تمام دانشمندان ریاضی

پال اردوش

پال اردوش ریاضیدان شهیر مجارستانی در 26 مارس سال 1913 میلادی در بوداپست متولد شد.

پدر و مادر او هر دو معلم دبیرستان بودند. در تعیین منزلت حرفه ای اردوش، همچون منزلت حرفه ایِ هر ریاضید ان معاصری، اختلاف نظر وجود دارد؛ اما جدا از هر سلیقه ای، این از امور واقع است که اردوش بیش از هر کس دیگری در تمام طول تاریخ ریاضیات مقاله منتشر کرده است. این دانشمند خستگی ناپذیر مسائل بسیاری را در ریاضیات پیش روی پژوهشگران قرار داده و بیش از 1500 مقاله و کتاب را به تنهایی یا با همکاری دیگران به رشته تحریر در آورده است و از این رو می توان گفت که بیش از هر کسی در تاریخ ریاضیات با ریاضیدانان دیگر همکاری داشته است.

این ریاضیدان برجسته سه سال بیشتر نداشت که به نوعی نابغه ای خردسال به شمار می آمد و به راحتی می توانست با اعداد نسبتاً بزرگ محاسبات ریاضی را انجام دهد. اردوش از همان اوان نوجوانی پژوهش در ریاضی را آغاز کرد. نخستین مقاله اش را در 18 سالگی نوشت و در آن اثباتی جدید برای یکی از قضیه های چبیشف ارایه داد.

پال اردوش در سخنرانی اش با عنوان نابغه های خردسال که در 1970 ایراد شد، از نوابغ کم سن و سالی همچون پیتر لاکس، پیتر آنگار و پوشا (اردوش وقتی پوشا را دید که هنوز 12 سالش تمام نشده بود. معروفترین و پرارجاع ترین مقاله پوشا درباره خط های ها میلتونی است که آن را وقتی پانزده ساله بود نوشت. پوشا که در 1970 فقط 22 سال داشت حدود هشت مقاله نوشته بود.) نام می برد. لواش، پلیکان و ماته از دیگر نابغه های خردسال مجاری هستند که پال اردوش به آنها اشاره می کند. هر چند با این سه، ارتباط کمتری داشت.

وی می گوید : مایلم در باره علت این که این قدر نابغه خردسال در مجارستان زیاد است حدسهای خودم را بیان کنم : بیش از هر چیزی، این که انتشار نشریه های ریاضی ادواری ویژه دانش آموزان دبیرستانی دست کم حدود 80 سال قدمت دارد. از این گذشته مسابقه های ریاضی بسیاری نظیر مسابقه اتووش-کورشاک در مجارستان برگزار می شود، که سابقه آن به سال 1895 بر می گردد. و همینطور سایر مسابقات معتبر ریاضی دبیرستانی که درمجارستان برگزار می شود، مانند مسابقه شوتیز که بعد از جنگ جهانی دوم به راه افتاد. رسانه های عمومی مجارستان نیز توجه ویژه ای به این مقوله دارند و عده ی زیادی از مردم مجار با علاقه زیاد این مسابقات را پی می گیرند.

پال اردوش سرانجام در سال 1996 در زادگاهش درگذشت. هر ساله جایزه ای به یاد این ریاضیدان و به نام «پال اردوش» برگزار می شود، که این جایزه یکی از دو جایزه فدراسیون جهانی مسابقات ملی ریاضی است و به ریاضیدانانی که نقش مؤثری در توسعه ریاضی در سطح ملی و ارتقای آموزش ریاضی ایفا کرده اند، اعطا می شود. این جایزه در سال 2006 میلادی به آقای دکتر رجالی و تنی چند نفر از ریاضیدانان برجسته جهان اهدا شد.

برگرفته از : روزنامه قدس