وظيفه مؤمنان در زمان غيبت امام زمان (عج) از زبان آيت‌الله آقا نجفي
چهارشنبه 4 اسفند 1389 1:52 AM
|
|
| آيت‌الله شيخ محمدتقي اصفهاني مشهور به «آقا نجفي» در يك‌صد سال پيش با تتبع در روايات و احاديث اهل‌بيت (ع)، پنجاه‌وچهار وظيفه مؤمنان در زمان غيبت امام زمان (عج) را در دو مجلد 25 و 29 موردي بيان مي‌كند. آيت‌الله شيخ محمدتقي اصفهاني مشهور به «آقا نجفي» در شب هفدهم ربيع‌الثاني سال 1225 شمسي پا به عرصه گيتي نهاد و در روز يكشنبه 11 شعبان‌المعظم سال 1295 شمسي دعوت حق را لبيك گفت. وي در طول بيش از هفت‌دهه عمر با بركت خويش، كتاب‌هاي بسياري را به دو زبان فارسي و عربي تأليف كرد كه از جمله آنها مي‌توان به دلايل الاحكام، حقايق الاسرار، اسرار الزيارة، عنايات الرضوية، جامع الاسرار، اشارة ايمانية، دلايل الاصول، كتاب المتاجر، كاشف الاسرار، اسرار الشريعة، فضايل الائمة، مفتاح السعادة، جامع السعادة، حسام الشيعة، اخلاق المؤمنين، رديه آقانجفي بر يهود، رساله توضيح المسائل فارسي، رساله در جبر و تفويض، رساله در ديات و قصاص اشاره كرد. وي كه داماد مرحوم شيخ جعفر كاشف‌الغطاء نيز به شمار مي‌رفت، شاگردان بسياري را به جامعه اسلامي تقديم كرد كه از جمله آنها مي‌توان به «سيدحسن حسيني قوچاني» (آقانجفي) و آيت‌الله العظمي سيد حسين بروجردي اشاره كرد. آقا نجفي در عمر شريف خويش از عنايات خاصه اهل‌بيت (ع) بهره‌مند شد و عنايات رباني و شهودي ملكوتي را تجربه كرد كه از جمله آنها مي‌توان به زيارت حضرت زهرا (س) در عالم رؤيا اشاره كرد. وي در مسائل سياسي نيز با اتخاذ موضعي غيرمنفعلانه، عليه بابيت و بهائيت به افشاگري پرداخت كه همين موضوع موجب تبعيد وي از اصفهان شد. پيش از اين نيز، آيت‌الله شيخ محمدتقي اصفهاني در رأس جنبش تحريم تنباكو در اصفهان قرار داشت. مرحوم سيدجمال‌الدين اسد آبادي پس از ملاقات با آقا نجفي مي‌گويد: حرارتي به كله‌اش ديدم كه در «بيسمارك» (نخستين صدراعظم آلمان) نبود و به‌راستي اگر وزارت اعظم ايران را بر عهده داشت، مانند اميركبير حفظ حدود مملكت را مي‌كرد كه بيگانه از آن يك وجب نبرد! آقا نجفي، رساله‌اي دو جلدي با عنوان «وظيفة‌الأنام في زمن غيبة‌الإمام» (وظايف مردم در زمان غيبت امام‌زمان) دارد كه در جلد اول آن 25 وظيفه و در جلد دوم 29 وظيفه‌اي (در مجموع 54 وظيفه) كه منتظران واقعي بايد در غياب امام انجام دهند، مي‌پردازد. وي در ابتداي اين رساله مي‌نويسد: «به عرض برادران ايماني مي‌رساند كه حقير جمع نمودم در اين مختصر جمله‌اي از اعمالي را كه وظيفه مؤمنين است در زمان غائب بودن امام زمان صلوات‌الله عليه يعني حضرت حجة بن الحسن بن علي بن محمد بن علي بن موسي بن جعفر بن محمد بن علي بن الحسين بن علي بن ابي‌طالب عليهم‌السلام كه مؤمنين را سزاوار است مواظبت و عمل به آنها». اكنون 29 وظيفه دوم با اندكي تصرف و تلخيص در پي مي‌آيد: اول؛ آنكه علما علم خود را ظاهر كنند و به كساني كه جاهل و نادانند طريق جواب مخالفين را بياموزند كه آنها حيران و گمراه نشوند و اگر حيرانند از حيراني نجات يابند.و در اصول كافي از معاويه بن عمار منقول است كه: به حضرت صادق (ع) عرض كردم: شخصي است روايت احاديث شما مي كند و در ميان مردم حديث شما را منتشر مي‌نمايد و دل‌هاي شيعيان شما را به سبب آن محكم مي‌كند او بهتر است يا عابدي كه عبادت مي‌كند و روايت حديث نمي‌كند؟ فرمودند: آن كسي كه روايت حديث ما مي‌كند و دل‌هاي شيعيان ما را با آن محكم مي‌كند بهتر است از هزار عابد. پس مقتضاي احاديث مذكور و غير آنها بايد هر عاملي به قدر قوه خود اظهار علم خود نمايد خصوص در اين زمان كه بدعتها ظاهر شده است. در اصول كافي از حضرت رسول (ص) مروري است كه فرمودند: هرگاه ظاهر شد بدعتها در ميان امت پس بايد آشكار كند عالم علم خود را واگر نكند بر اوست لعنت خدا جل شانه دوم؛ آنكه مراقبت و اهتمام در اداي حقوق امام زمان (ع) هركسي به قدر قوه خود بكند و در خدمتگزاري به آن جناب كوتاهي نكند در بحار مروي است كه از حضرت صادق (ع) پرسيدند آيا حضرت قائم (ع) متولد شده؟ فرمودند: هنوز متولد نشده است. بعد فرمودند: اگر من در زمان او مي‌بودم تا زنده بودم او را خدمت مي‌كردم. (البحار، ج 51، ص 148)سوم؛ آنكه هر وقت شخص مي‌خواهد دعا بكند اول دعا به جهت آن جناب بكند و ظهور آن حضرت را از حق‌تعالي سؤال كند، بعد دعا به جهت خود بكند و اين مطلب از ملاحظه و تأمل در دعاي روز عرفه از صحيفه مباركه سجاديه واضح مي‌شود. علاوه بر اينكه مقتضاي كمال محبت و مراقبت در اداي حقوق آن حضرت همين است و از بعضي احاديث خاصه هم استفاده مي‌شود، علاوه بر اينكه نزديك به هشتاد فايده بزرگ از فوايد دنيوي و اخروي حاصل مي‌شود براي شخص به سبب دعا كردن به آن حضرت و طلب فرج و ظهور آن جناب را از حق تعالي داشتن.چهارم؛ آنكه به خصوص اظهار محبت و دوستي به آن حضرت بكند به جهت حديثي كه در «غاية المرام» (جلد اول، صفحه 42) از حضرت رسول (ص) مروي است كه فرمودند: در شب معراج خطاب از جانب حضرت حق جل جلاله به من رسيد كه آيا مي‌خواهي اوصياي خود ترا به ببيني؟ گفتم: بلي خطاب شد نظر كن مقابل روي خود چون نگاه كردم اشباح دوازده وصي خود را ديدم و حجت قائم مثل ستاره درخشان ميان آنها مي درخشيد پس عرض كردم خدايا اينها كيستند؟ خطاب شد: اينها امام‌هاي بر حقند و اينكه ميان آنها درخشان است قائم است كه حلال مرا حلال مي‌كند و حرام مرا حلال مي‌كند (يعني همه احكام دين را ظهار مي‌كند و در زمان ظهور تقيه نمي‌شود) و انتقام مي‌كشد از دشمنان من، اي محمد (ص) او را دوست بدار، زيرا كه من او را دوست مي‌دارم و دوست مي‌دارم هركسي كه او را دوست دارد.پنجم؛ به ياران آن حضرت دعا نمايد همچنان كه در دعاي «يونس بن عبدالرحمن» مذكور است.ششم؛ نفرين به دشمنان آن جناب كردن چنانچه در اخبار متعدده و در دعاي مروي از خود آن حضرت وارد شده. (الاحتجاج، ج 2، ص 316)هفتم؛ از خداوند مسئلت كنيم كه ما را از ياران آن حضرت قرار دهد؛ چنانچه در دعاي «عهد» و غيره وارد شده است.هشتم؛ آنكه در دعا كردن به آن جناب ـ خصوصاً در مجالس و محافل ـ صداها را بلند كنند، زيرا كه علاوه بر آنكه تعظيم شعائرالله است ،از بعض عبارات دعاي «ندبه» كه مروي از حضرت صادق (ع) است استحباب و رجحان آن ظاهر مي‌شود. (و آن عبارت اين است: «الي متي اجار فيك يا مولاي والي متي»)نهم؛ صلوات فرستادن بر انصار و ياران آن حضرت، زيرا كه آن نوعي از دعاي به آنها است و در دعاي «عرفه» از صحيفه مباركه سجاديه ذكر شده و از بعضي ادعيه ديگر نيز استفاده مي‌شود.دهم؛ به نيابت از آن حضرت طواف كردن.يازدهم؛ حج نمودن به نيابت از آن حضرت.دوازدهم؛ نايب‌گرفتن كه به نيابت آن حضرت طواف كند.سيزدهم؛ آنكه همه روز يا هر وقت ممكن شود، عهد و بيعت با آن حضرت را تازه كند. بدان كه معني بيعت چنانچه اهل لغت گفته‌اند؛ عهد كردن و قرارداد نمودن است و مقصود از بيعت و عهد با آن حضرت اين است كه مؤمن به زبان اقرار كند و به صورت قلبي ملتزم شود كه از آن جناب اطاعت نمايد و هر وقت ظهور فرمايد، او را ياري كند.چهاردهم؛ بعضي از فقها مانند محدث عاملي (ره) در وسائل‌الشيعة (ج 100، ص 464) فرموده‌اند كه زيارت كردن قبور ائمه (ع) به نيابت امام (عج) مستحب است.پانزدهم؛ در اصول كافي از مفضل‌بن‌عمر روايت شده است كه گفت: شنيدم از حضرت صادق (ع) كه فرمود: براي حضرت صاحب الامر (ع) دو غائب شدن اتفاق مي‌افتد كه بازگشت مي‌كند در يكي از آن دو، يعني غيبت اولي به سوي اهل خود و غيبت دومش آنقدر طول مي‌كشد كه گفته مي‌شود مرد و در كدم وادي رفت مفضل گويد: من گفتم چه كنيم در زماني كه آن حضرت غائب باشد و طول كشد غيبتش؟ فرمودند: اگر كسي در آن زمان ادعا كرد كه منم صاحب الامر از او بپرسيد و بخواهيد چيزهايي را كه هيچ كس غير امام نمي تواند از عهده برآيد و جواب گويد.شانزدهم؛ آنكه اگر كسي در زمان غائب بودن آن حضرت به غيبت كبري ادعاي نائب بودن از جانب آن جناب را مطرح كرد، به نيابت خاصه او را تكذيب كنند و دروغگو دانند، چنانچه در توقيع شريف مروي در «كمال الدين» و «احتجاج» مذكور است.هفدهم؛ آنكه وقت براي ظهور آن حضرت معين نكنند و اگر كسي وقت معيني براي ظهور آن جناب بگويد، او را تكذيب كنند و دروغگو دانند. در حديث صحيح از حضرت صادق (ع) مروري است كه به محمد بن مسلم فرمودند: هركس براي شما وقت معين كرد، نهراسيد و او را تكذيب كنيد، زيرا كه ما براي هيچكس تعيين وقت نمي‌كنيم. (الغيبة شيخ طوسي، ص 262)و در حديث ديگر از «فضيل» منقول است كه گفت به حضرت امام محمدباقر (ع) عرض كردم: آيا براي اين امر وقت معيني هست؟ حضرت سه دفعه فرمودند كه: دروغ مي‌گويند كساني كه وقت براي آن معين مي‌كنند. (الغيبة شيخ طوسي، ص 262) هجدهم؛ تقيه كردن از دشمنان است و معني تقيه كه واجب است اين است كه شخص مؤمن در جايي كه در اظهار حق كردن براي او خوف ضرر عقلايي به جان يا مال يا آبروي او هست، خود را نگاه دارد و اظهار حق نكند، بلكه اگر ناچار شد به جهت حفظ جان يا مال يا آبروي خود به موافقت كردن با مخالفان به زبان با آنها موافقت كند لكن قلب او مخالف زبان او باشد.در «كمال‌الدين» (جلد 2، صفحه 371) از حضرت امام رضا (ع) مروي است كه فرمودند: هر كس پرهيزكاري از معاصي ندارد دين ندارد و هركس تقيه نمي‌كند، ايمان ندارد و به درستي كه بهترين شماها نزد خداوند آن كسي است كه بيشتر تقيه مي‌كند. پرسيدند: يا ابن رسول‌الله تا چه زمان بايد تقيه كرد؟ فرمودند: تا روز وقت معلوم و آن روز خروج حضرت قائم ما (ع) است پس هر كس تقيه را پيش از خروج حضرت قائم (عج) ترك كند؛ از ما نيست. نوزدهم؛ توبه كردن حقيقتي است از گناهان اگر چه توبه در هر زمان بر گناهكاران واجب است، اما اهتمام به آن در اين زمان از اين جهت است كه يكي از اسباب غائب بودن حضرت صاحب الامر (عج) و طول غيبت آن جناب، گناهان عظيم و كثير ما است كه سبب منع و حبس آن حضرت شده از ظاهر شدن، چنانچه در بحارالانوار از حضرت اميرالمؤمنين (ع) روايت شده و در توقيع شريف مروي در «احتجاج» مي‌فرمايد كه: حبس نمي‌كند ما را از شيعيان مگر آنچه به ما مي‌رسد از اعمال زشت ناپسند آنها.بيستم؛ در روضه كافي از حضرت صادق (ع) روايت شده كه فرمودند: هر كس از شماها طلب مي‌كند لقاي حضرت قائم (عج) را بايد از حق‌تعالي مسئلت نمايد كه با عافيت او را به اين فيض برساند، زيرا كه حق تعالي فرستاد حضرت رسول (ص) را براي رحمت و مي فرستد حضرت قائم (عج) را براي نقمت. (روضه كافي، ص 234)مؤلف گويد: يعني از خداوند طلب كنيد كه آنجناب را با ايمان و عافيت از ضلالت‌هاي آخرالزمان ملاقات نمائيد تا مورد انتقام آن جناب نشويد. بيست‌ويكم؛ آنكه مؤمن مردم را دوست آن حضرت گرداند، بيان نمودن احسان‌هاي آنجناب نسبت به آنها و بركات و خيرات وجود او براي ايشان و محبت آنجناب به ايشان و مانند اينها، و سعي نمايد در بجا آوردن اعمالي كه سبب محبت و دوستي آن بزرگوار با او شود.بيست‌ودوم؛ آنكه به‌سبب طول كشيدن زمان غيبت آنحضرت قلب تو قساوت پيدا نكند، يعني دل سخت نشوي بلكه دلت نرم باشد در ياد آنحضرت.خداوند در قرآن مجيد در سوره حديد فرموده است: «أَلَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَن تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَلَا يَكُونُوا كَالَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِن قَبْلُ فَطَالَ عَلَيْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَكَثِيرٌ مِّنْهُمْ فَاسِقُونَ» (آيا مؤمنان را هنگام آن نرسيده است كه دلهايشان به ياد خداوند، و آنچه از حق كه نازل شده است، خشوع يابد، و مانند كسانى نباشند كه پيشترها به آنان كتاب آسمانى داده شده است، و سپس روزگارشان دراز نمود، آنگاه دلهايشان سخت شد و بسيارى از آنان نافرمان بودند) در تفسير «البرهان» (جلد 4، صفحه 291) از حضرت صادق (ع) روايت شده كه فرمودند: «اين آيه شريفه (الحديد، 16) در خصوص كساني نازل شده است كه در زمان غيبت امام زمان (عج) هستند، و بعد از آن فرمود: «اعلموا أنّ الله يُحيي الارض بعد موتها» يعني بداند كه حق‌تعالي زنده مي‌گرداند زمين را بعد از آنكه مرده شده باشد. و از حضرت امام محمد باقر (ع) روايت فرموده كه فرمود: «مراد از مردن زمين، كافر شدن اهل آن است و مراد از زنده كردن آن، احياي آن به‌ظهور حضرت قائم (عج) است كه زمين را به عدل خود زنده مي‌كند، و اهل آن را زنده مي‌گرداند، بعد از آن كه مرده باشند. (تفسير البرهان، جلد 4، صفحه 291) بيست‌وسوم؛ اتفاق داشتن بر ياري امام زمان (عج) به‌اين معني كه دل‌هاي مؤمنين با هم متفق باشد و هم‌عهد شوند در ياري آن حضرت و وفاي‌به‌عهدي كه با آن جناب مي‌نمايند. در توقيعي كه از ناحيه مقدسه براي شيخ مفيد (ره) آمده و آن آخر توقيعي است كه شيخ جليل احمد بن ابي‌طالب طبرسي (ره) در كتاب «احتجاج» (جلد 2، صفحه 325) نقل كرده است، مي‌فرمايد: «اگر شيعيان ما در وفاي‌به‌عهدي كه بر آن ها هست؛ با هم يك‌دل و متفق مي‌شدند، هر آينه ظهور من عقب نمي‌افتاد و زودتر به سعادت زيارت جمال من فائز مي‌شدند.»بيست‌وچهارم؛ اهتمام نمودن در اداء كردن حقوق ماليه كه بر ذمه آنها تعلق مي‌گيرد از قبيل زكات و خمس و سهم امام (ع) و اين مطلب هر چند در تمام زمان‌ها واجب است، اما در زمان غائب بودن امام اثر مخصوصي دارد كه اهتمام به آن شده و سفارش و امر به آن فرموده است.در توقيعي كه از ناحيه مقدسه براي شيخ مفيد (ره) آمده است، مي‌فرمايد: «ما با او عهده مي‌كنيم كه هر كدام از اخوان ديني تو از خداوند جل شانه بترسد و آن حقوق ماليه كه بر ذمه اوست از مالش بيرون كند و به مستحقش برساند ايمن و محفوظ مي‌ماند از فتنه‌‌هاي گمراه كننده و امتحان‌هايي كه عارض مي‌شود، و هر كدام بخل كنند و ادا نكنند آنچه را كه حق تعالي امر فرموده كه بدهند و بمال عاريتي كه به ايشان داده صله ننمايد كساني كه را كه امر فرموده بصله نمودن آنها، پس مي‌باشد به اين سبب زيان كار در دنيا و آخرت.» (الاحتجاج، جلد 2، صفحه 325) بيست‌وپنجم؛ «مرابطه» است. بدان كه مرابطه دو قسمت است: اول؛ آن است كه فقها در كتاب «جهاد» گفته‌اند و مقصود از آن اين است كه شخص در يكي از سرحدات ـ يعني جاهايي كه نزديك بلاد كفار است ـ بماند و اسب خود را نگاه دارد، از براي آنكه اگر كفار بر مسلمانان هجوم كنند يا قصد بلاد مسلمين كنند آنها را خبردار نمايد و اگر دفاع لازم شد، دفع شر كفار را از مسلمانان بكند. و اين عمل در زمان حضور امام (ع) و زمان غيبت او هر دو مستحب مؤكد است. چنانچه علامه حلي (ره) در «الارشاد» و شهيد ثاني (ره) در «روضه» فرموده‌اند، و از حضرت رسول (ص) روايت شده كه: «هر ميتي نامه عمل او پيچيده مي‌شود و فعل او منقطع مي‌شود از هنگام مردن او مگر آنكسي كه مرابطه نموده باشد، در راه خدا كه عمل او زياد مي‌شود تا روز قيامت و ايمن مي‌شود از آن ملكي كه در قبور مرده‌ها را امتحان مي‌كند.»بيست‌وششم؛ اهتمام نمودن در تحصيل صفات حميده و اخلاق پسنديده و بجا آوردن طاعات و عبادات شرعيه و اجتناب كردن از معاصي و گناهاني كه در شرع مقدس از آنها نهي شده است. زيرا كه مراعات اين امور در زمان غيبت امام سخت‌تر از زمان ظهور است، به ملاحظه زيادتي فتنه‌ها و بسياري ملحدين و مككين كه در صدد گمراهي مؤمنين مي‌باشند، و لهذا در حديث نبوي وارد شده كه فرمودند: «يا علي! قومي كه از همه كس يقين آنها عظيم‌تر و نيكوتر است، آن كساني هستند كه در آخرالزمان پيدا مي‌شوند كه پيغمبر (ص) را نديده‌اند و امام آنها از نظرشان غايب است با وجود اين ايمان مي‌آورند به احاديث ما كه در كتاب‌ها نوشته شده.» (كمال‌الدين وتمام‌النعمة، ج 2، ص 384)و در «بحارالانوار» (جلد 2، صفحه 140) از حضرت صادق (ع) روايت شده كه فرمودند: «هر كس دوست مي‌دارد كه از اصحاب حضرت قائم (عج) باشد، پس بايد منتظر ظهور آنحضرت باشد و پرهيزكاري و نيكوئي اخلاق رفتار نمايد، در زماني كه انتظار آن حضرت را دارد، پس چنين كسي اگر پيش از ظهور آن بزرگوار اجلش رسيد و مرد از براي او هست مثل ثواب آن كساني كه در زمان حضرت قائم (عج) باشند و او را ياري نمايند.» بيست‌وهفتم؛ در روزهاي جمعه و عيد غدير و عيد فطر و عيد قربان، دعاي ندبه را كه متعلق به آنجناب است و در «زاد المعاد» ذكر شده است، با حالت خوش و توجه بخوانند.بيست‌وهشتم؛ آنكه در روزهاي جمعه كه متعلق به آنحضرت است، خود را مهمان آنجناب دانند و آن حضرت را زيارت نمايند، به اين زيارت كه سيد بن طاووس در كتاب «جمال الاسبوع» (صفحه 37) ذكر فرموده:«السلام عليك يا حجة‌الله في أرضه، السلام عليك يا عين الله في خلقه، السلام عليك يا نور الله الذي به يهتدي المهتدون ويفرج به عن المؤمنين...» بيست‌ونهم؛ در «كمال‌الدين» و «جمال الاسبوع» (صفحه 522) به‌سندهاي صحيح و معتبر روايت شده از شيخ ثقة «عثمان بن سعيد عمري» كه امر فرمود به‌خواندن اين دعا و فرمود: اين دعائي است كه بايد شيعيان در زمان غايب بودن امام (ع) بخوانند:«اللهم عرّفني نفسك فانك ان لم تعرّفني نفسك لم اعرفك ولم اعرف رسولك اللهم عرفني رسولك فانك ان لم تعرفني رسولك صلي‌الله عليه وآله لم اعرف حجتك اللهم عرّفني حجتك فانك ان لم تعرفني حجتك ظللت عن ديني ... » |
کریمی که جهان پاینده دارد تواند حجتی را زنده دارد
دانلود پروژه و کارآموزی و کارافرینی
