آموزش برای جایگزینی نیروهای خارجی (دانشگاه آزاد اسلامی خارک)

جزیره خارک یا به قول مرحوم جلال آل احمد، دُر یتیم خلیج‌فارس در ۲۹ درجه و ۱۵ دقیقه و ۲۵ ثانیه عرض شمالی و ۵۰ درجه و ۲۰ دقیقه و ۲۹ ثانیه طول جغرافیائی از نصف‌النهار گرینوویچ در ۴۶ کیلومتری غرب بوشهر واقع شده است. این جزیره مرجانی حدود یک میلیون سال پیش به‌وجود آمده، رویش طبقات مرجانی بر سطح آن، از ۱۴ هزار سال پیش تاکنون این جزیره را بر پهنی خلیج‌فارس نمودار کرده است. خارک در عمیق‌ترین نقطه خلیج‌فارس در ۴۰ کیلومتری خشکی قرار دارد و گرداگرد آن را آب‌های گرم، نیلگون و شفاف خلیج همیشه فارس فرا گرفته است.

استرایون نویسنده قرن اول پیش از میلاد، در کتاب خود از خارک به نام ایکار نام برده است. بلین نویسنده رومی قرن اول میلادی این جزیره را آراگیا خوانده است. مؤلف حدودالعالم به سال ۳۱۶ هجری از شهر آبادی در خارک سخن گفته و با همین نام امروزی از آن یاد کرده است. یاقوت حموی نیز از این جزیره مرجانی به نام خارک نام می‌برد.

در این جزیره آثار تاریخی همچون ۴ دیوار معبد پوزئیدون (خدای دریای یونان)، آتشکده زرتشتیان پیش از اسلام، مرقد محمدبن‌حنیفه که زیارتگاه مسلمانان است و بنا به روایتی مرقد یکی از نوادگان حضرت علی (ع) است.

جزیره خارک یکی از بنادر مهم صادرات نفت خام ایران است و در حال حاضر با داشتن اسکله‌های بزرگ صدور نفت خام، گاز و گوگرد و متانول یکی از بزرگترین بندرهای صادراتی نفت خام در جهان است.

● تاریخچه تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد خارک

تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دریائی خارک، به دوران ۸ سال دفاع مقدس برمی‌گردد، آن زمان که ناوگان نفتی و تجاری ایران برای ورود به محدوده خلیج‌فارس، در معرض حملات هوائی دشمن قرار می‌گرفتند و از آنجا که اکتبر نیروی انسانی مستقر در ناوگان نفتی و تجاری کشور از بیگانگان بودند، آنان حاضر نبودند که خود را به خطر انداخته، وارد حوزه خلیج‌فارس شوند، به همین خاطر، مسئولان منطقه در آن زمان تصمیم گرفتند، برای حل این مشکل، دانشگاهی تأسیس کنند که نیروهای متعهد و متخصص مورد نیاز دریائی کشور را در خود ایران تربیت کنند. در همین راستا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خارک با پیشنهاد مسئولان وقت، با هدف تأمین نیروی انسانی متخصص و متعهد، جهت جایگزین نیروهای بیگانه مشغول در ناوگان نفتی و تجاری کشور و با موفقیت ریاست محترم دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۱۳۶۷ تأسیس گردید.

در سال ۱۳۶۸ اولین گروه دانشجوی، در رشته مهندسی دریانوردی پذیرفته شدند. این دانشگاه در حال حاضر دارای ۴ رشته کارشناسی دریانوردی، مدیریت و کمیسر دریائی، مدیریت بازرگانی دریائی و کاردانی مدیریت صنعتی است.

هر مسئله در هر رشته تعداد ۴۰ نفر دانشجو پذیرفته می‌شوند. تعداد دانشجویان فعلی در هر رشته به تفکیک به شرح زیر است. رشته دریانوردی ۲۸۹ نفر، مدیریت و کمیسر دریائی ۲۳۲ نفر، مدیریت بازرگانی دریائی ۱۱۱ نفر و مدیریت صنعتی ۱۵۸ نفر که جمع کل آنان ۷۹۰ نفر است. که از این تعداد ۱۲۰ نفر بومی خارک و بخشی از آنان را خواهران تشکیل می‌دهند.

این دانشگاه تاکنون در رشته دریانوردی ۱۰ دوره فارغ‌التحصیل داشته که مجموع فارغ‌التحصیلان این رشته ۳۰۵ نفر است که اکثر آنان بورسیه شرکت ملی نفتکش ایران، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، سازمان بنادر و کشتیرانی، کشتیرانی ایران و هند و مؤسسه بین‌المللی آفرین‌قشم بوده و اکنون در آن شرکت‌ها در رده‌های مختلف مشغول به کار هستند. در واقع این تعداد از فارغ‌التحصیلان جایگزین نیروهای بیگانه‌ای شده‌اند که در گذشته با حقوق دلاری بسیار زیادی، بر روی ناوگان دریائی کشور مشغول به کار بوده‌اند. بنابراین با این جایگزینی، سالیانه از خروج مبلغ زیادی ارز از کشور جلوگیری می‌شود.

تعداد فارغ‌التحصیلان رشته مدریت و کمیسر دریائی ۲۸۰ نفر است که عده‌ای از آنان در اداره‌ها و شرکت‌های مختلف، مخصوصاً کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، سازمان بنادر و کشتیرانی، نیروی انتظامی، سپاه پاسداران و بخش خصوصی مشغول به‌کار شده‌اند، تعداد فارغ‌التحصیلان رشته مدیریت صنعتی ۱۲۰ نفر است.

تعداد اعضاء هیئت علمی واحد ۲۴ نفر است که تعداد ۷ نفر تمام وقت و ۳ نفر نیمه‌وقت و ۱۴ نفر به‌صورت حق‌التدریس با دانشگاه همکاری دارند و تعداد کارکنان دانشگاه جمعاً ۱۶ نفر است.

این واحد دانشگاهی در طول ۱۸ سال فعالیت بی‌وقفه، نقش خود را در تربیت و تأمین نیروی انسانی متخصص دریائی و خودکفائی کشور از بیگانگان، به خوبی ایفاء کرده است و با وجود مشکلات عدیده‌ای که در راه پیشرفت و توسعه آن وجود داشته، از قبیل محرومیت منطقه، شرایط خاص جغرافیائی، مشکلات و کمبودهای شدید مالی، عدم حمایت مالی از جانب دولت و تأمین نیازهای مالی خود تنها از طریق دریافت شهریه‌های داشجوئی که آن هم کمتر از ۴/۱ سرانه دانشجویان دانشگاه‌های دولتی است توانسته گام‌های مؤثری در راه پیشرفت بردارد. به‌عنوان مثال، در آذرماه ۱۳۸۳ در میان دانشگاه‌های دولتی و آزاد اسلامی اولین دانشگاهی بود که با دریافت گواهینامه استاندارد ISO ۹۰۰۱-۲۰۰۰ از مؤسسه بین‌المللی DNV که از معتبرترین مؤسسات گواهی‌دهنده دنیا است. نایل آمد و همچنان با قامتی استوار در راه بهبود کیفیت گام برمی‌دارد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خارک چون یک واحد علوم دریائی است. علاوه بر اینکه تحت نظارت سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی است سازمان جهانی دریانوردی نیز بر آن نظارت دارد. براساس کنوانسیون STCW.۹۵ دانشگاه ملزم به داشتن گواهینامه استاندارد کیفیت ISO ۹۰۰۱-۲۰۰۰ است. این دانشگاه سالیانه دو بار مورد ممیزی استاندارد کیفیت قرار می‌گیرد. یک بار از طرف مؤسسه بین‌المللی DNV که صادرکننده گواهینامه است و بار دیگر از طرف سازمان بنادر و کشتیرانی که به نمایندگز از طرف سازمان جهانی دریانوردی دانشگاه را مورد ارزیابی قرار می‌دهند.

از برنامه‌های آینده این دانشگاه تصویب رشته‌های کارشناسی ارشد دریانوردی، مهندسی کشتی (موتور) و مهندسی نفت است، که مقدمات راه‌اندازی رشته‌های فوق در حال فراهم شدن است. برای همین منظور ساخت ساختمان خاص دانشکده مهندسی از برنامه‌های آینده این دانشگاه است. کار طراحی این ساختمان در ۵ هزار مترمربع به پایان رسیده که انشاءا... به همین زودی به مرحله اجراء درمی‌آید.

در جزیره خارک، تنها مؤسسه آموزش عالی، همین دانشگاه آزاد اسلامی است. خوشبختانه با فعالیت‌های ارزشمندی که این دانشگاه در این مدت داشته، وجهه دانشگاه در میان همه مردم و مسئولان منطقه بسیار مثبت ارزیابی می‌شود و به همین خاطر این دانشگاه از جانب مردم و مسئولان و همچنین شرکت‌های نفتی مستقر در خارک از حمایت‌های خوبی برخوردار است.

مجتمع دانشگاهی در زمینی به مساحت ۲۰ هزار مترمربع ساخته شده که شامل قسمت‌های زیر است.

۱) ساختمان اداری و آموزشی با زیربنای ۲ هزار مترمربع که طبقه اول آموزشی و دارای ۸ کلاس درس می‌باشد، طبقه دوم ساختمان اداری دانشگاه است.

۳) خوابگاه دانشجوئی با ۴ هزار مترمربع زیربنا در ۳ طبقه ساخته شده و دارای ۷۱ اتاق خواب است.

این دانشگاه در میان دانشگاه‌های دولتی و آزاد تنها دانشگاهی است که صددرصد دانشجویان نیازمند خوابگاه را در خوابگاه اسکان داده است.

این دانشگاه دارای ۴ آزمایشگاه و کارگاه است به‌شرح زیر:

۱) آزمایشگاه زبان با ظرفیت ۳۲ نفر و تجهیزات لازم برای آموزش مکالمه زبان و کلاس‌هائی که به وسایل سمعی و بصری مانند (ویدئو و پرژکتور) نیاز دارند.

۲) کارگاه کار روی نقشه با تجهیزات لازم از قبیل نقشه‌های دریائی خط‌کش‌های موازی و دیگر وسایل موردنیاز

۳) کارگاه ملوانی شامل انواع وسایل و تجهیزات ملوانی، تابلوهای گره‌های دریائی و وسایل امداد و نجات و آتش‌نشانی

۴) کارگاه ساختمان کشتی، شامل انواع ماکت‌های کشتی، اسلایدهای گوناگون و فیلم‌های آموزشی.