مناسبت‌های آیه‌ها
دوشنبه 19 اسفند 1387 9:53 PM
مناسبت‌های آیه‌ها
1.
هنگامی كه خبر در گذشت كسی را می‌شنویم، می‌گوئیم: « إِنَّا لِلَّهِ وَ
إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ » (بقره / 156) همانا ما از آن خدائیم و به سوی
او باز می‌گردیم.
2. هنگامی كه خطرهای ناگوار و بدعتهایی در دین پدید آید، می‌گوئیم: «
رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنا وَ هَبْ لَنا مِنْ
لَدُنْكَ رَحْمَهً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ » (ال عمران / 8) پروردگارا
دلهایمان را، بعد از آنكه ما را هدایت كردی، (از راه حق)منحرف مگردان و از
سوی خود، رحمتی بر ما ببخش ، زیرا تو بخشنده‌ای .
3. آنگاه كه انسان مورد تهمت قرار می‌گیرد، می‌گوئیم: « رَبَّنا
إِنَّكَ تَعْلَمُ ما نُخْفِی وَ ما نُعْلِنُ وَ ما یَخْفی عَلَی اللَّهِ
مِنْ شَیْءٍ فِی الْأَرْضِ وَ لا فِی السَّماءِ » (ابراهیم / 38)
پروردگارا! تو می‌دانی آنچه را ما پنهان و یا آشكار می‌كنیم، و چیزی در
زمین و آسمان بر خدا پنهان نیست.
4. هنگام روشن كردن آتش و یا داخل شدن به حمام، می‌گوئیم: « رَبَّنا
إِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَیْتَهُ وَ ما لِلظَّالِمِینَ
مِنْ أَنْصارٍ » (آل عمران / 192) پروردگارا! هر كه را تو(به خاطر
اعمالش)به آتش افكندی، او را خوار و رسوا ساخته‌ای و برای افراد ستمگر،
هیچ یاوری نیست.
« رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذابَها كانَ
غَراماً » (فرقان / 65) پروردگارا! عذاب جهنم را از ما برطرف گردان كه
عذابش سخت و پر دوام است.
5. به هنگام رعد وبرق، می‌گوئیم: «هُوَ الَّذِی یُرِیكُمُ الْبَرْقَ
خَوْفاً وَ طَمَعاً وَ یُنْشِئُ السَّحابَ الثِّقالَ وَ یُسَبِّحُ
الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ وَ الْمَلائِكَهُ مِنْ خِیفَتِهِ وَ یُرْسِلُ
الصَّواعِقَ فَیُصِیبُ بِها مَنْ یَشاءُ» (رعد / 12و13) او كسی است كه برق
را به شما نشان می‌دهد، كه هم مایه ترس است و هم مایه امید، و ابرهای
سنگین بار ایجاد می‌كند- و رعد، تسبیح و حمد او می‌گوید، و (نیز) فرشتگان
از ترس او و صاعقه‌ها را می‌فرستد، و هر كس را بخواهد، گرفتار آن می‌سازد.
6. هنگام دیدن پدر و مادر، میخوانیم: « رَبِّ اغْفِرْ لِی وَ
لِوالِدَیَّ وَ لِمَنْ دَخَلَ بَیْتِیَ مُؤْمِناً وَ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ
الْمُؤْمِناتِ » (نوح / 28» پروردگارا! مرا، و پدر مادرم و تمام كسانی را
كه با ایمان وارد خانه من شدند، و جمیع مردان و زنان باایمان را بیامرز.
7. هنگام نظر در آینه، میخوانیم: « فَتَبارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ
الْخالِقِینَ » (مؤمنون / 14)پس بزرگ است خدای كه بهترین آفرینندگان است.
8. به هنگام دیدن شخص مریض، می‌گوئیم: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی
فَضَّلَنا عَلی كَثِیرٍ مِنْ عِبادِهِ الْمُؤْمِنِینَ » (نمل / 15) ستایش
از آن خداوندی است كه ما را به بسیاری از بندگان مؤمنش برتری بخشید.
9. آیه‌ای كه به هنگام بر طرف شدن بلا و غم و اندوه خوانده می‌شود: «
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ إِنَّ رَبَّنا
لَغَفُورٌ شَكُورٌ » (فاطر / 34) حمد(و ستایش)برای خداوندی است كه اندوه
را از ما برطرف ساخت، پروردگار ما آمرزنده و سپاسگزار است.
9. آنگاه كه انسان فرزندش را می‌بیند، می‌گوید: « الْحَمْدُ لِلَّهِ
الَّذِی وَهَبَ لِی عَلَی الْكِبَرِ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ إِنَّ رَبِّی
لَسَمِیعُ الدُّعاءِ » (ابراهیم / 39) حمد خدای را كه در پیری، اسماعیل و
اسحاق را به من بخشید، مسلماً پروردگار من، شنونده (و اجابت كننده) دعاست.
10. به هنگام وسوسه و یا دچار وسواس شدن، میخوانیم: « رَبِّ أَعُوذُ
بِكَ مِنْ هَمَزاتِ الشَّیاطِینِ وَ أَعُوذُ بِكَ رَبِّ أَنْ یَحْضُرُونِ
» (مؤمنون / 97و98) پروردگارا! از وسوسه‌های شیاطین به تو پناه می‌برم- و
از اینكه آنان نزد من حاضر شوند(نیز)ای پروردگار من، به تو پناه می‌برم.
11. به هنگام سختی و رنج، میخوانیم : « رَبَّنَا اكْشِفْ عَنَّا
الْعَذابَ إِنَّا مُؤْمِنُونَ » (دخان / 12) پرورگارا! عذاب را از ما
برطرف كن كه ایمان آوریم.
12. به هنگام شادی و پوشیدن لباس نو ، میخوانیم: « رَبِّ
أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَ عَلی
والِدَیَّ وَ أَنْ أَعْمَلَ صالِحاً تَرْضاهُ » (نمل / 19) پرودگارا! شكر
نعمتهایی را كه بر من و پدر و مادرم ارزانی داشته‌ای به من الهام كن، و
توفیق ده تا عمل صالحی كه موجب رضای توست انجام دهم.
13. به هنگام داخل شدن به خانه و یا شهری، می‌گوئیم: « رَبِّ
أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ
لِی مِنْ لَدُنْكَ سُلْطاناً نَصِیراً » (اسراء / 80) پرودگارا! مرا(در هر
كار)با صداقت وارد كن، و با صداقت خارج ساز و از سوی خود، حجتی یاری كننده
برایم قرار ده.
14. هنگامی كه از گذشتگان یاد می‌كنیم، می‌گوئیم: « رَبَّنَا اغْفِرْ
لَنا وَ لِإِخْوانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونا بِالْإِیمانِ وَ لا تَجْعَلْ
فِی قُلُوبِنا غِلاًّ لِلَّذِینَ آمَنُوا » (حشر / 10) پروردگارا! ما و
برادرانمان را كه در ایمان بر ما پیشی گرفتند بیامرز و در دلهایمان حسد و
كینه‌ای نسبت به مؤمنان قرار مده.
15. آنگاه كه انسان دچار سهو و فراموشی می‌گردد، می‌خواند: « رَبَّنا
لا تُؤاخِذْنا إِنْ نَسِینا أَوْ أَخْطَأْنا رَبَّنا وَ لا تَحْمِلْ
عَلَیْنا إِصْراً كَما حَمَلْتَهُ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِنا » (بقره
/ 286) پروردگارا! اگر ما فراموش یا خطا كردیم، ما را مؤاخذه مكن،
پروردگارا! تكلیف بر ما قرار مده، آن چنان كه(به خاطر گناه و طغیان)بر
كسانی كه پیش از ما بودند، قرار دادی.
16. آنگاه كه انسان، مرتكب گناهی می‌شود، می‌خواند: « رَبَّنا
ظَلَمْنا أَنْفُسَنا وَ إِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنا وَ تَرْحَمْنا
لَنَكُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِینَ » (اعراف / 23) پروردگارا! ما به خویشتن
ستم كردیم و اگر ما را نبخشی و بر ما رحم نكنی از زیانكاران خواهیم بود.
17. هنگام صدقه دادن، میخوانیم: « رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ » (بقره / 127)
پروردگارا! از ما بپذیر كه تو شنوا و دانایی. 18. هنگام مواجهه
بادشمن، سفارش شده است كه بخوانیم: « وَ جَعَلْنا مِنْ بَیْنِ أَیْدِیهِمْ
سَدًّا وَ مِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَیْناهُمْ فَهُمْ لا یُبْصِرُونَ
» (یس / 9) ودر پیش روی آنان سدی قرار دادیم، ودر پشت سرشان سدی،
وچشمانشان را پوشانده‌ایم، لذا نمی‌بینند.
«رَبَّنا أَفْرِغْ عَلَیْنا صَبْراً وَ ثَبِّتْ أَقْدامَنا وَ
انْصُرْنا عَلَی الْقَوْمِ الْكافِرِینَ » (بقره / 250) پروردگارا! پیمانه
شكیبایی و استقامت را بر ما بریز و قدمهای ما را در راه خود ثابت بدار و
ما را بر جمعیت كافران ، پیروز بگردان.
19. به هنگام وارد شدن به هر منزلی، می خوانیم: « رَبِّ أَنْزِلْنِی
مُنْزَلاً مُبارَكاً وَ أَنْتَ خَیْرُ الْمُنْزِلِینَ » (مؤمنون / 29)
پروردگارا:ما رادر منزلگاهی پر بركت فرود آر، وتو بهترین فرود آوردگانی.
20. هنگام شروع قرائت قران، میخوانیم: « رَبَّنا آمَنَّا بِما
أَنْزَلْتَ وَ اتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاكْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِینَ
»(ال‌عمران / 59) پروردگار! به آنچه نازل كرده‌ای، ایمان آوردیم، و از
فرستاده (تو) پیروی نمودیم، ما را در زمره گواهان بنویس.
21. هنگام سوار شدن بر كشتی، میخوانیم: « وَ قالَ ارْكَبُوا فِیها
بِسْمِ اللَّهِ مَجْراها وَ مُرْساها إِنَّ رَبِّی لَغَفُورٌ رَحِیمٌ »
(هود / 41) و او گفت:به نام خدا بر آن سوار شوید و هنگام حركت و توقف
كشتی، یاد او كنید. كه پروردگارم آمرزنده و مهربان است.
22. هنگام سوار شدن بر مركب(ماشین)میخوانیم: « سُبْحانَ الَّذِی
سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِینَ» (زخرف / 13) پاك و منزه
است كسی كه این را مسخّر ما ساخت. و گرنه ما توانایی تسخیر آن را نداشتیم.
23. ذكر یونسیه در عرفان عارفان: « وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ
مُغاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنادی فِی الظُّلُماتِ
أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّی كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ
» (انبیاء87) و ذالنون (یونس) را (به یاد آور) در آن هنگام كه خشمگین (از
میان قوم خود) رفت، و چنین می‌پنداشت كه ما بر تو تنگ نخواهیم گرفت، (اما
موقعی كه در كام نهنگ فرو رفت) در ان ظلمتها (ی متراكم) صدا زد: (خداوندا)
جز تو معبودی نیست منزهی تو، من از ستمكاران بودم.
عارف بالله، مرحوم میرزا جواد ملكی تبریزی می‌فرماید:
در ایام تحصیل، در نجف اشرف شیخ و استادی داشتم (مراد ملا حسینقلی
همدانی است) كه برای طلاب با تقوا، مرجع بود.از او سئوال كردم چه عملی را
شما تجربه كرده‌اید كه می‌تواند در حال سالك مؤثر باشد؟فرمود:در هر شبانه
روز یك سجده طولانی بجای آور و در حال سجده بگوید: « لا إِلهَ إِلاَّ
أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّی كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ » در حال ذكر این
چنین توجه كند كه پروردگار منزه از این است كه بر من ظلمی روا داشته باشد،
بلكه خود من هستم كه بر نفسم ستم كردم و او را در این مهالك قرار
دادم.استاد من علاقمندانش را به این سجده سفارش می‌كرد و هر كس كه انجام
می‌داد تأثیرش را مشاهده می‌كرد، مخصوصاٌ كسانیكه سجده را بیشتر طول
می‌دادند.
انسان فرزندکار وزحمت خویش است
