تکواندو

 تاریخچه
قدمت این رشته به گواهی دیوارنگاره‌ها و نقاشی‌های به جا مانده در مقبره‌های «کاگجوچونگ» و «مویونگ چانگ» در کره شمالی (منچوری غربی) به ۲۰ قرن پیش می‌رسد.- دریکی از این تصاویر مردی در حال اجرای یک فن دفاع با دست ترسیم شده که کاملاً مشابه ضربه اول گول ماگی (دفاع بالا) در تکواندو است. همین موجب شده تا تکواندو تاریخی کهن تر از سایر ورزشهای مرسوم در شرق آسیا مانند کاراته و کونگ فو داشته باشد.

شواهد قابل اعتمادی وجود دارد که شکل امروزین تکواندو از رشته‌های رزمی «سوباک» و «تکوان» که در دوران حکومت سلسله گوجوریو (حکومت) (۳۷ ق.م تا ۶۶۸ م) در شمال کره تمرین می‌شده، اقتباس شده‌است. در این دوران اهمیت زیادی به توانائیهای جنگی داده می‌شد و مسابقات منظمی برگزار می‌شد، شامل؛ رقص با شمشیر، تیراندازی، نبرد تن به تن، مبارزه‌ای که در آن دو نفر با شکستن یخ روی دریاچه وارد آب سرد شده و به مبارزه می‌پرداختند.

در دوران پادشاهی شیلا (۵۷ م تا ۹۳۵ م) که بر بخش‌های جنوبی شبه جزیره کره حکم می‌راند نیز توجه خاصی معطوف هنرهای رزمی بود. در این حکومت سازمانی نظامی، آموزشی، اجتماعی به نام «هوارانگ دو» وجود داشت، آموزش انواع هنرهای رزمی به ویژه سوباک نیز از جمله فعالیت‌های این سازمان بود.

اگرچه در این دوران هوارانگ دو فنون گلاویزی و ضربات دست فراوانی را وارد سوباک کرد، اما پس از آن میل چندانی به تمرین این نوع فنون در کره وجود نداشت و این رشته به شکل اولیه آن که بر مبنای ضربه زدن و جلوگیری از نزدیک شدن دشمن استوار بود، ادامه یافت. تکنیک‌های گلاویزی سوباک که «یوسول» نامیده می‌شد، بعدها با ورود به ژاپن پایه گذار ورزش «جودو» شد.

تمرین هنرهای رزمی در زمان امپراتوری قدرتمند «کوریو» (۹۳۵ تا ۱۳۹۲) نیز رواج زیادی داشت، در جشن‌های سالانه گوناگونی که در این سلسله بر گزار می‌شد، علاوه بر ورزشهای رزمی به مسابقات کشتی و چوگان نیز بهای زیادی داده می‌شد.

روی کار آمدن سلسله یی (۱۳۹۲ تا۱۹۱۰) که مبتنی بر تفکرات ایدئالیستی، رواج بودیسم و زدودن افکار کنفوسیوس از این کشور بود، کاهش نقش نظامیان در حکومت را نیز در پی داشت. این وضعیت اگرچه از رونق هنرهای رزمی کاست، اما تکامل این فنون تا هنگام اشغال کره توسط ژاپن در ۱۹۱۰ ادامه داشت.

در دوران حکومت استعماری ژاپن هنرهای رزمی بومی کره نیز مانند دیگر مظاهر فرهنگی این کشور با ممنوعیت مواجه شد، ژاپنی‌ها مدارس کاراته را در این کشور تأسیس و آموزش آن را جایگزین تکواندو کردند.

آموزش هنرهای رزمی کره‌ای در این دوران به طور مخفیانه در مناطق کوهستانی صعب العبور توسط گروه‌های کوچک ادامه داشت.


تکواندو نوین
پس از پایان جنگ و آزادی کره ورزشهای رزمی سنتی این کشور تا حد زیادی با رشته‌های ژاپنی همانند کاراته، کندو و جودو آمیخته شده بود، در عین حال بسیاری از رزمی کاران کره هم با آموختن هنرهای رزمی چینی آن‌ها را وارد کره کرده بودند. در آن زمان بیشتر اصطلاح‌های «تانگ سو دو» و «کونگ سو دو» برای نام گذاری ورزشی که بعدها به تکواندو معروف شد، به کار می‌رفت.

تلاش برای بازسازی تکواندو و بازگرداندن آن به حالت اصلی خود در نهایت منجر به تبدیل این رشته به ورزش ملی کره و محبوبترین سبک رزمی در سراسر دنیا شد:

۱۹۵۹ - «انجمن تا سو دو» تأسیس شد. هدف این نهاد ایجاد یگانگی در هنرهای رزمی کره‌ای بود.[۱]
۱۹۶۲ – تکواندو به عنوان یک بازی رسمی به چهل و سومین دوره بازیهای ملی کره جنوبی وارد شد.
۱۹۶۵ - «انجمن تا سو دو» به«انجمن تکواندو» تغییر نام داد.
۱۹۷۲ - کوکی وان تأسیس شد. این باشگاه تا امروز بالاترین مرجع فنی تکواندو بوده‌است.
۱۹۷۳ – تأسیس فدراسیون جهانی تکواندو WTF)
۱۹۷۳ – برگزاری نخستین دوره بازیهای جهانی این رشته در کره با شرکت ۲۰۰ ورزشکار از ۱۹ کشور. آمریکا، تایوان و مکزیک در جدول رده بندی پس از کره قرار گرفتند.
۱۹۷۶ – شورای بین المللی ورزشهای نظامی «سیزم» تکواندو را به عنوان یکی از بازی‌های خود پذیرفت.
۱۹۸۳ – کمیته بین المللی المپیک «فدراسیون جهانی تکواندو» را به عنوان یکی از اعضای خود اعلام کرد.
۱۹۸۶ – برگزاری تکواندو به عنوان یک ورزش نمایشی در بازیهای آسیائی سئول.
۱۹۸۸ – برگزاری تکواندو به عنوان یک ورزش نمایشی در المپیک سئول.
۱۹۹۴ – تکواندو به عنوان یک رشته رسمی در بازیهای آسیائی هیروشیما برگزار شد.
۲۰۰۰ - در المپیک سیدنی تکواندو دومین هنر رزمی آسیایی (پس از جودو) شد که به عنوان یک رشته رسمی در المپیک برگزار می‌شود.

 هنر رزمی تکواندو در یک نگاه:

 کیوروگی
لفظ کره ای کیوروگی به مبارزات جذاب و دیدنی تکواندو اطلاق می شود. مبارزات تکواندو نسبت به سایر رشته های رزمی از سطح حفاظتی ویژه ای برخوردار است و کارشناسان این رشته با بهره گیری از لوازم محافظ، امنیت و سلامتی را برای ورزشکاران به همراه آورده اند. بهره گیری از ساق بند، کاپ، لثه، هوگو و کلاه توسط تکواندو کاران در مبارزات باعث شده تا آسیب های ورزشی این رشته در حد صفر باشد و کمترین مصدومیتی متوجه ورزشکاران فعال در تکواندو باشد. حفظ سلامتی در کنار کسب موفقیت در میادین قهرمانی جزء تاکیدات این رشته در بخش کیوروگی که پر متقابل ترین بخش تکواندو است، تلقی می شود. در واقع مبارزات تکواندو به نحوی طراحی شده است که ضریب آسیب دیدگی به حداقل ممکن تقلیل یابد و این امر استقبال کودکان و نوجوانان را در جهت انجام مبارزات تکواندو و رشد در بخش المپیکی تکواندو است افزایش داده است. مبارزات تکواندو در 3 راند 2 دقیقه ای برگزار می شود و ورزشکاران در این زمان روی تشک مسابقه تکواندو که شیاپ چانگ خوانده می شود به قضاوت یک داور وسط و 4 داور کنار برای کسب امتیاز و پیروزی به مبارزه می پردازند. مسابقات تکواندو در مسابقات تکواندو در سطح جهان از حساسیت بالایی برخوردار است و به همین دلیل همواره با حواشی خاصی همراه بوده است.


 پومسه
پومسه یا فرم بخش دیگری از تکواندو می باشد که در آن تکواندو کاران به اجرای تکنیک های این رشته می پردازند. در پومسه تکنیک ها بر اساس روندی که ترکیب شده است به ترتیب مورد اجرا در می آید که و ورزشکاران در یک مسیر مشخص تلاش می نمایند یک رشته تکنیک های استاندارد را به بهترین نحو ممکن به اجرا در می آورند. این تکنیک ها به طریقی به اجرا در می آید که به صورت طبیعی نیز کاربرد آن حفظ شود و اثر گذاری آن در برابر یک فرد قابل مشاهده باشد. پومسه خود به دو روش استاندارد و ابداعی تقسیم می شود که در جای خود نیاز به بررسی دارد در پومسه استاندارد، ورزشکاران یک سری تکنیک های مشخص را به صورت متوالی و با نظم مشخص به اجرا در می آورند اما در پومسه ابداعی تکواندو کاران مجاز هستند که روال تکنیکی جدیدی را شکل دهند و از این حیث آزادی عمل و تنوع فرم های اجرایی در پومسه ابداعی بر طرفداران آن می افزاید. تکواندو کار شرکت کننده در پومسه که پومسه رو نیز خوانده می شود فارق از مبارزه طلبی زیبایی های تکواندو را در قالب اجرای فرم های منظم و اصولی به نمایش می گذارند و اصالت این هنر شرقی را در ترکیب نمایان می کند. پومسه نیز با توجه به جذابیت های خاص خود مشتاقان فراوانی را به سمت و سوی خود جلب نموده است که با این وجود کره ای ها همچنان در این بخش حرف اول را می زنند.


 هان مادانگ
(شکستن اجسام سخت – دفاع شخصی – پومسه ایروبیک)
هان مادانگ که به آن تکواندو همگانی نیز می گویند، رویکرد متفاوتی با کیوروگی و پومسه را پی می گیرد و بدین لحاظ بخشی مجزا را شامل می شود. در هان مادانگ که فلسفه آن همگانی نمودن ورزش از طریق توسعه آن در کوچکترین جوامع یا خانواده است تلاش می شود تا سایر جذابیت های فنی تکواندو در قالبی خاص به مخاطبین ارائه شود. در رقابت های هان مادانگ بر خلاف مبارزه و فرم به جای اینکه بیشتر به کسب نتیجه توجه شود، بر افزایش تعاملات فرهنگی نژادی و قومی تأکید می شود تا باعث تقویت اتحاد و دوستی میان اقشار مختلف مردم گردد.

هان مادانگ به بخش های مختلف همچون هوشین سول یا دفاع شخصی و کیوک پا یا شکستن اجسام سخت تقسیم می گردد که البته پومسه ابداعی و پومسه ایروبیک نیز جزء این بخش ها می باشند. دفاع شخصی کاربردی که در هان مادانگ آموزش داده می شود امنیت هر ورزشکار را تأمین می کند و این امکان را فراهم می کند تا آخرین دستاورد های دفاع شخصی رادر قالبی ساده ارائه نمود. در کیوک پا یا شکستن اجسام سخت نیز روش های تسلط قدرت هر فرد بر اجسام سخت همچون چوب و سنگ آموزش داده می شود معیار کسب برتری در کیوک پا حجم شکستن اجسام است که شرکت کنندگان مسابقات در شرایط برابر به اجرای آن می پردازند. این بخش سایر علاقمندان را به تکواندو جذب خود می کند و از این لحاظ اهمیت فوق العاده بالایی برای اهالی این رشته دارد. در هان مادانگ پومسه به صورت استاندارد، ابداعی و ایروبیک به نمایش گذاشته می شود. در پومسه ایروبیک تکنیک های زیبای تکواندو همراه با موزیک و حرکات ایروبیک صحنه های زیبا و جذابی را خلق می کند که در همگانی و فراگیر نمودن تکواندو می تواند نقش مهم و بسزایی ایفا نماید

 اصطلاحات:
سوگي: نشست ها

چاريوت سوگي: پاها کاملاً جفت و چسبيده به هم مي باشد و وزن بدن بطور مساوي روي هردو پا تقسيم مي شود. آپسوگي: پا ها به اندازه يک پا (طول يک کف پا) باز وزن بدن 70% پاي جلو و 30% پاي عقب مي باشد. آپکوبي سوگي: پا ها به اندازه دو برابر طول کف پا از جلو ويا عقب باز و تقسيم وزن بدن در حدود 70% پاي جلو و 30% پاي عقب مي باشد. ديتکوبي سوگي: پا ها از طرف پاشنه بر هم عمود هستند و تقسيم وزن بدن 75% پاي عقب و 25% پاي جلو مي باشد (اندازه ي طول کف پا باز مي شود). چوچوم سوگي: پا ها به اندازه دو طول کف پا از طرفين باز و وزن بدن بطور مساوي تقسيم مي شود. پيون هي سوگي: پا ها به اندازه يک کف پا و پنجه هر پا در يک زاويه 5/22 درجه به طرف بيرون مي باشد و وزن بدن بطور مساوي تقسيم مي شود.

 اصطلاحات
موم: بدن
پال: ساعد
پالموک: مچ ساعد
جوموک: مشت
مه جوموک: زير مشت
دونگ جوموک: پشت مشت
آپ جوموک: جلوي مشت
پالکوب: آرنج
سون نال: تيغه خارجي کف دست
موروپ: زانو
داراي: ساق پا
نريو: از بالا به پايين
اُليو: از پايين به بالا
يوپ: پهلو
دوليو: چرخش
آن: از خارج به داخل
پاکات: از داخل به خارج
اَره: پايين
مومتنگ: وسط
الگول: بالا
چاريوت: خبردار ايستادن
چونبي: آماده باش
دوجانگ: محل تمرين
شيابجانگ: محل مسابقه
توبوک: لباس تکواندو
سا بو بتيم: مربي
کان جن نيم: استاد
کيونگ ره: اداي احترام
کيهاب: صداي بلند فرياد کشيدن
سوم سه: نفس گيري
بال: مچ پا به پايين
بال پاکو: تعويض پا
سون: دست
تيرودورا: برگشت به عقب
ايراسا: بلند شدن
آنجا: نشستن
موک: گردن
توک: چانه
سون موک: مچ دست
بال نال: تيغه خارجي پا
بال باداک: انحناي کف پا
بال دونگ: روي کف پا
آپ چوک: زير پنجه پا
ديت چوک: انتهاي کف پا
ديت کوم چي: پشت پاشنه پا
دونگ پالموک: روي ساعد
ميت پالموک: زير ساعد
آن پالموک: داخل ساعد
پاکات پالموک: خارج ساعد
جيروگي: ضربات پيچشي
جيروگي: ضربات نفوذي با نوک انگشتان
چيگي: ضربات شلاقي
موه ري: پيشاني
تيو: پرش
مومو: دويدن – دورخيز کردن
ت: ضربه زدن و شکستن اجسام بوسيله پا
کوان: " " " " دست
دو: هنر و روش