مورخان
در مورد وجه تسميه ملاير اقوال مختلفي ذكر كرده اند از جمله : همزمان با
ورود اسلام به ابران و حمله اعراب سپاهيان عرب كه دراين منطقه كه بدنبال
آب بوده و آن را نيافته بودند گزارش داده بودند كه
((ماءلايري
)) ( به معني اينكه : آب ديده نمي شود) و بعدا" اين عبارت در اثر تكرار به
ملاير تبديل شده است روايت ديگري حاكي از آن است كه : در زمان ماد ها در
اين منطقه با روشن كردن آتش به روي تپه ها و كوهها اخبار را به ساير مناطق
ميرسانده اند و از اين رو اين منطقه را ( مل اگر) به معني تپه آتش ناميده
اند .
بناي
فعلي اين شهر با حكمت فتحعلي شاه قاجار در سال 1188 شمسي مقارن مي داند كه
به دست نوه اش حاج سيف الدوله ( حاكم وقت ملاير و تويسركان ) آباد گرديد.
از جمله مي توان به احداث چند قصر ‘ باغ ‘ مسجد و حمام اشاره نمود و به
همين دليل تا قبل از انقراض قاجاريه آن را (( دولت آباد )) مي ناميدند.
