خصلتهای 20 گانه زن ومرد درکلام امام صادق علیه السلام

زنان و شیوه‏های جلب محبت همسر(1)

وجود مهر و محبت و تداوم آن بین همسران، ضامن سعادت ایشان و باعث ایجاد خانواده‏ای سالم و پرورش نسلی پاك در فضایی گرم و آرام می شود. بنابراین وظیفه ی خودمان می دانیم تا درباره ی این امر مهم، تحقیقات ارزشمند و مطالعات فراوانی صورت گیرد و نتایج آن در اختیار عموم، به ویژه خانم های محترم تبیانی ـ كه سرشار از عواطف پاك انسانی هستند - قرار گیرد، تا هر چه بیشتر و با اشتیاقی فراوان بر این مسئله همت گمارند.

 محبت و شیوه‏های نمایاندن آن

محبت كه اساس آسودگی و آرامش است همچون كشتی نجاتی است كه بر امواج خشمگینِ مشكلات زندگی در حركت است. كشتی‏ای كه یك زن مهربان و هنرمند، ناخدای آن می‏باشد. زیرا تسكین و آرامش‏بخشی به زندگی، رسالتی است كه بر دوش زنان نهاده شده است.

 «فأن تعلم أنّ اللّه‏ جعلها لكَ سكنا و أنسا فتعلَمَ أنّ ذلك نعمة من اللّه‏َ؛(1)

خداوند متعال زن را برای شوهرش مایه ی آسودگی و آرامش قرار داده، او نعمت بزرگ الهی است.»

 دست حكیم پروردگار همخوان با رسالتی كه بر دوش زنان قرار داده، استعداد مهرورزی، محبوبیت و مطلوبیت را نیز در فطرت و غریزه ی ایشان نهاده است.

 به قول استاد شهید مطهری(ره):

«طبیعت، مرد را مظهرطلب و عشق و تقاضا آفریده است و زن را مظهر مطلوب بودن و معشوق بودن ... غریزه مرد، طلب و نیاز است و غریزه زن جلوه و ناز.»(2)

روشن است اگر زنان در مسیر طبیعی فطرت خویش و در پرتو آشنایی با معارف دینی و آموزه‏های روانشناسی ـ كه روشنگر راه زندگی خانوادگی است ـ بتوانند به وظایف خویش عمل كنند و به جای آنكه وزیر اقتصاد یا مأمور نظافت باشند، نماد رحمت و مهربانی باشند، بسیاری از مشكلات و موانع را در مسیر زندگی عاشقانه از سر راه برداشته‏اند.

«بدون تردید غالب كشاكش‏های خانوادگی، سردی‏ها، بی‏اعتنایی‏ها، بی‏رغبتی‏ها، خانه‏گریزی‏ها، ستیزها، جدایی‏ها و طلاق‏های بین زن و شوهرها به دلیل فقدان آرامش روانی در كانون خانواده و عدم تأمین نیازهای عاطفی و روانی به وجود می‏آید.»(3)

 اما برای چاره ی این گونه مشكلات فقط شناخت ریشه ی مشكلات و پی بردن به ضرورت و اهمیت محبت كافی نیست بلكه زنان باید شیوه‏های به كارگیری عواطف سرشار خود را بیاموزند. قصد داریم در طی چندمقاله به بیان دو شیوه ی مهم نمایاندن محبت ب‏پردازیم:

 1- ابراز زبانی

2- ابراز عملی

 ایجاد، افزایش و ابراز عشق و محبت از راه زبان

هر كسی می‏تواند با دو زبان سخن بگوید؛ با زبان عاطفه و احساس، یا با زبان عقل و منطق. اكنون صحبت از زبان عاطفی است. زبان عاطفی (مثبت یا منفی) به خاطر ارتباط مستقیمی كه با قلب و جان شنونده دارد، تأثیر بسیاری در ایجاد یا سلب محبت می‏گذارد. چون بحث در ایجاد و افزایش و حفظ محبت است، به ذكر دو كاربرد مهم زبان عاطفی (مثبت) در ایجاد و ازدیاد عشق و محبت می‏پردازیم:

 1. ابراز عشق با صراحت و صداقت (جملات عاشقانه) كه لحظه‏های یكنواخت زندگی را شیرین و لبریز از لذت و هیجان می‏كند.

به قول «مترلینگ»:زندگی وقتی لذت‏بخش است كه در آن، لذات كوچك و عشق‏های كوچك وجود داشته باشد و همین چیزهای كوچك است كه ما را به زندگی پای‏بند می‏كند.»(4)

 واژه‏های عاشقانه و دلنشین، به طور شگفت‏انگیزی می‏تواند آفریننده ی لذت‏های كوچك باشد. ابراز محبت با صراحت و در عین صداقت و راستی در حالی كه آمیخته با هیجانات روحی است، محبت را تا مرز عشق می‏رساند كه شیرینی و حلاوت لذت آن را باید در عمق دل‏ها جستجو كرد ولی پنهان كردن عشق، محبت را خفه می‏كند و می‏میراند.

 هیچ گاه نباید غرور و یا كمرویی مانع ابراز عشق و علاقه شود، یا در طول زمان مشكلات زندگی و گاه مشاجرات و درگیری‏ها باعث شود ابراز عشق و علاقه ترك شود بلكه باید همواره و در همه حالات زندگی طوری رفتار كنیم كه فضای عاطفی از بین نرود و جایی برای گفتن جملات عاشقانه و البته صادقانه بماند؛ چرا كه برخی زنان می‏پندارند مردها به خاطر روحیه ی خاص مردانه‏شان اهمیتی به این حرف‏ها نمی‏دهند و نیازی به شنیدن عبارات محبت‏آمیز و دلنشین ندارند در حالی كه تجربه و تحقیقات روانشناسی، نادرستی این مطلب را اثبات كرده است.

«در مردان هر چقدر هم كه به ظاهر والامقام و قوی باشند، باز هم لایه‏هایی از دوران كودكی باقی می‏ماند كه آنها را نیازمند دلداری می‏كند.»(5)

 استفاده از این گونه جملات كار ساده‏ای نیست بلكه هنری است كه مهارت خاص می‏طلبد. اگر روح صداقت نداشته باشند و در لحظات خاص زندگی و حالات ویژه‏ای ـ كه تشخیص آن به عهده ی خودتان است ـ گفته نشوند، دلربایی خود را از دست می‏دهند و حالت كلیشه‏ای و خسته‏كننده‏ای پیدا می‏كنند.

امام صادق(ع) می‏فرماید:«... لا غنی بالزّوجة فیما بینها و بین زوجها الموافق لها عن ثلاث خصال و هُنّ ... و اظهار العشق له بالخلابة؛

... زن در روابط بین خود و شوهرِ همدلش، از سه خصلت بی‏نیاز نمی‏باشد كه یكی ...، اظهار عشق با دلربایی است.»(6)

 2. تعریف و تحسین

از آنجا كه همه ی انسان‏ها دوست دارند مورد توجه، تعریف و تحسین قرار گیرند، خیلی زود می‏توانیم از این راه، در دل‏های دیگران جا باز كنیم. معمولاً افراد برای به خاطر سپردن اشخاص با اسم و مشخصات، حافظه ی خوبی ندارند ولی اگر از شخصی تعریفی در باره ی خود شنیده باشند حتما آن فرد در خاطرشان خواهد ماند. بنابراین اگر تعریف و تحسین صادقانه باشد و همراه توقع و چشمداشتی نباشد، می‏تواند باعث محبت و دوستی شود، به ویژه اگر تعریف، تأثیرگذار و بااهمیت باشد؛ مثلاً مردها به خاطر اهمیت زیادی كه برای خلقیات و ویژگی‏های مردانه مثل شجاعت، دلیری، مهارت‏های شغلی و ... قائلند، تعریف و تحسین آنها در این موارد خیلی ارزشمند می‏باشد.

 البته در این مورد (تعریف و تحسین از دیگران)، صداقت و واقع‏بینی شرط اساسی است یعنی نباید بی‏دلیل و در هر زمینه‏ای تعریف كنیم. باید باور كنیم كه واژه‏ها نیرو و انرژی دارند و چون انرژی می‏آفرینند باید صادقانه و واقع‏بینانه به كار گرفته شوند.

در مقاله ی بعد به بحث ابراز عملی محبت می پردازیم.

پی‏نوشتها:

1 ـ مكارم اخلاق، ص420.

2 ـ مرتضی مطهری، نظام حقوق زن در اسلام، ص15.

3 ـ پل تورنیر، راز تفاهم در زندگی زناشویی، ص78.

4 ـ راز تفاهم در زندگی زناشویی، .ص99

5 ـ راز تفاهم، ص77.

6 ـ بحار، ج78، ص237.