ميگرن چيست؟
تظاهر ميگرن، بصورت يك درد ضرباندار و شديد است كه معمولاً درد در يك طرف سر بيمار شكل مي‌گيرد. ميگرن غالباً با تهوع، استفراغ، بي‌حالي، حساسيت زياد به نور و صدا مشخص مي‌شود.
ميگرن در زن ها 3 برابر مردان شيوع دارد. بعضي افراد قادرند كه آغاز يك حمله ميگرن را با حالت‌هايي كه به آن اورا گفته مي‌شود، تشخيص دهند (اورا شامل اختلالات ديداري است كه بصورت جرقه‌هاي نوري آشكار مي‌شود). استرس يا اضطراب مي‌تواند آن را تحريك كند. افرادي كه دچار ميگرن هستند با شرايطي مثل غذاهاي محرك، اختلال در خواب ، قرار گرفتن در معرض نور شديد، و يا (در زنان) بهم خوردگي هورموني مي‌توانند تجربه ميگرن را مجدداً داشته باشند. در اغلب موارد سابقه فاميلي ميگرن وجود دارد.
علل :
کاهش سروتونين: ميگرن مي‌تواند با كاهش سطوح سروتونين و يا تغييراتي در آن بوجود آيد. گرسنگي غذا: پنير، آجيل، شكلات، الكل، گوشت، هات داگ... تغيير در آب و هوا خستگي، استرس‌هاي روحي عادت ماهيانه نورهاي درخشان برخي داروها (مثل قرص‌هاي ضدبارداري، داروهاي متسع كننده عروقي)
علايم:
دردهاي شديد حالت تهوع و استفراغ حساسيت به نور بي‌حالي مشكل در گفتار بيزاري از بوها، نور هراسي تعريق
انواع ميگرن
ميگرن كلاسيك: اين نوع سردرد بعد از حالت‌هاي او را اتفاق مي‌افتد. شايع‌ترين انواع او را، اختلالات بينايي چون جرقه‌زدن دست. به دنبال اين ويژگي‌ها، سردرد يك طرفه و كوبنده اتفاق مي‌افتد. ميزان بروز سردرد متغير است اما بيش از 50% بيماران بيشتر از يك حمله در هفته تجربه نمي‌كنند. اين حمله‌ها به مدت 1 ساعت تا 2 ساعت است و به ندرت به يك روز كامل مي‌رسد.
ميگرن معمولي: معمولاً بدون علايم هشدار دهنده (اورا) اتفاق مي‌افتد. هنگامي كه درد وجود دارد انقباضات عضلات گردني مي‌تواند از علايم مطرح باشد. اغلب استفراغ مي‌تواند به سردرد خاتمه دهد.
استفاده از بيوفيدبک در درمان ميگرن
متداولترين انواع بيوفيدبک براي درمان ميگرن عبارتند از بيوفيدبک حرارتي و بيوفيدبک برق نگاري ماهيچه. بررسي هاي فراتحليلي نشان داده اند که بيوفيدبک، درماني موثر با متوسط اثربخشي 40% و با کاهش باليني علائم ميگرن همراه با دارو مي باشد. شدت و مدت حملات ميگرن بوسيله بيوفيدبک نسبت به دارو درماني بيشتر کاهش مي يابد. علاوه بر اين بيوفيدبک علاوه بر کاهش علائم ميگرن سبب کاهش نشانه هاي افسردگي و اضطراب مرتبط با ميگرن مي شود و با افزايش خودکارامدي سبب بهبود فرايند هاي شناختي مي شود.
يکي از انواع بيوفيدبک که در کنترل ميگرن موثر است بيوفيدبک حرارتي است. در اين بيوفيدبک هدف کنترل حرارت دست مي باشد. در اين روش يک ترميستور( مقاومت گرمايي) به منظور اندازه گيري دماي پوست فرد به انگشتانش وصل مي شود. سپس از او خواسته مي شود بطور آگاهانه دماي دست خود را افزايش دهد. در حاليکه فرد سعي در گرم نمودن دست خود دارد مانيتوري يا با نشان دادن درجه حرارت يا با ايجاد صدايي که با افزايش دما شدت مي يابد به کاربر خود فيدبک مي دهد. از آنجايي جريان خون در ميگرني ها در بخشي از سرشان افزايش و در بخش ديگر کاهش مي يابد، بنابراين يک بيمار ميگرني مي تواند با تغيير حرارت بخش ديگري از بدن براي مثال دست از طريق بيوفيدبک جريان خون اضافي را از سر به سمت دست خود به جريان در آورد. اين امر سبب کاهش اتساع و تورم رگ هاي سر شده در نتيجه سرگيجه ، تهوع ، درد و ساير علائم ميگرني کاهش مي يابد. اين درمان در کاهش نشانه‌هاي ميگرن بسيار اثربخش بوده و به دليل اينکه درمان غيردارويي مي‌باشد از آن مي توان براي کودکان، زنان باردار و شيرده استفاده کرد. بهترين زمان براي بکارگيري اين درمان در مراحل اوليه درمان مي باشد. فرايند برق نگاري ماهيچه اي نيز همانند بيوفيدبک حرارتي است با اين تفاوت که الکترودها يا سنسورهايي به منظور اندازه گيري تنش عضلاني به عضلات صورت، گردن يا شانه ها متصل مي شود.
در خاتمه بايد گفت با جستجوي ساده در پايگاه هاي اطلاعاتي علمي و معتبري مانند Sience Direct و Pub Med شاهد پژوهش هاي بسياري خواهيد بود که نشان داده اند بيوفيدبک در مقايسه با دارو درماني اثربخشي بيشتر يا برابر دارد علاوه بر اين عوارض جانبي دارو را نيز در پي ندارد. پيشگيري درازمدت، کاهش شدت، تکرار و طول مدت حمله هاي ميگرن اين درمان را از درمان هاي ديگر متمايز مي سازد. با اين وجود ترکيب بيوفيدبک با دارو در درمان ميگرن موثرتر است.
درمان با نوروفيدبک
از سال 1970، نوروفيدبك ارزش روزافزون پيدا كرد زيرا اين روش مي‌تواند اطلاعاتي را درباره سيستم اعصاب مركزي (CNS) بدست آورده و سپس بازخورد كند. مغز انسان در مركز هرگونه فرايند و حلقه خودتنظيمي بدن انسان قرار دارد. وارسي اطلاعات مربوط به وضعيت دستگاه اعصاب مركزي و بازخورد آن، منجر به تغييرات سريع و اساسي مي‌شود زيرا شما داريد بر فرايندهاي سايكوفيزيولوژيك در هسته آن تأثير مي‌گذاريد.
نوروفيدبك در بهبود سردردهاي ميگرني و تنشي بسيار موفقيت‌آميز نشان داده است. هدف اصلي از آموزش نوروفيدبك بهبود خودتنظيمي مغز است و با القاء تغييراتي در حالات فيزيولوژيك مغز، سبب بالا رفتن آستانه آغاز سردرد در مغز مي‌شود. اين يك فرايند يادگيري است. ارزيابي مهارت‌هاي توجهي فرد با استفاده از آزمون‌هاي T.O.V.A يا I.V.A خيلي مورد استفاده است به اين دليل كه توجه به عنوان يك فرايند بنيادي در مغز، شاخص خوبي از وضعيت خودـ تنظيمي مغز است. بيشتر از 80% افرادي كه دوره آموزش خود را تكميل كرده‌اند درباره بهبود سندرم‌هاي سردرد خود گزارش داده‌اند.
درد مزمن معمولاً ريشه در ناهماهنگي‌هاي فيزيولوژيك دارد مانند:
1- تنش زياد حفظ شده به مدت طولاني/ يا گرفتگي در بعضي عضلات (سردرد تنشي)
2- كاهش قابل توجه جريان خون به بعضي مناطق (ميگرن)
نوروفيدبك مستقيماً عملكرد دستگاه اعصاب مركزي را هدف قرار مي‌دهد، جايي كه ميگرن ظاهر مي‌شود. ما دريافته‌ايم كه آموزش به منظور كاهش فعاليت امواج 5-3 هرتز و 28-23 هرتز در دو طرف مغز، همزمان با افزايش فعاليت در موج 14 هرتز در سمت راست و امواج 18- 15 هرتز در سمت چپ، ميگرن را برطرف مي‌كند. به عبارت ديگر، براي ايجاد ميگرن، CNS بايد امواج قوي 5-3 هرتز و 28-23 هرتز از دو طرف، همراه با امواج ضعيف 14 هرتز در سمت راست و 18-15 هرتز در سمت چپ توليد كند.
درمان با rTMS
يکي ديگر از روش‌هاي درماني مؤثر در درمان ميگرن استفاده از روش تحريک مغناطيسي جمجمه است. در درمان ميگرن، rTMS با ايجاد ميدان‌هاي مغناطيسي منجر به تغيير فعاليت در نواحي از مغز فرد مي‌شود كه در ايجاد بيماري مؤثر به نظر مي‌آيد. در rTMS درماني، يك كويل كوچك بر روي سر فرد قرار داده مي‌شود و از طريق آن ميدان‌هاي مغناطيسي كه ايجاد مي‌شود جريان الكتريكي مغز فرد مبتلا در حدود cm5 پايين‌تر از coil تغيير مي‌نمايد. ميزان تحريك مغناطيسي بر روي سر فرد بيمار بسيار كوتاه است و هر تحريك حدود چند ميلي‌ثانيه بطول مي‌انجامد.
