تمام دانشمندان علوم پزشکی

دیوکلس

در نیمه‌ی دوم قرن چهارم قبل از میلاد، در شهر «کارسیتوس» واقع در جزیره‌ «ئوبوئه آ» کودکی تولد یافت که بعدها یکی از پزشکان نامی یونان شد. پدرش «آراکیداموس» نام داشت. او به سبک و سیاق دوران خود به مسافرت در یونان پرداخت. دیوکلس به تشریح علاقه داشت و از پیشگامان تشریح نظری بود. دیوکلس کتابی به نام «ریزوتومیکرون» در مورد تشریح گیاهان نوشت و به نام گیاهان و مکانهای رویش آنها و نحوه‌ی جمع آوری و خواص شان اشاره نمود و در مجموعه‌ی سوم خود در باب گیاهان؛ نباتات سمی را وصف کرد.

دیوکلس کتابی در زمینه‌ی «بهداشت» نیز تدوین کرده است. عقیده‌ی او این بود که رعایت بهداشت باید به هدف نهایی افراد سالم تبدیل گردد. عناوین شانزده عدد از آثارش تا روزگار ما جاودانه مانده، ولی متاسفانه هیچکدام بصورت کامل و دست نخورده دوام نیاورده اند.

در نزد یونانیان زیبایی ظاهر و باطن جهت نیل به مرحله‌ی‌ انسان کامل لازم بود و یگانه راه آن را حفظ بهداشت می‌دانستند. اولین برنامه رعایت بهداشت تن و روان را دیوکلس برای انسان طراحی کرد. گرچه به نظر می رسد که برنامه او خاص طبقه اعیان و ثروتمندان یونانی آن زمان بوده و ربطی به ما ندارد، ولی با مختصر تغییراتی می تواند تا ابد بهترین روش حفظ تندرستی برای بشر باقی بماند.

برنامه خاص بهداشتی که دیوکلس برای گذراندن یک روز کامل، طراحی کرده به قرار زیر است :

باید صبح قبل از طلوع آفتاب از خواب برخاست و دست و رو و مو را شست و دندانها را پاکیزه کرد و لثه را با گرد پونه مالش داد و تمام بدن را از گردن تا قوزک پا روغن مالی کرد. آنگاه قبل از شروع کار روزانه، اندکی در هوای آزاد گردش کرد. پیش از ظهر برای تمرینات ورزشی حتما باید سری به ورزشگاه زد و پس از انجام آنها به استحمام و مالش بدن پرداخت. صبحانه که چند ساعت بعد از برخاستن از خواب صرف می شود، باید غذایی ساده و سالم شامل نان و آشی رقیق و نیز برخی سبزیهای ساده از قبیل کاهو و خیار و یا چیزهای دیگر باشد که به اقتضای فصل بدست می آیند. پیش از خوردن غذا، تشنگی باید با آب گوارا رفع شود و پس از غذا می توان قدری شراب سفید که با آب مخلوط و با عسل شیرین شده باشد، آشامید. طبق معمول همه مناطق جنوبی، بعد از صبحانه (گرچه اولین غذای روز است، ولی نزدیک ظهر و مانند ناهار ما صرف می شود)، بخصوص در روزهای گرم، باید در محلی خنک و سایه دار و آرام اندکی خوابید. بعد از خواب باید به قسمت دوم کار روزانه پرداخت و در تعقیب آن بار دیگر باید به ورزشگاه سری زد. مهمترین غذای روزانه که از میوه و سبزی و نان و گوشت یا ماهی تشکیل می شود باید هنگام شب و در تابستان هنگام غروب صرف شود. متعاقب غذا باید به گردش پرداخت و بعد از آن زود خوابید.

توجه کنید که این توصیه ها چهار صد سال قبل از میلاد گفته شده و چنانچه به دست آوردهای نوین پزشکی نظری افکنیم، خواهیم دید که تایید خیلی از این گفته ها بدنبال تحقیقات و مطالعات وسیعی بدست آمده اند. و بعید می دانم که اگر این توصیه ها در یک کتاب آسمانی مربوط به روزگار قدیم ذکر می شد، امروزه از آن به عنوان معجزه یاد نمی کردند.

دیوکلس به وحدت جسم و روان معتقد بود و به بهداشت جسمی (نظافت، تغذیه، پرورش اندام) و تفرج روحی توجه می‌کرد. دیوکلس، کتابی نیز به نام پدرش، آراکیداموس تألیف کرد. مردم آتن او را گرامی داشتند و لقب «بقراط ثانی» را به او دادند.

منابع :

کتاب «مشاهیر پزشکی» نوشته هنری زیگریست

هفته نامه پزشکی امروز