ایمان واقعی

پیش فرض توضیحی درباره ایمان

تعریف ایمان:معرفت توأم با تسليم قلبي و خضوع و خشوع دل به خداوند متعال و رسول او و آموزه‏هايي كه به بشريت ارائه كرده‏اند.
ايمان امري اختياري است به دليل آن كه در آيات بسيار به آن، امر شده است
بقره / 41، 91، 186 - نساء / 136 - آل عمران / 179. و در اين آيه به اختياري بودن آن تصريح شده است: «إن هذه تذكرة فمن شاء اتخذ إلي ربه سبيلا» مزمل، آيه 19. «قطعاً اين [آيات‏] اندرزي است تا هر كه بخواهد به سوي پروردگار خود راهي در پيش گيرد».
ايمان در قرآن، گونه‏اي از معرفت وعلم را داراست، ولي تمام هويت آن، از سنخ علم و معرفت نيست؛ بلكه افزون بر آن تسليم و خضوع در برابر حق نيز مي‏باشدحجرات / 15 - بقره / 42 - توبه / 110. ؛ «إنما المؤمنون الذين آمنوا بالله و رسوله ثم لم‏يرتابوا و جاهدوا بأموالهم و أنفسهم في سبيل الله أولئك هم ‏الصادقون» حجرات / 15.«در حقيقت، مؤمنان كساني‏اند كه به خدا و پيامبر او گرويده و [ديگر ]شك نياورده و با مال و جانشان در راه خدا جهاد كرده‏اند. اينانند كه راست‏كردارند». پس اهل ايمان كساني‏اند كه در ايمان به خدا و رسول ترديدي نداشته، به آنها علم و يقين دارند «ود كثير من أهل الكتاب لويردونكم من بعد إيمانكم كفارا حسدا من عند أنفسهم من بعد ما تبين لهم الحق فاعفوا و اصفحوا حتي يأتي الله بأمره...» بقره / 109. «بسياري از اهل كتاب - پس از اين كه حق بر ايشان آشكار شد - از روي حسدي كه در وجودشان بود، آرزو مي‏كردند كه شما را بعد از ايمانتان، كافر گردانند. پس عفو كنيد و درگذريد، تا خدا فرمان خويش را بياورد».
اين آيه، به روشني حكايتگر اين حقيقت است كه بسياري از اهل كتاب علي‏رغم روشن شدن حق و علم آنها به آن، آرزو دارند تا مؤمنان را هم از روي حسد به گمراهي افكنند. بنابراين، ايمان تنها معرفت و علم نيست؛ بلكه بايد در برابر حق خاضع و خاشع و قلباً تسليم بود.
كافر و مؤمن خدا گويند ليك‏ در ميان هردو فرقي هست نيك‏
آن گدا گويد خدا را بهر نان‏ متقي گويد خدا از عين جان‏
گر بدانستي گدا از گفت خويش‏ پيش چشم او نه كم ماندي نه بيش‏
سال‏ها گويد خدا آن نان خواه‏ همچو خر، مصحف كشد از بهر كاه‏
گر به دل درتافتي گفتِ لبش‏ ذره ذره گشته بودي قالبش‏
نام ديوي ره برد در ساحري‏ تو به نام حق پشيزي مي‏بري‏
مثنوي / 2 / 502 - 497.
از نظرگاه قرآن، عمل جزء ايمان نيست، چرا كه آيات متعددي وجود دارد كه دلالت دارد عمل منفك از ايمان است، نگا: عصر / 3 - نساء / 124 و 162 - اعراف / 152 - فاطر / 10. اما عمل لازمه ايمان است و در واقع، ثمره و نتيجه آن تلقي گشته است؛ به صورتي كه از ديدگاه قرآن عمل صالح تنها در كنار ايمان، پايداري و دوام دارد و ايمان نيز تنها با وجود عمل صالح است كه طراوت و نشاط مي‏يابد. نگا: نساء / 65 - انفال / 3 و 4 - مجادله / 22 - بقره / 177.
از منظر قرآن، به هر اندازه كه معرفت آدمي عميقتر و خضوع و خشوع و تسليم قلبي او ژرف‏تر و مستحكم‏تر باشد، ايمان هم افزايش مي‏يابد و هر چه معرفت كم‏تر و سطحي‏تر و خضوع قلبي اندك و كم استقامت باشد، ايمان هم كاهش مي‏يابد. به هر روي، با توجه به درجات دو عنصر اساسي ايمان، يعني معرفت و تسليم قلبي، ايمان هم امكان كاهش يا افزايش دارد. نگا: آل عمران / 173 - انفاق، 2 - نساء / 136.
مؤمني او، مؤمني تو بي‏گمان‏ در بيان هر دو فرقي بيكران‏

منبع:کانون گفتمان قران