گلوگاه مازندران

گَلوگاه یکی از شهرهای استان مازندران ایران است. این شهر مرکز شهرستان گلوگاه در ناحیه شرقی استان مازندران است. جمعیت شهر گلوگاه در سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۸٫۷۲۷ نفر بوده است .

دیدنی‌های گلوگاه
در این شهرستان مکان‌های دیدنی شامل توسکاچشمه در قسمت جنوبی آن در بین راه دامغان و دریای آرام گلوگاه و شبه جزیره میانکاله که جزیی از شهرستان گلوگاه است قرار دارد. در قسمت شرقی این شهرستان بنای تاریخی جر کلباد قرار دارد.

تنفس درهوای سبز گلوگاه
اگر عاشق گردشگری و سیر و سیاحت هستید، سری به گلوگاه بزنید. شهرستان گلوگاه که در شرق استان مازندران واقع شده - قرار است به یکی از قطب های گردشگری ایران تبدیل شود ؛ طبیعتی بکر و دست نخورده با جنگل هایی که اگر از دست قاچاقچیان چوب در امان بمانند، چشم را به سبزی نوازش می کنند. در این صورت با اطمینان می توانی چشم از بسیاری مناطق دیگر بپوشی و وقتی به شمال کشور مسافرت می کنی ، تمام وقتت را در آنجا بگذرانی. منطقه گلوگاه هنوز هتل و اقامتگاه مناسبی برای گردشگران ندارد، اما برنامه هایی برای جبران این کمبود در دست اجراست.

منصور نوری از جمله کسانی است که دغدغه برنامه هایی از این دست برای جذب گردشگران به گلوگاه را دارد. او که نماینده سازمان میراث و جهانگردی در این منطقه است ، تمام وقتش را صرف جنگل می کند تا با حفظ و تقویت جاذبه های طبیعی زمینه جذب جوانان را به دامن طبیعت و سپری کردن اوقات فراغت و آزادسازی انرژی آنان را فراهم آورد. او این اقدام خود را راهی موثر برای مقابله با تهاجم فرهنگی می داند.

موقعیت جغرافیایی گلوگاه
گلوگاه در جنوب شرقی دریای مازندران (دریاى خزر) و شمال خطالراس شمالی ترین رشته کوه البرز یعنی (جهان مورا) در مختصات جغرافیایی 53درجه و 48دقیقه طول شرقی ، 36درجه و 45دقیقه عرض شمالی و در شرق استان مازندران و شهرستان بهشهر و غرب استان گلستان واقع شده و مساحت آن با اراضی زراعتی جنگل ، مرتع ، بایر و دایر حدود 65کیلومترمربع است. این شهر در فاصله 5کیلومتری از دریا واقع شده و ارتفاع مرکز شهر حدود 40متر از سطح دریای آزاد و 67متر از سطح دریای خزر است.

نوری گلوگاه را این گونه توصیف می کند: «کلمه گلوگاه از 2کلمه گلو به معنای گلاب و گاه به معنای جایگاه و محل تشکیل شده است. گلوگاه در منطقه ای که در دوره اسلامی کبود جامه نامیده می شد، واقع شده است و محل گلاب است. این شهر در حقیقت جانشین شهر تاریخی نامیه است که بعد از تمیشه در این منطقه بزرگترین شهر قرن اول هجری بوده است.» در شمال غربی گلوگاه تپه تاریخی گراودین ، در شرق خندق کلباد و در جنوب آن بقایای جاده شاه عباسی قرار گرفته است که از مسیر جنگلهای سرسبز، چشمه ها، آبشارها و آبهای معدنی قابل توجه و دیدنی به کوههای شرشری محدود می شود و از نظر تاریخی و باستان شناسی اهمیتی ویژه دارد.

از نظر تاریخی هم سرنوشت 2سلسله از سلسله های تاریخی ایران در این منطقه رقم خورده است. اولی با شکست محمدحسن قاجار در سال 1171هجری قمری در نزدیکی گراودین تپه به دست کریم خان زند که بعد از آن دولت مستقل زندیه تاسیس شد (در همین زمان خندق کلباد دور تا دور محدوده شهر احداث شد) و دومی بعد از فوت کریم خان و اتحاد خاندان آقامحمدخان قاجار با یکدیگر که باعث شد بر سر تا سر مازندران ، گیلان ، آذربایجان و قفقاز استیلا یابند و در همان موقع یعنی سال 1195هجری قمری توانستند ایل عمرانلو (ایمره نلو) را از قره باغ و قره داغ بکوچانند و در گلوگاه فعلی سکونت دهند تا از خندق کلباد و منطقه گلوگاه حفاظت کنند و در هنگامه جنگ با سپاه زندیه موفق شوند در همین مکان آنان را شکست سختی دهند و به اسارت بگیرند. بنابراین دست زندیه ابتدا از مازندران و سپس سراسر ایران کوتاه و سلسله زندیه منقرض شد و مقدمات تاسیس رسمی سلسله (تركى-آذربایجانى) قاجاریه در سال 1199هجری قمری در پای تپه گراودین فراهم آمد.

قومیت و زبان
مهمترین گروههای اجتماعی در گلوگاه ، دو ایل عمرانلو (ایمره نلو) و کلبادی اند. این دو گروه غیر از اختلافات لهجه (زبان) اختلافات مهمی با هم ندارند. علت این اختلاف ، این است که ایل عمرانلو (ایمره نلو) از سوی آقامحمدخان قاجار در سال 1296هجری قمری از قره باغ و قره داغ (آذربایجان) برای سرحد داری و حفاظت از منطقه به آنجا کوچانده شدند و از این نظر به لهجه (زبان) ترکی صحبت می کنند، حال آن که کلبادی ها با لهجه مازندرانی تکلم می کنند.

راههای ارتباطی بین گلوگاه و دیگر مناطق کشور
شهر گلوگاه در موقعیت ارتباطی بسیار مطلوبی واقع شده است. 1-راه اصلی کشور یعنی راه کناره مشهد تهران. 2-راه آهن سراسری تهران گرگان که از داخل و کناره شهر گلوگاه عبور می کند. 3-جاده ارتباطی و حیاتی شمال و جنوب کشور از جنوب شهر گلوگاه به دامغان ، اصفهان و بندرعباس. 4-حمل ونقل دریایی که ساحل گلوگاه را به ساحل بندر ترکمن ، ساری ، بابلسر، نوشهر، رامسر و بندر انزلی می پیوندد. 5-جاده مهم مشهد ساری.

نوری می خواهد گلوگاه را بشناساند، تا مردم از دیدن جزیره میانکاله ، جنگل های سرسبز و چشمه ها و آبشارها و آبهای معدنی آن لذت ببرند. گلوگاه آثار تاریخی فراوانی دارد که از آن میان می توان غارکلیا، میل رادکال و غار شمشیر برو اولین گورستان اسلامی مازندران (سفید چاه )، تپه گراودین و خندق کلباد را نام برد.

گلوگاه از جنبه دیگری هم جایز اهمیت است. وجود بندر امیرآباد که یکی از بزرگترین بنادر ایران است ، این شهر را به مسیری برای حمل کالاهای تجارتی کشورهای آسیای مرکزی مانند ترکمنستان ، قزاقستان و ازبکستان تبدیل کرده است.

دولت هم از چندی پیش عملیات طرح بهینه سازی و توسعه این جاده ترانزیتی توریستی را به اجرا در آورده است. به گفته نوری با اتمام طرح بهینه سازی و توسعه این جاده ترانزیتی و گردشگری و همچنین تقویت محور گرگان ساری که عملیات اجرایی هر دو از چندی پیش به اتمام رسیده است ، این منطقه از لحاظ پتانسیل های ارتباطی که یکی از موارد بسیار مهم جذب گردشگر منطقه ای است ؛ در شرایط مطلوبی قرار خواهد گرفت.

اگر می خواهید اکسیژن خالص تنفس کنید و رنگ سبز واقعی را با چشمانتان ببینید، به گلوگاه سرکی بکشید.