دین و مذهب در فلسطین
یک شنبه 14 آبان 1402 8:54 PM
براساس آمارهای نهادهای بینالمللی، ۸۵ درصد فلسطینیان (شامل اعراب ساکن در کرانه باختری، نوار غزه و قدس شرقی) مسلمان هستند.[۸۱] بیشتر مسلمانان را نیز پیرو مذهب شافعی دانستهاند.[۸۲]
انتساب ناصبیگری به فلسطینیان را از جعلیات یهودیان و دلیل آن را از بین بردن همدردی با فلسطینیان دانستهاند.[۸۳] همچنین وجود مساجد مختلف با نام اهلبیت(ع) مانند مسجد علی بن ابیطالب در غزه، رفح، خان یونس و نابلس، مساجدی به نام حضرت زهرا(س) در شهرهایی چون غزه، رفح و جنین[۸۴] و نامگذاری فرزندان به نام اهلبیت(ع) را از دیگر دلایل محبت مردم فلسطین نسبت به اهلبیت و ناصبی نبودن آنان شمردهاند.[۸۵]
پیشینه حضور شیعه در فلسطین به حضور ابوذر غفاری در شام برمیگردد.[۸۶] مقدسی در کتاب احسن التقاسیم و ناصر خسرو در کتاب «سفر به آرامگاه ابوهریره»، نقل کردهاند، در زمانی بیشتر جمعیت فلسطین را شیعیان تشکیل میدادند.[۸۷] مذهب شیعه در قرن چهارم و در عصر حکومت فاطمیان در فلسطین رونق یافت.[۸۸] «الحاکم بامرالله» ششمین حاکم فاطمیان، دارالعلم فاطمی را در بیتالمقدس تأسیس کرد. این مکان تأثیر قابلتوجهی در گسترش تشیع در فلسطین داشت و تا زمان اشغال فلسطین توسط صلیبیها، به فعالیت خود ادامه داد.[۸۹] با وجود جنگهای صلیبی و پس از آن، تسلط صلاحالدین ایوبی سنیمذهب بر مناطق فلسطین و شام، شیعه در فلسطین باقیماند و در عصر عثمانی شیعیان فلسطین دوباره مطرح شدند.[۹۰] اولین سرکوب شیعیان فلسطین توسط صلاحالدین ایوبی رخداد. پس از رونق گرفتن شیعه در عصر عثمانی، احمد پاشا حدود ده سال با شیعیان مبارزه کرد و کتابهای آنها را سوزاند.[۹۱]
تأثیر و نفوذ شیعیان بر فلسطین در قرن ۲۱م و در دوران معاصر، به سبب ارتباط گروههای فلسطینی با حزبالله لبنان بیشتر شده است.[۹۲] پیروزیهای حزبالله لبنان بر اسرائیل، نقش مهمی در گسترش شیعه در فلسطین داشته است.[۹۳] مرکز آمار انجمن دین و زندگی اجتماعی «مؤسسه PEW»، وجود شیعیان در فلسطین را تأیید کرده است.[۹۴] با این حال گروههایی در فلسطین علیه شیعه فعالیت میکنند. از حمله «ابنبار الخیریة الاسلامیة» در غزه عمده فعالیتش، مبارزه با گسترش تشیع است. همچنین جنبش جهاد سَلَفی با هدف مبارزه با شیعه تأسیس شده است.[۹۵]
جنبش جهاد اسلامی را به عنوان نماد شیعه در فلسطین میدانند چراکه فتحی شقاقی، بنیانگذار آن از شیعه تأثیر میپذیرفت.[۹۶] همچنین جنبش صابرین که از جنبش جهاد اسلامی منشعب شده، به شیعه نزدیک است.[۹۷] این جنبش در سال ۲۰۱۴م حرکت خود را با رهبری هشام سالم آغاز کرده است.[۹۸] انجمن شقاقی، انجمن خیریه و غیرسیاسی است که سعی میکند تا دیدگاه برابری نسبت به همه مذاهب اسلامی داشته باشد.[۹۹]
برخی از نهادهای شیعه فلسطین عبارتند از: انجمن جوانان اسلامی، درمانگاه احسان خیری، مدرسه نقاء، جمعیت غدیر، جمعیت آل البیت.[۱۰۰] همچنین هفتهنامه «الاستقلال» و شبکه رادیویی «إذاعة صوت القدس» در اختیار شیعیان فلسطین است.[۱۰۱]
ایوبی، «پاسخ به شبههای قدیمی»، ص۴.
ایوبی، «پاسخ به شبههای قدیمی»، ص۴؛ فرمانیان و حیدری، «ناصبی بودن فلسطین در بوته نقد»، وبگاه مبلغ؛ «واقعیتهایی از مذهب مردم فلسطین/ناصبی یا شافعی؟»، خبرگزاری قدس آنلاین.
مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۷۶ش، ج۲۶، ص۴۰۶.
«آیا اهالی غزه ناصبی هستند؟»، خبرگزاری دانشجو؛ فرمانیان و حیدری، «ناصبی بودن فلسطین در بوته نقد»، وبگاه مبلغ؛ «واقعیتهایی از مذهب مردم فلسطین/ناصبی یا شافعی؟»، خبرگزاری قدس آنلاین.
فرمانیان و حیدری، «ناصبی بودن فلسطین در بوته نقد»، وبگاه مبلغ؛ «واقعیتهایی از مذهب مردم فلسطین/ناصبی یا شافعی؟»، خبرگزاری قدس آنلاین
خاقانی، «شیعة فلسطین وعودة الحق»، ص۳.
خاقانی، «شیعة فلسطین وعودة الحق»، ص۳؛ شحاده، الموسوعه الشامله، ۲۰۱۰م، ج۳، ص۱۸۶.
خاقانی، «شیعة فلسطین وعودة الحق»، ص۳.
شحاده، الموسوعه الشامله، ۲۰۱۰م، ج۳، ص۱۸۶.
شحاده، الموسوعه الشامله، ۲۰۱۰م، ج۳، ص۱۸۷.
شحاده، الموسوعه الشامله، ۲۰۱۰م، ج۳، ص۱۸۷.
خاقانی، «شیعة فلسطین وعودة الحق»، ص۳.
«فلسطینیون یعتنقون المذهب الشیعی فی غزة و حماس السنیة تتکیف مع الوضع».
«سایت آمار انجمن دین و زندگی اجتماعی».
«غزة تحت مظلة التشیع والولی الفقیه».
شحاده، الموسوعة الشامله، ۲۰۱۰م، ج۳، ص۲۰۲.
دلو، «هل یوجد شیعة حقًا فی غزة؟».
«غزة تحت مظلة التشیع والولی الفقیه».
«فلسطینیون یعتنقون المذهب الشیعی فی غزة و حماس السنیة تتکیف مع الوضع».
شحاده، الموسوعه الشامله، ۲۰۱۰م، ج۳، ص۲۰۷ و ۲۰۸.
شحاده، الموسوعه الشامله، ۲۰۱۰م، ج۳، ص۲۰۸.