سفرهاي سون

سومين سفر هدين به آسيا اولين سفر بزرگ وي محسوب مي شود. در سال 1893 از روسيه به قصد شناخت نواحي شمالي تبت و هيماليا راهي مشرق زمين شد. به منظور شناسايي آسياي مرکزي، فلات پامير و قرقيزستان کنوني را پشت سر گذاشت. وي نواحي شمالي تبت را در نورديد و به عنوان نخستين کاشف غربي سعي بر صعود به قله 7500 متري مشتاق آتا (Mustagh Ata) نمود که بدليل عدم وجود امکانات کافي موفق نشد.

در ادامه سفر به سمت شرق وارد صحراي تاکلاماکان شد و از اين صحراي مخوف عبور کرده و به رود ختن رسيد. در اين سفر سخت فقط دو نفر همراه داشت. در نواحي شمالي تاکلاماکان اقدام به نقشه برداري از Lop Nor ، يا درياچه سرگردان، نمود. وي دريافت که اين درياچه با طغيان و فروکش رودهايي که به آن مي ريزند، جابجا مي شود. وي در سال 1897 پس از عزيمت به پکن، ماحصل کشفيات خود را در قلب صحراهاي چين به اطلاع منابع باستانشناسي آن کشور رسانيد. سپس اقدام به تاليف دو کتاب پيرامون سفر خود نمود.

نقشه اي از فلات پامير که توسط هدين ترسيم شده است

سفر سوم 1905 - 1908
هدين سفر سوم خود را در سال 1905 به منظور شناسايي صحراهاي ناشناخته ايران و تبت از تهران به سمت هندوستان آغاز کرد. وي که مجذوب طبيعت صحراها شده بود، اين سفر را تماما به منظور زمين شناسي و توپولوژي نواحي صحرايي ايران و تبت آغاز نمود و يافته هاي او در اين سفر عاري از اطلاعات باستانشناسي است.

وي در ايران اقدام به نقشه برداري از دشت کوير، درياچه هاي نمک، کوير لوت و صحراهاي شرق ايران نموده و سپس وارد هندوستان و تبت شده و اقدام به نقشه برداري از فلات تبت نموده و همچنين رشته کوههاي ترانس هيماليا (Transhimalaya) رابراي اولين بار شناسايي و نقشه برداري نمود. وي در سال 1908 سفر خود را به پايان برد و ماحصل اين سفر را در سه جلد سفرنامه و 9 جلد کتاب علمي به ثبت رسانيد.

هدين در تبت

يک جلد از سفرنامه هاي وي که به سفر از صحراهاي ايران اختصاص دارد به فارسي نيز ترجمه و با نام “کويرهاي ايران” منتشر شده است. اين کتاب با ترجمه روان و تصاوير و نقاشي هاي متعدد که بدست هنرمند هدين ترسيم شده است، پس از 100 سال همچنان بهترين مرجع براي شناخت نواحي کويري ايران است. سون هدين در سال 1952 در استکهلم در گذشت.