خصوصيات ظهور حضرت مهدي(عليه‌السلام)در قرآن قطعي بودن ظهور
جمعه 13 اسفند 1389 11:47 AM
خصوصيات ظهور حضرت مهدي(عليه‌السلام)در قرآن
قطعي بودن ظهور
وعده فرموده به كساني‌كه ايمان آورده و عمل صالح انجام مي‌دهند در ظهور حضرت مهدي خلافت دهد و دين آنان را در همه جا فراگير كند.»2]
تكميل مطلب اين‌كه خداوند عزوجل به خاطر حتمي بودن و اهمّيت ظهور حضرت مهدي(عليه‌السلام) در ابتداي سوره «عصر» نيز به عصر ظهور قسم ياد مي‌كند در آنجا كه مي‌فرمايد: «والعصر ان الانسان لفي خسر؛ سوگند به عصر همه انسان‌ها در زيانكاري و خسرانند.»3] امام صادق(عليه‌السلام) درباره اين آيه مي‌فرمايند: «مراد از [عصر] خروج قائم (عليه السلام) است مراد از [ان الانسان لفي خسر] آن است كه دشمنان ما در زيان هستند4
ناگهاني بودن ظهور
«هَلْ يَنظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَن تَأْتِيَهُم بَغْتَةً وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ ؛ آيا جز آن ساعت را انتظار مي‌كشند كه به ناگاه ايشان را فرا رسد در حاليكه بي‌خبر و غافل باشند.»[5
امام باقر(عليه‌السلام) درباره اين آيه مي‌فرمايد: آن ساعت حضرت قائم(عليه‌السلام) است كه بناگاه [خبر ظهور و قيامش] فرا مي‌رسد.6
درباره اين كه قيام وظهور حضرت مهدي(عليه‌السلام) ناگهاني است در قرآن آيات متعددي وجود دارد كه براي نمونه مي‌توان به آيه هيجدهم سوره محمّد و آيه يكصد و هشتاد و هفتم سوره اعراف و آيه اول سوره قمر اشاره نمود، و شايد رازي كه در ناگهاني بودن ظهور مهدي(عليه‌السلام) نهفته است اين باشد كه منتظران واقعي هر لحظه آمادگي لازم را براي قيام آن حضرت داشته باشند و تمامي ساعات و لحظات عمر بياد يوسف زهرا و منتظر او باشند كه اين ياد و انتظار بهترين وسيله براي ترك معصيت و انجام واجبات و در نتيجه تقرّب به حضرت باري تعالي است.
يوم الله
«وَذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللّه ؛ و روزهاي خداوند را بياد آنان بياور.»7]
حضرت باقر(عليه‌السلام) فرمودند: روزهاي خداي عزوجل سه روز است: روزي كه حضرت قائم(عليه‌السلام) قيام خواهد كرد، روز رجعت و روز قيامت.8
نداي آسماني
«وَاسْتَمِعْ يَوْمَ يُنَادِ الْمُنَادِ مِن مَّكَانٍ قَرِيبٍ يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقِّ ذَلِكَ يَوْمُ الْخُرُوجِ ؛ گوش فرا دار منتظر روزي باش كه منادي از مكاني نزديك ندا دهد، روزي كه همگان آن صيحه را به حق مي‌شنوند، آن هنگام روز خروج است. »9
علي ابن ابراهيم قمي در تفسيرش از امام صادق(عليه‌السلام) نقل مي‌كند كه حضرت فرمودند: منادي[ از آسمان] نام حضرت قائم و نام پدرش (عليهماالسلام) را ندا مي‌كند و مراد از فرموده خداوند « يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقِّ ذَلِكَ يَوْمُ الْخُرُوجِ » [صيحه‌اي است] به نام قائم (عليه السلام) از سوي آسمان [كه در روز خروج حضرت همگان آن را بشنوند].10
بيعت جبرئيل
«أَتَى أَمْرُ اللّهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ؛ فرمان خدا فرا رسيده است، براي آن عجله نكنيد! خداوند منزّه و برتر است از شرك مشركان.»[11
شيخ صدوق(ره) در كتاب «كمال الدين» از امام صادق(عليه‌السلام) نقل مي‌كند كه فرمودند: نخستين كسي كه با قائم(عليه‌السلام) بيعت مي‌كند جبرئيل است كه به صورت پرنده سفيدي نازل مي‌شود و با آن حضرت بيعت مي‌نمايد، سپس يك پاي بر بيت الله الحرام و پاي ديگر بر بيت المقدس مي‌گذارد، آنگاه با صداي رسايي كه خلايق مي‌شنوند فرياد خواهد زد: «أَتَى أَمْرُ اللّهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوهُ ».[12 حضرت صادق(عليه‌السلام) در روايت ديگري درباره اين آيه فرمودند: [امري كه نبايد در آن عجله كرد] امر ما است و امر ما امر خداست... كه خداوند آن را با سه لشكر ياري مي‌فرمايد: به وسيله فرشتگان و مؤمنان و رعب و خروج آن حضرت همچون خروج رسول الله (صلي الله عليه و آله) خواهد بود.13
اثبات ولايت اميرالمؤمنين (عليه‌السلام)
«وَلَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِينٍ؛ و همانا پس از اين هنگام،راستي و حقيقت اين خبر را خواهيد دانست.»14
از حضرت باقر(عليه‌السلام) در باره اين كلام خداوند روايت شده كه فرمودند: مراد از «وَلَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِينٍ » هنگام خروج قائم(عليه‌السلام) است[15 [و مراد از خبري كه حقيقت و عظمت آن در زمان ظهور حضرت مهدي(عليه‌السلام) بر همگان آشكار خواهد شد؛ ولايت اميرالمؤمنين (عليه‌السلام) است چنانكه در تفسير و تأويل آيات ابتداي سوره نبأ در تفسير نورالثقلين جلد هشتم صفحه نود و يكم اين مطلب بيان شده است].
ايمان آوردن يهوديان و مسيحيان
«وَإِن مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلاَّ لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكُونُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا؛ و هيچ كس از اهل كتاب نيست جز آنكه پيش از مرگ به وي [حضرت عيسي (عليه‌السلام)] ايمان خواهد آورد و روز قيامت او بر آنان گواه خواهد بود.»[16]
علي بن ابراهيم از شهر بن حوشب نقل مي‌كند كه گفت: حجاج به من گفت: (اي شهر) آيه‌اي در كتاب خدا هست كه در آن درماندم، گفتم: اي امير كدام آيه است؟ گفت:اين آيه: «وَإِن مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلاَّ لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكُونُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا» به خدا سوگند من دستور مي‌دهم يهودي و نصراني را گردن مي‌زنند، سپس چشم بر او مي‌دوزم پس نمي‌بينم لبهايش را حركت دهد تا اين كه بي‌حركت گردد؟
گفتم: خداوند حال امير را اصلاح نمايد، چنانكه تأويل كرده‌اي نيست.
گفت: چگونه است؟
گفتم: همانا عيسي(عليه‌السلام) پيش از روز قيامت به دنيا فرود مي‌آيد، پس اهل هيچ آيين يهودي و غير آن [نصراني] باقي نماند مگر آنكه پيش از مُردنش به او ايمان آورد، و پشت سر حضرت مهدي(عليه‌السلام) نماز مي‌گزارد.
حجاج گفت: واي بر تو! اين را از كجا مي‌گويي و از كجا آورده‌اي؟
گفتم: اين را از محمد بن علي بن حسين بن علي بن ابي‌طالب (عليهم‌السلام)نقل مي‌كنم.
گفت: به خدا سوگند آن را از چشمه زلالي گرفته‌اي.17]
عدم فايده ايمان كفار در ظهور
«قُلْ يَوْمَ الْفَتْحِ لَا يَنفَعُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِيمَانُهُمْ وَلَا هُمْ يُنظَرُونَ ؛ [اي رسول ما] بگو در روز پيروزي ايمان كساني كه كفر ورزيدند سودي به حالشان نخواهد داشت، و مهلت داده نخواهند شد18
امام صادق(عليه‌السلام) درباره اين آيه فرمودند: «يوم الفتح» روزي است كه دنيا بر روي حضرت قائم(عليه‌السلام) گشوده مي‌شود، كسيكه پيش از آن هنگام مؤمن نبوده و بعد از اين فتح ايمان آورد، ايمانش به حالش نفعي نخواهد داشت، ولي هر كس پيش از آن ايمان داشته و منتظر ظهور [حضرت مهدي(عليه‌السلام)] باشد، ايمانش براي او سودمند خواهد بود، و خداوند مقام و شأنش را نزد آن حضرت بزرگ خواهد ساخت و روز قيامت بهشت را برايش زينت كند و ... و اين است پاداش دوستان و اهل ولايت اميرالمؤمنين(عليه‌السلام).19
در آيه يكصد و پنجاه و هشتم سوره انعام نيز به اين مطلب اشاره شده، آنجا كه خداوند تبارك و تعالي فرمودند: «يَوْمَ يَأْتِي بَعْضُ آيَاتِ رَبِّكَ لاَ يَنفَعُ نَفْسًا إِيمَانُهَا لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِن قَبْلُ؛ روزي كه بعضي از آيات پروردگارت فرا رسد، ايمان آوردن افرادي كه قبلا ايمان نياورده‌اند، سودي به حالشان نخواهد داشت.»
امام صادق(عليه‌السلام) درباره اين آيه مي‌فرمايد: (آيات) همان امامان هستند، و آيه‌اي كه مورد انتظار است حضرت قائم(عليه‌السلام) مي‌باشد، پس در آن روز ايمان آوردن كساني‌كه قبل از قيام آن حضرت با شمشير ، ايمان نياورده‌اند به حالشان سودي نبخشد، هر چند به امامان ديگر از پدران ايشان (عليهم السلام) ايمان داشته باشد.»20
زمين به ياري مهدي(عليه‌السلام) مي‌آيد
«أَفَأَمِنَ الَّذِينَ مَكَرُواْ السَّيِّئَاتِ أَن يَخْسِفَ اللّهُ بِهِمُ الأَرْضَ أَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَيْثُ لاَ يَشْعُرُونَ؛ آيا كساني كه بر كارهاي زشت، مكر‌ها مي‌كنند ايمن هستند از اين كه خداوند آنان را بر زمين فرو برد يا عذاب او از آنجا كه انتظارش را ندارند به سراغشان آيد.»21
امام باقر(عليه‌السلام) فرمودند: ... مردي از خاندان پيامبر (صلي الله عليه و آله) خروج كند كه سيصد نفر همراهيش نمايند و پرچم رسول خدا (صلي الله عليه و آله) را با خود دارد. به سوي مدينه حركت مي‌كند و چون از بيابان «بيداء» بگذرد بگويد: اين جاي كساني است كه به زمين فرو مي‌روند، و اين است آيه‌اي كه خداي عزوجل فرموده: « أَفَأَمِنَ الَّذِينَ مَكَرُواْ السَّيِّئَاتِ أَن يَخْسِفَ ...»22 [زمين آن‌ها را در كام كشد و آنان توان مقابله با قدرت حق را ندارند.]
در حديث مفصلي از امام باقر(عليه‌السلام) در ذيل آيه چهل و هفتم سوره نساء نيز به اين مطلب اشاره شده در آنجا كه فرموده: « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ آمِنُواْ بِمَا نَزَّلْنَا مُصَدِّقًا لِّمَا مَعَكُم مِّن قَبْلِ أَن نَّطْمِسَ وُجُوهًا فَنَرُدَّهَا عَلَى أَدْبَارِهَا ؛ اي كساني كه كتاب آسماني برايتان آمده ايمان آوريد به آنچه فرو فرستاديم [بر پيامبر گرامي اسلام(صلي الله عليه و آله)] كه تصديق كننده كتاب‌هاي شماست پيش از آن كه بر چهره‌هايي خط بطلان كشيم و آن‌ها را به پشت‌هايشان واژگون سازيم.»23
امام باقر(عليه‌السلام) فرمودند:... زماني‌كه فرمانده لشگر سفياني در بيابان «بيداء» فرود مي‌آيد، منادي از آسمان بانگ مي‌زند: اي بيداء اين قوم را نابود كن، كه زمين «بيداء» آن‌ها را به كام خود فرو مي‌كشد، و جز سه تن كسي از آن‌ها جان سالم به در نبرد.
خداوند صورت‌هاي آن سه را به پشت برمي‌گرداند، و درباره آن اين آيه نازل شده:24] « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ آمِنُواْ بِمَا ...»25
خداوند مهدي را ياري مي‌كند
«أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ؛ به كساني‌كه با آنان نبرد مي‌شود اجازه جنگ داده شده به خاطر اين‌كه به آنان ستم شده و خداوند بر ياري آنان توانست.»26
«لَيَنصُرَنَّهُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ ؛ خداوند او را ياري مي‌كند، همانا خداوند بسيار عفو كننده و بخشنده است.»27
« وَلَئِن جَاء نَصْرٌ مِّن رَّبِّك؛ و چنانچه نصرت و ياري از سوي پروردگارت آيد.»[28
امام باقر(عليه‌السلام) در باره آيه اول مي‌فرمايد: اين آيه درباره حضرت قائم(عليه‌السلام) و اصحاب اوست[133] [كه خداوند بر ياري آنان تواناست و آنان را ياري مي‌كند.]
امام صادق(عليه‌السلام) در باره آيه دوم مي‌فرمايد: مراد از آن است كه خداوند عزوجل پيامبر و دينش را به وسيله قائم (عليه‌السلام) كه از فرزندان اوست ياري مي‌كند.29
امام صادق(عليه‌السلام) درباره آيه سوم به اين مطلب اشاره مي‌فرمايند كه: نصرت و پيروزي كه از سوي پروردگار مي‌آيد همان قائم(عليه‌السلام) است.[30
در آيات شريفه بالا نكته بسيار زيبايي وجود دارد و آن اين كه در آيه اول خداوند خود را بر ياري حضرت مهدي(عليه‌السلام) و اصحابش قادر و توانا مي‌داند و در آيه دوم مهدي(عليه السلام) را ياري كننده پيامبر و دين پيامبر(صلي الله عليه و آله) در زمان ظهورش معرّفي مي‌فرمايد.
و در آيه سوم ديگر خداوند نمي‌فرمايد ما او را ياري مي‌كنيم يا دين پيامبر را به وسيله او ياري مي‌نماييم بلكه مي‌فرمايد: حضرت مهدي(عليه‌السلام) همان نصرت و پيروزي است كه از سوي پروردگار مي‌آيد و حضرتش را ناصر و ياور مستضعفين و مؤمنان مي‌خواند.
پی نوشتها :
1] - سوره زاريات، آيه 23.
[2 - تأويل الآيات الظاهره: ص 695.
3 - سوره عصر، آيه 1 و 2.
4] - كمال الدين: ج 2، ص 656.
5] - سوره زخرف، آيه 66.
6] - تأويل الآيات الظاهره: ص 571.
7] - سوره ابراهيم، آيه 5.
8] - خصال صدوق: ص 108 – المحجة: ص 189.
9] - سوره قاف، آيات 41 و 42.
[10] - تفسير قمي: ج 2، ص 327.
[11] - سوره نحل، آيه 1.
[12] - كمال الدين: ج 2، ص 671 و در اين باره كتاب الغيبه نعماني و نفسير عياشي و دلايل الامامه طبري رواياتي وجود دارد كه همگي تقريبا مضمونا با اين روايت برابرند.
[13] - تفسير عياشي: ج 2، ص 254.
14] - سوره ص، آيه 88.
15] - روضه كافي: ص 287.
16] - سوره نساء، آيه 159.
[17] - تفسير قمي: ج 1، ص 158.
[18] - سوره سجده، آيه 29.
19] - تأويل الآيات الظاهرة: ص 445.
[20] - كمال الدين: ج 2، ص 336.
21] - سوره نحل، آيه 45.
22 - تفسير عياشي: ج 2، ص261.
23] - سوره نساء، آيه 47.
24] - غيبت نعماني: ص 149.
25] - سوره نساء، آيه 47.
[26] - سوره حج، آيه 39.
[27] - سوره حج، آيه 60.
28 - سوره عنكبوت، آيه 10.
29] - تأويل الآيات الظاهره: ص 338.
30] - تفسير قمي: ج 2، ص 87.
[31 - تفسير قمي: ج 2، ص 149
کریمی که جهان پاینده دارد تواند حجتی را زنده دارد
دانلود پروژه و کارآموزی و کارافرینی
