نويسنده:م.ح.پ
ما که حتي به دو برابر و سه برابر کردن سن و سالمان هم قد نمي دهد اما همين الان هم اگر سري به ميدان توپخانه تهران و خيابان ها، ميدان ها و ساختمان هاي دور و اطرافش بزنيد، دستگيرتان مي شود که همه آن ساختمان هاي قديمي - از ساختمان اصلي بانک سپه و ساختمان وزارت خارجه گرفته تا وزارت ارشاد و حتي بناهاي ميدان حسن آبادو البته موزه پست فعلي - همه شان توي يک مايه و خيلي شبيه به هم ساخته شده اند. اين شباهت يک دليل جالب دارد؛ جدا از ساخته شدن همه شان توي يک بازه زماني (اواخر قاجار يا اوايل پهلوي)، همه شان دست معماران ارمني ساکن ايران هستند. از همه جالب ترشان هم همين موزه پست است که آن وقت ها (دقيق ترش مي شود سال 1307) به نيت «عمارت عالي پستخانه» ساختندش، آن هم به دست يک استاد ارمني اهل جلفاي اصفهان به اسم الگال آلستيانس که غير از اين، ساختمان وزارت صنايع را هم ساخته بود.
ماجرا از اين قرار بود که درهمان سال 1307 و در زمان وزراي قديم پست، صوراسرافيل و نظام الدين حکمت، استادان تصميم به ساخت عمارت عالي پستخانه گرفتند. مهندس ناظر پروژه، نيکلاي مارکف گرجستاني بودکه همان زمان هم براي خودش کيا و بيايي در دنيا داشت. هزينه اش را هم حدود 500 هزار تومان ( البته مي دانيد که آن وقت ها 500 هزار تومان خيلي بود) گرفتند تا بريزند توي 15 هزار مترمربع زمين توي خيابان سپه (امام خميني (ره)) و دادند دست اوس معمار يعني همان آلستيانس.
تا قبل از اين چيزي به اسم پست در ايران وجود نداشت و اداره هاي پست فعلي در واقع کاروانسراهايي بودند که ملت نامه هاي ديواني شان را آنجا تحويل مي دادند. بعد که امين الدوله براي اولين بار پست را از دربار جدا کرد، پستخانه تهران سر از ابتداي خيابان لاله زار و دروازه شمالي شرقي طهران (آن طهران، نه اين تهران) درآورد. بعدها اين اداره به قسمت جنوبي ميدان توپخانه منتقل شد؛ ابتداي خيابان ناصريه (ناصرخسرو) و کنار تلگرافخانه. تا اواخر دوره مشروطيت و حتي اوايل حکومت رضاخان، پستخانه طهران در آنجا قرار داشت تا رسيد به زمان حکومت رضاخان که عمارت عالي پستخانه را افتتاح کرد و اين ساختمان شد مرکز پست ايران. يک نکته جالب ديگر هم اينکه قديمي ترها و خاطره بازها هنوز وقتي از کنار ساختمان فعلي موزه پست رد مي شوند يک جوري به آن نگاه مي کنند. آن کوچه معروف بود به کوچه پشت پستخانه که پاتوق تمام عاشقان تمبر بود.
منبع: همشهري جوان، شماره 221.
