مفاخر علمي اشكنان

الف) مَحيــا

سيد محي الدين متخلص به محيا وي از فرزندان سيد كامل پير ساكن كال است . اين شاعر برجسته خطه جنوب در اواسط نيمه اول قرن يازدهم در روستاي كال از توابع بخش اشكنان به دنيا آمد وي در دوره سبك هندي و معاصر با شعرايي همچون صائب تبريزي و كليم كاشاني بوده است .

محيا از جمله شاعران عارف بوده كه اشعارش بصورت دو بيتي مي باشد . او در دوبيتي هايش از عرفان ، تقوا ، عبادت ، پرستش ذات كبريائي ، مدح حضرت محمــــد «ص» و حضرت علي «ع» سروده است . اشعار محيا در فرهنگ جنوب فارس و هرمزگان جايگاه خاصي دارد و اكثر مردم چند بيت از آنرا در حافظه خود دارند و بعضي آنرا با آواز خاص جنوبي شروا ( شلوا) مي خوانند . ديوان محيا اخيراً چاپ شده و در دسترس مي باشد .

ب) شيخ حبيب الله انصاري :

يكي از علماي برجسته اين منطقه مي باشد كه در سال 1275 شمسي در اشكنان به دنيا آمد . وي پس از گذراندن تحصيلات مقدماتي در اشكنان تحصيلات خود را در لار پيگيري نموده و در محضر علماي برجسته آن ديار علوم اسلامي را فرا گرفت و پس از تكميل تحصيلات به وطن خود بازگشت و به تبليع دين و انجام امور قضايي و حقوقي مردم پرداخت . از وي كتابهاي زيادي بجاي مانده است كه از جمله منتخب التواريخ لارستان در ارتباط با تاريخ لارستان و اشكنان – كتاب نور مبين در علم كلام و تحفه الرضويه در مناقب و معجزات امام رضا «ع» و شرح اشعار دعبل خزاعي و چند رساله بزرگ و كوچك در تفسير ، نجوم و هيئت مي باشد . ايشان طبعي نيكو در شعر داشته و ديوان شعري زيبا كه در قالب قصيده مي باشد از وي بجا مانده است .اين عالم فرزانه در سال 1334 شمسي در زادگاه خود بدرود حيات گفت.

ج) ملا عبدي :

ملا عبدي متخلص به عبدي شاعر مثنوي سرا و برجسته و پرآوازه اي است در قرن سيزدهم هجري در فاصله سالهاي 1210 تا 1220 در اَهِل متولد شد و در بين سالهاي 1315 تا 1325 قمري در زادگاه خود جان به جان آفرين تسليم كرد . عبدي عالمي با سواد و شاعري خوش قريحه بوده و اشعار روان و ساده و سهل الممتنع وي كه به تقليد از سعدي شيرازي سروده گواه اين ادعاست . علاوه بر اين آوردن 114 سوره و چندين آيه و حديث پيامبر در اشعار شاهد ديگري بر مدعاست . تسلط بر وزن و قافيه و سرودن ماده تاريخ طبق حساب جمل نيز نشان دهنده توانائي اين شاعر مي باشد چنانچه آورده است :
به تاريخ «فرغب» شده آشكار                     زعبدي مسكين بود يادگار

كه فرغب برابر 1282 قمري مي باشد و در جاي ديگر سروده :

سال « غَشو » جنون شد ، دلها ز غصه خون شد
                                    قحطي زحد برون شد ، يا رب بده تو بــــاران

كه « غَشو » طبق حساب جمل برابر 1306 قمري است كه در منطقه اشكنان قحطي شديدي رخ داده است . ديوان اين شاعر فرزانه در بمبئي هند چاپ و منتشر شده است .