10 میلیارد سال طول بکشد.در تمام طول زندگی ستاره ها واکنش های هسته ای زیادی رخ می دهد و این واکنش ها موجب به وجود آوردن فشار زیادی به طرف بیرون می شود و دقیقاً نیروی یکسان و برابر که به آن گرانش می گویند به طرف مرکز ستاره وارد می کنند. این برابری نیروها به ستاره ها اجازه می دهد که شکل خود را حفظ کند و دچار از هم گسیختگی یا فروپاشی نشود.
دیر یا زود سوخت ستاره به اتمام می رسد. در این صورت ستاره با تراکم خود یعنی نیروی گرانشی ستاره به سمت خارج غلبه کرده و ستاره به درون خود فرو می ریزد که یک انفجار درونی بزرگ است. ستاره ای که درنتیجه این مسئله به وجود می آید، ستاره ای به هم فشرده و طبیعتاً بسیار چگال خواهد بود که یک قاشق چایخوری از مواد سازنده آن حدود
۲
تا
۴
تن وزن دارد که به آن کوتوله سفید می گویند. هنگامی که قسمت اعظم سوخت گرما هسته ای ستاره به مصرف می رسد ستاره ممکن است از مرحله نواختر یا ابرنواختر بگذرد (وقتی که ستاره لایه های بیرونی خود را در یک انفجار شروع به پرتاب می کند ابرنواختر می گویند) و درنهایت به صورت مقدار قابل توجهی خاکستر کیهانی یا به صورت ستاره نوترونی یا حفره سیاه در آید. هنگامی که این پدیده اتفاق می افتد ستاره مقدار زیادی از جرم خود را از دست می دهد. اما آنچه که باقی می ماند اگر بیشتر از
۴
/
۱
جرم خورشیدی باشد تبدیل به گوی متراکمی از نوترون ها می شود که بسیار چگال تر از کوتوله سفید بوده و یک قاشق چایخوری ازمواد آنها روی زمین وزنی تقریباً برابر
۵
میلیون تن خواهد داشت. شکوه و عظمت چنین اجرامی غیرقابل تصور است. به نظرمی رسد هنگامی که ستاره به اندازه کافی پرجرم باشد یعنی در حدود
۳
تا
۵
/
۳
جرم خورشیدی، تراکمی (رمبشی) موجب ایجاد چیزی بسیار چگال تر می شود.
وقتی یک قاشق ستاره ۵میلیون تن وزن دارد 4
