چند نکته درباره قرآن

نکته روانشناسى در قرآن

1. از دیدگاه قرآن، سه نوع شخصیت اساسى وجود دارد؛ مؤمن، کافر و منافق ؛(آیات 2 تا 20 سوره بقره).

2. شخصیت‏هاى مؤمن، خود داراى سه درجه شخصیتى مى‏باشند ؛آنان که به خود ظلم مى‏کنند، آنان که میانه رو هستند و آنان که پیشتازانند؛(فاطر/32).

3. مشخصه بارز شخصیت کافر آن است که دل و اندیشه‏اش را قفل کرده است و راهى براى نفوذ هیچ حرف تازه و اندیشه متفاوتى نگذاشته است و به همین دلیل، از درک حقایق عاجز است.

4. خصوصیت بارز شخصیت منافق از دیدگاه قرآن، دوگانگى ریشه‏اى در ظاهر و باطن است؛ به همین دلیل، مبتلا به شک و تردید و عدم قدرت تصمیم‏گیرى و ناتوانى در قضاوت مى‏شود؛(بقره/8 تا 20 و منافقون).

5. در قرآن کریم، در آیات فراوانى از اندوه، علل ایجاد کننده آن و راه‏هاى برطرف ساختن آن سخن رفته است. گاهى اندوه فراق را با دیدار و گاهى اندوه فقر را با بشارت و گاهى اندوه رسول خدا(ص) را به دلدارى حضرت حق، درمان نموده است.

6. در دیدگاه قرآن، ترس دو نوع است ؛ ترس پسندیده و ترس ناپسند ؛ ترس پسندیده، همان ترس از خداوند و عدالت اوست که منجر به اصلاح رفتار مى‏شود؛(انفال/2) و ترس ناپسند، اضطرابى شدید با علت مشخصى است که تسلط بر نفس را از بین مى‏برد و باید با آن مبارزه شود؛(احزاب/10 و 11).

7. از نظر قرآن دو نوع خشم وجود دارد؛ خشم مفید و متعادل و خشم مخرب و نابهنجار ؛ خشم متعادل، راهى براى رسیدن به هدف در مواقع لزوم است و خشم مخرب را باید درمان کرد. قرآن کریم با توصیه به صبر و پاسخ گویى با عمل نیک و با وعده بهشت و پاداش اخروى، به وسیله سفارش به بخشش و عفو، یادآورى قدرت و خشم خداوند و... به درمان بیمارى سلامتى سوز خشم و عصبانیت پرداخته است.

که به ترتیب در سوره شورى، آیه 43، فصلت،آیه‏34، آل عمران ،آیات 133 و 143، شورى، آیات 36 و 37 و نور، آیه 22 بیان شده است .

8. در قرآن به سه نوع از مکانیسم‏هاى دفاعى - روانى اشاره شده است که عبارتند از: فرافکنى(منافقون/4)، دلیل تراشى(بقره/11 و 12) و واکنش سازى(بقره/204 و 205 و منافقون/4) .
9. در فرهنگ قرآن یکى از راه‏هاى مؤثر و اساسى روان درمانى، استفاده از مواعظ و اندرزهاى قرآنى است؛(یونس/57).

10. در روش روان درمانى قرآنى، ایمان، تولید امنیت درونى و آرامش مى‏نماید؛(انعام/82 و رعد/28).