فضا پيماي مسنجر ناسا، که بر فراز سطح عطارد پرواز مي کند، نشان داد که جو اين سياره ، برهم کنش ميدان مغناطيسي اطراف آن با باد خورشيدي، وگذشته ي زمين شناختي آن فعال تر از چيزي است که اخترشناسان پيش تر تصور مي کردند. اين کاوشگر همچنين دهانه ي برخوردي جديدي را کشف کرده که پيش از اين شناخته نشده بود و قطري معادل 690 کيلومتر دارد.
دراکتبر2008/مهر 1387 فضاپيماي مسنجر براي بار دوم از فراز سطح عطارد گذشت و بيش از 1200 تصوير با کيفيت و رنگي از اين سياره گرفت . يکي از تعجب آورترين نکات در يافته هاي مسنجر اين است که پويايي برهم کنش ميدان مغناطيسي عطارد و بادهاي خورشيدي از نخستين گذر فضاپيما از فراز عطارد، درژانويه ي 2008/ دي 1386،تابه حال بسيار تغيير کرده است. نيز کشف دهانه اي بزرگ و به طور نامعمول دست نخورده نشان از وجود فعاليت هاي آتشفشاني وفرسايشي متمرکز در برخي نواحي دارد .همچنين ابزار طيف سنج جوي و سطحي اين کاوشگر براي نخستين با ردّي از منيزيوم در جوّ رقيق اين سياره يافته است. خود اين کشف عجيب نيست اما ميزان وتوزيع منيزيوم در اين سياره نکته اي بود که دانشمندان انتظار نداشتند. اين ابزار ميزان ديگر عناصر جوّ، از جمله کلسيم و سديم، را نيز اندازه گيري کرده است . دانشمندان اين طرح براين باورند که عناصر فلزي موجود در سطح عطارد- مانند آهن، آلومينيوم ، و سيليسيوم- نيز ممکن است به جوّ آن راه يافته باشند.
تغييراتي که مسنجر تابه حال در مغناط کره ي عطارد- حجمي از فضا که ميدان مغناطيسي سياره اشغال مي کند- رصد کرده اين فرضيه را تقويت مي کند که تغييرات روز به روز درجوّعطارد ممکن است در نتيجه ي بروز تغييرات دراين سپر مغناطيسي باشد.
دهانه ي برخوردي تازه کشف شده رامبراند نام گرفت . اين نخستين بار است که دانشمندان بستر دهانه اي را بر سطح عطارد چنين بدون پوشش مي بينند. معمولا بستر چنين دهانه هايي پوشيده از جريان هاي آتشفشاني است. اين دهانه 3/9 ميليارد سال پيش ، نزديک به پايان دوران بمباران سنگين نواحي داخلي منظومه ي شمسي، شکل گرفته است.
تا همين يک سال پيش نيمي از کره ي عطارد ناشناخته بود وهمه ي کره هاي نقشه ي آن نصفه بودند. حالا تصاويرمسنجر به دانشمندان امکان داده 90 درصد سطح سياره را با کيفيت بالا ببينند. پس از نقشه برداري از سطح عطارد مشخص شد که 40 درصد اين سياره را دشت هاي هموار پوشانده اند. به نظر مي رسد منشا بيشتر اين دشت ها ، که در تمام سطح سياره پراکنده اند، فعاليت هاي آتشفشاني باشد. ممکن است بيشتر پوسته ي عطارد طي فوران هاي آتشفشاني تکرار شونده شکل گرفته باشد، بيشتر مانند اتفاقي که در مريخ افتاده تا آنچه در ماه روي داده است.
دانشمندان مشغول تحليل داده هاي دو گذر مسنجر از فراز عطارد و منتظر گذر سوم آن در اواخر سپتامبر/اواسط مهر امسال هستند. سومين گذر فضا پيما در واقع آخرين « تمرين» براي «اجراي » نهايي ماموريت است : ورود مسنجر به مداري به دور عطارد در مارس 2011 /اسفند 1389. پس از اين مرحله فضاپيما به مدت يک سال مدام واز تمام سطح سياره نقشه برداري مي کند. عطارد تا به حال در آشکار کردن رازهايش « خجالتي» بوده اما در کمتر از دو سال ديگر اين دروني ترين سياره به دوستي نزديک با ما تبديل خواهد شد.
منبع:نجوم،شماره 185.
