پروتز كامل(دست دندان)
- تفاوت پروتز كامل معمولي و فوري
پروتزهاي كامل بر اساس زمان گذاشتن آنها در دهان به دو نوع معمولي وفوري تقسيم مي شوند. پروتزهاي فوري بلافاصله بعد از كشيدن دندانهاي باقيمانده در دهان گذاشته مي شوند. بدين منظور، قبلاً دندانپزشك قالب فكين بيمار را تهيه كرده و اندازه گيريهاي لازم را انجام داده است. مزيت اين نوع پروتز اين است كه بيمار در طي دوره بهبودي، بي دنداني كامل را تجربه نمي كند.از آنجا كه استخوانها و لثه ها ممكن است در طي دوره بهبودي بويژه شش ماه اول بعد از كشيدن دندانها تحليل يافته و جمع شوند، پروتز فوري ممكن است به منظور تطابق صحيح، نياز به ترميم(reline/rebase) داشته باشد. پروتز كامل معمولي، معمولاً پس از بهبودي بافتها كه حداقل 8-6 هفته بطول مي انجامد، ساخته مي شود.
- اوردنچر
يك پروتز متحرك است كه روي تعداد كمي دندان طبيعي باقيمانده تطابق مي يابد. دندانهاي باقيمانده براي تأمين ثبات پروتز بايد آماده شده و تراش داده شوند. دندانپزشك تشخيص مي دهد كه آيا اوردنچر مناسب شما مي باشد يا خير.
استفاده از پروتز كامل چگونه است؟
پروتز جديد براي چند هفته ممكن است ناراحت بنظر آيد تا اينكه به آن عادت كنيد. حتي قبل از اينكه عضلات گونه و زبان ياد بگيرند تا آن را در جاي خود نگهدارند. ممكن است احساس كنيد پروتز لق مي باشد. ممكن است دهان كمي دچار التهاب يا زخم شود و يا بطور موقت كمي افزايش جريان بزاق را حس كنيد. بتدريج كه دهان به پروتز عادت مي كند، اين مشكلات كاهش مي يابد.معمولاً بعداز تحويل پروتز يك يا چند جلسه پيگيري لازم است اگر مشكلي بويژه التهاب و زخم ادامه يافت، حتماً با دندانپزشك خود مشورت نمائيد.
آيا قادر به جويدن با پروتز كامل خواهم بود؟
جويدن با پروتز نياز به كمي تمرين دارد. با غذاهاي نرم و يا ترد و شكننده و بريدن آن به تكه هاي كوچك شروع كنيد. همزمان با هر دو سمت دهان و به آرامي بجويد تا مانع كج شدن پروتز شويد. به مرور به پروتز خودعادت خواهيد كردو به رژيم غذايي نرمال خود برمي گرديد.(تقريباً دو تا دو و نيم ماه بعد) در مورد غذاهاي سفت و داغ و يا استخوانهاي لبه تيز محتاط باشيد.
آيا قادر به صحبت كردن با پروتز كامل خواهم بود؟
تلفظ بعضي لغات نياز به تمرين دارد. كلماتي كه با آنها مشكل داريد، بلند بلند تكرار كنيد.اگر هنگام صحبت كردن، پروتز صدا مي دهد، آهسته تر صحبت كنيد. گاهي هنگام سرفه، خنده يا حتي لبخند زدن، پروتز از جاي خود حركت مي كند. آن را با جويدن آرام و قورت دادن آب دهان به سر جاي خود برگردانيد. اگر مشكل صحبت كردن شما ادامه يافت، با دندانپزشك خود آن را در ميان بگذاريد.
چه مدت بايد از پروتز كامل استفاده كنم؟
دندانپزشك راهنمائيهاي لازم را در اين زمينه خواهد نمود. در طي چند روز اول، ممكن است به شما بگويد كه اغلب اوقات حتي هنگام خواب از آن استفاده كنيد. پس از دوره تنظيم اوليه، پروتزها را قبل از خوابيدن خارج سازيد. اين كار به لثه ها اجازه مي دهد كه استراحت كنند و به نفع سلامت دهان است. معمولاً پوشش مداوم بافت با مواد دندانپزشكي مطلوب نيست. تحت فشار قرار گرفتن 24 ساعته مخاط، باعث تورم آن شده و منجر به تحليل استخوان فك مي گردد. در ضمن ميكروارگانيسمهاي حفره دهان در هنگام خواب فعاليت بيشتري داشته و منجر به التهاب بافتهاي دهان و گاهي ضايعات قارچي مي گردد. اگر افرادي اصرار به استفاده از پروتز هنگام شب را دارند، بايد در موقعي ديگر 8-6 ساعت در 24 ساعت پروتز را از دهان خارج سازند.
نحوه مراقبت از پروتز كامل چگونه است؟
پروتزها معمولاً بسيار ظريف هستند و اگر حتي از چند سانتيمتري بيفتند، ممكن است بشكند. بنابراين هنگام تميز كردن آنها روبروي يك سينك پراز آب بايستيد. وقتي از آن استفاده نمي كنيد، پروتزها را دور از ديد و دسترس كودكان نگهداري نمائيد.
مثل دندانهاي طبيعي، پروتزها هم بايد روزانه مسواك زده شوند تا پروتز تميز و عاري از مواد غذايي و پلاك و رنگدانه ها باقي بماند و دهان نيز سلامت باشد. بهتر است از مسواكهاي مخصوص پروتز و يا يك مسواك با موهاي نرم استفاده شود. مسواكهاي با موهاي سخت به پروتز آسيب مي رساند.
بعضي افراد از صابون دستشويي يا مايع ظرفشويي ملايم براي تميز كردن پروتزها استفاده مي كنند كه هر دو مطلوب است ولي از كاربرد ساير پودرهاي شوينده با قدرت سايندگي بالا خودداري كنيد. از كاربرد مواد سفيدكننده قوي هم پرهيز كنيد، زيرا ممكن است نواحي صورتي رنگ پروتز را سفيد نمايد. ممكن است دندانپزشك شما يك تميز كننده پروتز را به شما توصيه نمايد.هفته اي يكبار پروتزها را در محلول يك قاشق چايخوري ماده تميز كننده مثل وايتكس در يك ليوان آب، 8-6 ساعت قرار داده و سپس با آب سرد بشوئيد. وقتي از پروتزها استفاده نمي شود بايد در آب يا محلول نگهداري ويژه پروتز در يك ظرف دربسته قرار داده شوند، زيرا خشك شدن به شكل آنها آسيب مي رساند. هرگز پروتزها را در آب داغ قرار ندهيد، زيرا باعث تاب برداشتن پروتز مي شود. تميز كننده هاي اولتراسونيك نيز براي مراقبت از پروتز بكارمي روند، گرچه استفاده از آن، جايگزين مسواك زدن روزانه نمي شود، هر روز صبح قبل از قراردادن پروتز، لثه ها، زبان و كام را با يك مسواك نرم مسواك بزنيد، تا هم تميز شوندو هم جريان خون در دهان تحريك شود. استفاده از دهانشويه آب و نمك ولرم(يك قاشق چايخوري نمك در يك ليوان آب ولرم) هم بسيار كمك كننده است. استفاده از يك رژيم غذايي معتدل و صحيح براي تأمين سلامتي مهم است.
آيا من مي توانم تعميرات جزئي پروتزم را انجام دهم؟
شما با سعي در تطابق و يا تعمير پروتز جداً به پروتز وسلامت خودتان آسيب مي رسانيد. پروتزي كه به درستي تطابق نيافته باشد، باعث التهاب و زخم مي شود. اگر پروتز شكست يا ترك خورد يا يكي از دندانها لق شد، به دندانپزشك خود مراجعه كنيد. او اغلب در همان جلسه، تنظيم لازم را انجام خواهد داد. فردي كه به درستي آموزش نديده است، قادر به بازسازي پروتز نيست، آسيب بيشتري به پروتز رسانده و باعث بروزمشكلاتي در دهان مي شود. چسب هايي كه در بازار فروخته مي شوند، مواد شيميايي مضري دارند كه نبايستي روي پروتز مصرف شوند.
آيا پروتز نياز به جايگزين شدن خواهد داشت؟
در طول زمان با توجه به سايش طبيعي، پروتز نياز به ترميم يا تعويض خواهد داشت كه براي اين كار دندانپزشك از همين پروتز فعلي استفاده خواهد كرد. وضعيت دهان نيز با افزايش سن بطور طبيعي تغيير مي كند و باعث لقي پروتز خواهد شد.استخوان و لثه ها تحليل رفته و روابط فكي تغيير خواهد كرد. پروتز لق سبب بروز زخم و عفونت شده، جويدن با آن مشكل است و نماي صورت را تغيير خواهد داد. پس مهم است كه به موقع نسبت به تعويض پروتز اقدام شود. ملاقاتهاي مرتب با دندانپزشك براي تأمين سلامت دهان و كنترل وضعيت پروتز ضروري است.
