افتخار العلماء آشتيانى

عالم شهير و اديب دانشمند ميرزا مصطفى مشهور به افتخار العلما و متخلّص به «صهبا» ، شهيد بيت آشتيانى است . وى دوّمين فرزند مجتهد بزرگ و رهبر نهضت تنباكو در تهران ، آيت اللّه‏ حاج ميرزا محمّد حسن آشتيانى (م 1319ق) مى ‏باشد . در سال 1284 ق در تهران به دنيا آمد و از همان كودكى به فراگيرى علوم عربى و ادبيات پرداخت . علاقه وافرى به شعر و شاعرى داشت و از نوجوانى به سرودن شعر پرداخت و افتخارنامه حيدرى را در سن هجده سالگى به نظم درآورد كه موجب حيرت بسيارى از اُدباى عصر شد .
ميرزا مصطفى در سايه تربيت و ارشاد پدر به تكميل مدارج علمى و فقهى پرداخت و به مقام ارجمندى از علم و ادب نائل آمد و در زمان حيات پدر و بعد از وفات او مورد توجه و عنايت بزرگان و علماى پايتخت بود . در جنبش تنباكو در كنار پدر و از افراد فعال و مؤثر بود . در جريان اعتراض عليه موسيونور بلژيكى ، نقش مهمّى داشت و در مشروطه نيز فعالانه شركت كرد و از رهبران متحصنين در حرم حضرت عبدالعظيم عليه السّلام بود يا به نوشته كسروى «ميرزا مصطفى تقريبا رئيس آن دسته بود» .
افتخار العلماء در عين دارا بودن مقام عليم ، بسيار فعال در مسائل اجتماعى و دلير و شجاع بود و در بيشتر فعاليت‏ هاى سياسى در صحنه حاضر بود ولى پس از ايجاد انحرافاتى در نهضت مشروطه او نيز مانند بسيارى از علما و بزرگان ، كناره ‏گيرى كرد و در شهر رى خانه ‏نشين شد .

شهادت
آشتيانى در سال (1327 ق) توسط عده ‏اى مزدور و جاهل و به تحريك دربار به شهادت رسيد .
جنازه آن بزرگوار در جوار حرم مطهر حضرت سيد الكريم عليه‏ السّلام در مقبره ‏اى كه بعدها به «افتخار آشتيانى» مشهور شد دفن گرديد . اين مقبره بعد از ايشان محل دفن جمع زيادى از افاضل خاندان آشتيانى شد .

آثار
1 . افتخارنامه حيدرى .
2 . ديوان صهبا .
3 . رساله عمليه .