جغرافیای طبیعی هرمزگان

معبد هندوها

ساختمان این معبد، در سال 1310 هجری قمری ، در زمان حكومت محمد حسن خان سعدالملك احداث شده است . اساس ساختمان این معبد عبارت است از یك اتاق چهارگوش میانی كه بر روی آن گنبدی قرار گرفته است . سبك معماری این گنبد را مقرنس های پیرامون آن نه تنها از دیگر گنبدهای موجود در سواحل خلیج فارس ، بلكه از گنبدهای سراسر ایران متفاوت می سازد. طرح این بنا كاملاٌ از معماری معابد هندی متاثر است . این معبد از جمله نشانه های معدود تاریخی بندرعباس است كه توجه هر تازه واردی را به خود جلب می كند و امروزه در كنار یكی از خیابانهای اصلی شهر قرار دارد.

نیایشگاه میترا

در پانزده كیلومتری شهر قشم ، در مسیر راهی كه به منطقه باستانی جزیره یا خربس و سپس به بندر سوزا منتهی می شود، یك رشته كوه طولانی وجود دارد كه در دل آن معماری صخره ای شگفت انگیزی قرار دارد. ورود به این فضای صخره ای از طریق روزنه های غار مانندی ممكن است كه تعداد آنها به نه روزنه در سه ردیف می رسد. در ردیف بالا شش، در حاشیه وسط دو و در پایین یك روزنه تعبیه شده است .

درپشت روزنه ها، تالاری به مساحت 25 متر مربع و با ارتفاع 2/70 متر در دل صخره و سنگ حفر شده است . سقف تالار مسطح است . این تالار محل به جای آوردن مراسم مذهبی ویژه ای برای بزرگداشت در گذشتگان ، و به احتمال بسیار قوی مركز پرستش ( ایزدمهر ) یا ( میترا ) بوده است . بررسی اجمالی و جزئیات داخلی آن ، نشانگر احداث در دوره مادها است . این مجموعه ، از نظر نما سازی ، با معبد یا آرامگاه صخره ای ( كلات خورموج ) در دامنه كوه مند بوشهر شباهت بسیار دارد . هم جواری این محل با شهر باستانی خربز نشان می دهد ، در دوره مادها یك تمدن بزرگ پیشرفته در جزیره قشم وجود داشته است.

قلعه پرتغالیهای جزیره هرمز

این قلعه كه در ضلع شمالی جزیره هرمز و در ساحل دریا قرار دارد ، مهم ترین قلعه باقی مانده از روزگار تسلط پرتغالی ها بر سواحل و جزایر خلیج فارس است . این قلعه به فرمان آلفونسوآلبركرك دریانورد پرتغالی در سال 1507 میلادی ، در محلی موسوم به مورنا احداث شد. قلعه به شكل چند ظلعی نامنظم است . ساختمان آن بسیار محكم است و دیوارهایی به قطر 3/5 متر با چند برج به ارتفاع 12متر دارد. تاسیسات قلعه شامل انبارهای تسلیحات ، آب انبار و اتاق هایی با سقف هلالی است . در زمان شاه عباس كه به استعمار پرتغالی ها در ایران خاتمه داده شد، این قلعه به دست امام قلی خان از سرداران شاه عباس فتح گردید.

قلعه لشتان

این قلعه در 6 كیلومتری شرق بندرلنگه قرار گرفته و تاریخ بنای ان سال 904 هجری قمری است . با توجه به تاریخ مذكور، گروهی معتقدند كه ساخت این بنا به زمان سلطه و قدرت پرتغالی ها بر خلیج فارس مربوط است . جمعی نیز عقیده دارند، این قلعه در عهد هخامنشی احداث شده و بیش از 2000 سال قدمت دارد. در حال حاضر ، بجز حصار بند و اثار مخروبه روی دیوارها ، اثر دیگری از ساختمان قلعه باقی نمانده است . در داخل قلعه لشتان ، چندین قبرستان ، ده ها بركه آب و انبار آذوقه و آثار فراوان دیگری به جای مانده است .

قلعه هزاره (بی بی مینو )

تنها بنای تاریخی شهر میناب ، قلعه ای موسوم به قلعه هزاره است . مردم بومی این قلعه را بی بی مینو می نامند و معتقدند كه در روزگاران گذشته دو خواهر به نام های بی بی مینو و بی بی نازنین این شهر را بنا كرده اند.گویا در گذشته دو قلعه وجود داشته كه یكی از قلاع ویران شده و تنها قلعه باقی مانده ، به نام قلعه هزاره یا قلعه بی بی مینو شهرت یافته است .این قلعه تا اواخر دوره قاجار مركز حكومت محلی بود و در اطراف آن ، خندقی كنده شده بود. در آن زمان همیشه صد سرباط مسلح در قلعه مستقر بوده و نگهبانی می داده اند. در حال حاضر، از این قلعه مخروبه ای باقی مانده است .

پل لاتیدان

پس از اخراج پرتغالیها از ایران، رفته رفته از اهمیت بندری جزیره هرمز كاسته شد و بندرعباس جای آن را گرفت و مهمترین بندر ارتباطی ایران گردید. پل لاتیدان در مسیر كاروان روی لار- بندرعباس ، در جهت گسترش امور بازرگانی احداث شد. این پل در 50 متری غرب بندرعباس بر روی رودخانه كل (كول ) ایجاد شده و یادگار دوره صفوی است . بر خلاف پلهای دیگر دوره صفوی كه آجری هستند، این پل از سنگ بدون شكل ساخته شده و از طویلترین پلهای ایران است . این پل دارای صد دهانه بوده است كه در حال حاضر 33 دهانه آن مشهود است كه در میان آنها چشمه طلاق هایی در دو طبقه تعبیه شده اند. بنای این پل از عالیترین طرحهای پل سازی ایران قدیم محسوب میشود.

قلعه پرتغالیهای جزیره قشم

در انتهای شمال شرقی جزیره قشم، یك قلعه قدیمی و مخروبه وجود دارد . این قلعه را در سال 1030 هجری قمری     (1621میلادی ) به دستور پادشاه اسپانیا در مسیر بندر قشم ساخته اند. این قلعه در سال 1622 به دست سپاهیان ایران فتح گردید و تا امروز نیز آثار دیوار خارجی آن باقی مانده است . قلعه مذكور دو حصار و برجهایی در چهار گوش دارد . در پشت حصار بیرونی قلعه ، خندقی وجود داشته كه اینك پر شده است . دیوار سازی قلعه با سنگهای مرجانی و سنگ لاشه و ملات گچ و ساروج به شكل بناهای عهد ساسانی انجام گرفته است . در میان خرابه های قلعه هنوز هم تعدادی لوله زنگ زده توپ وجود دارد . چهار لوله از این لوله ها را در اطراف در ورودی پاسگاههای قدیمی شهر قشم و لافت نصب كرده اند و چند لوله توپ دیگرنیز به بندر لنگه حمل شده است.