1- نصیحتگر در دنیا بلندمرتبه در قیامت
پيامبر صلى الله عليه و آله:
إنَّ أَعظَمَ النّاسِ مَنزِلَةً عِندَاللّه يَومَ القيامَةِ أَمشاهُم فى أَرضِهِ بِالنَّصيحَةِ لِخَلقِهِ؛
بلند مرتبه ترين مردم نزد خداوند در روز قيامت كسى است كه در روى زمين بيشتر در نصیحت و ارشاد مردم قدم بردارد.
(كافى، ج2، ص 208، ح5)
2- پذیرش نصیحت
لقمان حكيم رحمه الله:
يا بُنَىَّ ... عَلَيكَ بِالمَوعِظَةِ فَاعمَل بِها فَإنَّها عِندَ العاقِلِ أَحلى مِنَ العَسَلِ الشَّهدِ؛
فرزندم نصيحت را بپذير و به آن عمل كن كه نصيحت نزد عاقل از عسل ناب شيرين تر است.
(ارشاد القلوب، ج1، ص72)
3- نتیجه پذیرش نصیحت
امام على عليه السلام:
مَن قَبِلَ النَّصيحَةَ سَلِمَ مِنَ الفَضيحَةِ؛
هر كس نصيحت را بپذيرد، از رسوايى به سلامت مى ماند.
(غررالحكم، ج5، ص277، ح8344)
4- نصیحت نیاز مومن
امام جواد عليه السلام:
اَلمُؤمِنُ يَحتاجُ إلى ثَلاثِ خِصالٍ: تَوفيقٍ مِنَ اللّه وَواعِظٍ مِن نَفسِهِ وَقَبُولٍ مِمَّن يَنصَحُهُ؛
مؤمن نيازمند سه چيز است: توفيقى از پروردگار، پند دهنده اى از درون خويش و پذيرش از نصيحت كنندگان.
(بحارالأنوار، ج78، ص358، ح1)
5- دوستی خدا و نصیحت
پيامبر صلى الله عليه و آله:
إذا أرادَ اللّه بِعَبدٍ خَيرا جَعَلَ لَهُ واعِظا مِن نَفسِهِ يَمُرُهُ وَيَنهاهُ؛
هرگاه خداوند خير بنده اى را بخواهد، واعظى از درون او برايش قرار مى دهد كه او را به كار نيك وادارد و از كار بد باز دارد.
(نهج الفصاحه، ح154)
6- نصیحت عالم بی تقوا
پيامبر صلى الله عليه و آله:
يا عَلىُّ إذا لَم يَكُنِ العالِمُ تَقيّا تائِبا زَلَّت مَوعِظَتُهُ عَن قُلُوبِ النّاسِ كَما تَزِلُّ القَطرَةُ عَن بَيضَةِ النَّعامَةِ وَالصَّفا؛
يا على هرگاه عالِم با تقوا و توبه كار نباشد، موعظه اش از دل مردم مى لغزد همچنانكه قطره آب از روى تخم شتر مرغ و سنگ صاف مى لغزد.
(ميراث حديث، ج2، ص29، ح81)
7- نصیحت برادر مسلمان
امام على عليه السلام:
اَلمُسلِمُ مِرآةُ أَخيهِ فَإذا رَأَيتُم مِن أَخيكُم هَفوَةً فَلاتَكُونُوا عَلَيهِ إلبا وَأَرشِدُوهُ وَانصَحُوا لَهُ وَتَرَفَّقُوا بِهِ ... ؛
مسلمان آينه برادر خويش است، هرگاه خطايى از برادر خود ديديد همگى او را مورد حمله قرار ندهيد بلكه او را راهنمايى و نصيحت نماييد و با او مدارا كنيد... .
(تحف العقول، ص108)
8- نصیحت نهان و آشکار
امام حسن عسكرى عليه السلام:
مَن وَعَظَ أَخاهُ سِرّا فَقَد زانَهُ وَمَن وَعَظَهُ عَلانيَةً فَقَد شانَهُ؛
هر كس برادر (دينى) خود را پنهانى نصيحت كند، او را آراسته و اگر آشكارا نصيحتش نمايد ارزش او را كاسته است.
(تحف العقول، ص489)
9- حق نصیحت خواه
امام سجاد عليه السلام:
وَ أَمّا حَقُّ المُستَنصِحِ فَإنَّ حَقَّهُ أَن تُؤَدِّىَ إلَيهِ النَّصيحَةَ عَلَى الحَقِّ الَّذى تَرى لَهُ أَنَّهُ يَحمِلُ وَيُخَرَّجُ المَخرَجَ الَّذى يَلينُ عَلى مَسامِعِهِ وَتُكَلِّمَهُ مِنَ الكَلامِ بِما يُطيقُهُ عَقلُهُ فَإنَّ لِكُلِّ عَقلٍ طَبَقَةٌ مِنَ الكَلامِ يَعرِفُهُ وَيَجتَنِبُهُ وَليَكُن مَذهَبُكَ الرَّحمَةُ؛
حقّ نصيحت خواه اين است كه به راه صحيحى كه مى دانى مى پذيرد، راهنمائيش كنى و سخن در حدّ درك و فهم و عقلش بگويى كه هر عقلى ظرفيت مخصوص خود را دارد و روش تو بايد همراه با مهربانى و رحمت باشد.
(تحف العقول، ص269)
10- حق نصیحت کننده
امام سجاد عليه السلام:
و أَمّا حَقُّ النّاصِحِ فَأَن تَلينَ لَهُ جَناحَكَ ثُمَّ تَشرَئِبَّ لَهُ قَلبُكَ وَتَفتَحَ لَهُ سَمعَكَ حَتّى تَفهَمَ عَنهُ نَصيحَتَهُ ثُمَّ تَنظُرُ فيها فَإن كانَ وُفِّقَ فيها لِلصَّوابِ حَمِدتَ اللّه عَلى ذلِكَ وَقَبِلتَ مِنهُ وَعَرَفتَ لَهُ نَصيحَتَهُ... ؛
حقّ نصيحت كننده اين است كه نسبت به او فروتنى كنى، دل را براى فهم نصيحتش آماده نمايى و به سخنانش گوش دهى و اگر گفتارش درست بود خدا را شكر گويى و بپذيرى و حق شناسى كنى... .
(تحف العقول، ص269)
11- ثمره نصیحت در جمع
امام على عليه السلام:
النُّصحُ بَينَ المَلأَِ تَقريعٌ؛
نصيحت كردن در حضور ديگران، خُرد كردن شخصيت است.
(شرح نهج البلاغه، ج20، ص341، ح908)
12- نصیحت حسود
امام صادق علیه السلام:
اَلنَّصيحَةُ مِنَ الحاسِدِ مُحالٌ؛
نصيحت و خيرخواهى از حسود محال است.
(خصال، ص269)
13- طعم نصیحت
لقمان حكيم عليه السلام:
عَلَيْكَ بِقَبُولِ الْمَوْعِظَةِ وَالْعَمَلِ بِها فَإِنَّها عِندَ الْمُؤْمِنِ أَحْلى مِنَ الْعَسَلِ الشَّهْدِ وعَلَى الْمُنافِقِ أَثْقَلُ مِنْ صُعُودِ الدَّرَجَةِ عَلَى الشَّيْخِ الْكَبيرِ؛
موعظه را بپذير و به آن عمل كن، زيرا موعظه نزد مؤمن از عسل ناب شيرين تر است و براى منافق از بالا رفتن از پله بر پير مرد كهنسال دشوارتر است.
(اعلام الدين، ص79)
14- نصیحت خداوند
پيامبر صلى الله عليه و آله:
إنَّ اللّه تَعالى يَعرِضُ عَلى عَبدِهِ فى كُلِّ يَومٍ نَصيحَةً فَإن هُوَ قَبِلَها سَعِدَ و إن تَرَكَها شَقىَ؛
خداوند متعال، به بنده اش در هر روز نصيحتى عرضه مى كند، كه اگر بپذيرد، خوشبخت و اگر نپذيرد، بدبخت مى شود.
(كنز العمّال، ح 10250)
15- نصیحت خردمند
امام حسن عليه السلام:
لا یَغشُّ العاقِلُ مَن استَنصَحَه؛
خردمند به کسى که از او نصیحت مى خواهد، خیانت نمى کند.
(تحف العقول، ص ۱۶۶)
16- بهترین واعظ
امام على عليه السلام:
لا واعِظَ أبلَغُ مِن النُّصحِ؛
هيچ واعـظـى مـؤثرتر از نصيحت نيست.
