي اين صورت هاي فلکي بررسي مي شوند .وقتي کپلر مدتي طولاني به محدوده اي خاص از آسمان خيره شود مدام مي تواند گذر سيارات از جلو ستاره ها را رصد کند وبه اين ترتيب به اخترشناسان امکان مي دهد که وجود سياره را ثابت کنند. دانشمندان انتظار دارند صدها سياره با ابعاد زمين يا بزرگ تر در فواصل مختلف از ستاره ها بيابند. اگر سيارات بزرگي کشف شوند،تلسکوپ هاي زميني و رصد خانه هاي فضايي هابل و اسپيتزر ناسا براي بررسي هاي بيشتر آنها را رصد مي کنند.
چند روز پيش،نخستين تصاوير کپلر از ناحيه ي مورد بررسي درآسمان منتشر شد که بسيار مبهوت کننده است. ديدن ميليون ها ستاره در يک تک- عکس بسيار نفس گير است .يکي از اين تصاوير (تصوير سمت چپ) کل ميدان ديد کپلر را نشان مي دهد که 100 درجه ي مربع از آسمان را پوشش مي دهد .اين ناحيه شامل 14ميليون ستاره است که از اين ميان بيش از 100 هزار ستاره نامزد داشتن سياره اي در اطراف خود هستند.
دو تصوير ديگر بريک -هزارم کل ميدان ديد زوم کرده اند. در يکي از آنها خوشه اي از ستاره ها،به نام ngc6791، در فاصله ي 13 هزارسال نوري از زمين ديده مي شود. درتصوير ديگر ستاره اي ديده مي شود. که مي دانيم سياره اي مشتري مانند هر 2/5 روز يک بار به دور آن مي گردد.
درهفته هاي آينده دانشمندان و مهندسان ابزارهاي کپلر را تنظيم مي کنند تا به بهترين وضوح و کيفيت برسند پس از پايان اين مراحل شکار سياره ها آغاز خواهد شد. دانشمندان 9سال روي طراحي و ساخت و آزمايش کپلر وقت صرف کردند.
برگرفته از :
www.spaceflightnow,com
www.skyandtelescope.com
www.kepler.nasa.gov.
منبع :نشريه نجوم ،شماره 185.
