خانواده گاوماهیان، عضو راسته سوف ماهی شکلان (Perciformes) می باشند.
مشخصات کلی خانواده گاوماهیان:
- نخستین باله پشتی در صورت وجود، خاردار و از باله پشتی نرم جداست، و دارای 2 تا 80 خار منعطف میباشد.
- باله های شکمی در صورتیکه بخوبی توسعه یافته باشند، بایکدیگر متحد شده و معمولا یک صفحه چسبنده یا مکشی ایجاد مینمایند.
- فلسها دایره ای یا شانه ای و ندرتا در بعضی گونه ها فاقد فلس هستند.
- بعضی از گونه ها دارای سبیلکهای برجسته در سر می باشند
- عضو حسی و کانال مربوطه بجای پهلوها روی سر قرار دارد.
- برخی گونه ها دارای کیسه شنا و برخی فاقد آن هستند.
- اغلب ماهیان کوچکی هستند. اغلب گونه ها زیر 10 سانتیمترند. کوچکترین ماهیان جهان جزو این خانواده هستند.
- اغلب گونه ها ساکن آبهای شور و لب شورند. بعضی ساکن آب شیرین هستند که برای تخمریزی به آبهای شور میروند.
- اغلب گونه ها از جانداران کفزی ریز تغذیه میکنند بعضی نیز پلانکتون خوارند.
- اغلب در آشیانه تخمریزی میکنند و جنس نر از تخمها مراقبت میکند.
- بعضی از گونه ها از انگلهای روی بدن سایر آبزیان تغذیه میکنند.
- تخم این ماهیان از نظر اندازه به دو فرم کوچک و بزرگ وجود دارد. در بعضی از گونه ها تخمها کوچک و در بعضی دیگر اندازه آن بزرگ است.
- احتمالا حدود 1500 گونه در این خانواده قرار میگیرد.
در آبهای داخلی ایران، هفت جنس و نه گونه از این خانواده شناسایی شده اند:
- 1. Benthophilus stellatus leobergius >> مترسک ستاره ای
- 2. Boleophthalmus dussumieri >> گل خورک
- 3. Glossogobius giuris >> گاو ماهی سرپهن
- 4. Neogobius fluviatilis pallasi >> گاوماهی شنی
- 5. Neogobius kessleri gorlap >> گاو ماهی سربزرگ
- 6. Neogobius melanostomus affinis >> گاو ماهی دهان سیاه
- 7. Periophthalmus waltoni >> سگ ماهی، گل چراغ
- 8. Proterorhinus marmoratus >> گاوماهی مرمری
- 9. Rhinogobius similis >> گاو ماهی
پراکنش:
حوزه آبریز خزر، حوزه رودخانه تجن (پیوندی)، رودخانه های کارون و حوزه رودخانه های مکران، هرمز و خلیج، قسمتهای پائینی رودخانه های جگین، گابریک و سرباز.
