معرفی استان خراسان جنوبی
سه شنبه 28 دی 1389 3:24 PM
| استان خراسان جنوبی | |
|---|---|
| موقعیت | |
 |
|
| اطلاعات | |
| مرکز استان: • مختصات: |
بیرجند |
| مساحت : | ۹۵٬۳۸۵ ک‌م۲ |
| جمعیت(۱۳۸۵): • پراکندگی : |
۶۰۰٬۵۶۸ ۶ نفر/ک‌م۲ |
| شمار شهرستان‌ها: | ۸ |
| منطقه زمانی: | IRST (UTC+۳:۳۰) |
| -تابستان (دی‌اس‌تی): | IRST (UTC+۴:۳۰) |
| زبان(های) اصلی: | فارسی |
استان خراسان جنوبی یکی از استان‌های ایران است. این استان در شرق ایران واقع شده و مرکز آن، شهر بیرجند است. استان خراسان جنوبی، با مصوبه مجلس شورای اسلامی و پس از تقسیم استان خراسان به سه استان، در سال ۱۳۸۲ ایجاد شد.
مساحت این استان ۹۵٬۳۸۵ کیلومتر مربع است که از این نظر هشتمین استان ایران است. بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵، جمعیت آن برابر با ۶۰۰٬۵۶۸ نفر[۱] می‌باشد و از این نظر ۲۷اُمین استان کشور است.
فهرست مندرجات[نهفتن]
|
این استان از شمال با استان خراسان رضوی، از غرب با استان یزد، از شرق با کشور افغانستان، از جنوب با استان سیستان و بلوچستان و از جنوب غربی با استان کرمان هم مرز است.
 |
استان خراسان رضوی | |
||
| افغانستان |  |
استان یزد | ||
 خراسان جنوبی  |
||||
 |
||||
| استان سیستان و بلوچستان | استان کرمان |
خراسان جنوبی شامل محدوده‌ای از خراسان بزرگ است که در سده‌های پیش قهستان نامیده می‌شده‌است. شهرهای مهم ایالت قهستان، تون (فردوس امروزی) و قائن بوده‌اند. مارکوپولو نیز در سفرنامه خود، از این منطقه با نام تونوکاین (تون و قاین) یاد کرده‌است.[۲]
در سده‌های اخیر و به ویژه از دوران قاجار، دو شهر فردوس و قائن به دلیل حوادث طبیعی مختلف به تدریج موقعیت جمعیتی خود را از دست داده و بیرجند مرکزیت و اهمیت بیشتری یافت.
استان خراسان جنوبی، دارای ۸ شهرستان، ۲۰ بخش، ۴۹ دهستان و ۲۲ شهر است.
شهرستان‌های این استان عبارت‌اند از:
شماره |
نام شهرستان |
تاریخ شهرستان شدن[۳] |
جمعیت |
|---|---|---|---|
| ۱ | شهرستان بیرجند | ۱۳۱۶ | ۲۲۱٬۷۵۶ |
| ۲ | شهرستان فردوس | ۱۳۲۳ | ۳۸٬۳۰۱ |
| ۳ | شهرستان قائنات | ۱۳۵۸ | ۱۳۷٬۳۵۷ |
| ۴ | شهرستان نهبندان | ۱۳۶۸ | ۵۶٬۰۸۹ |
| ۵ | شهرستان سربیشه | ۱۳۸۲ | ۳۷٬۵۹۱ |
| ۶ | شهرستان درمیان | ۱۳۸۴ | ۵۱٬۷۹۳ |
| ۷ | شهرستان سرایان | ۱۳۸۴ | ۳۴٬۶۳۶ |
| ۸ | شهرستان بشرویه | ۱۳۸۷ | ۲۳٬۰۴۵ |
مهمترین شهرهای استان خراسان جنوبی، بیرجند، فردوس و قائن هستند.
استان خراسان جنوبی، در مسیر محورهای ارتباطی استان‌های جنوبی ایران با مشهد قرار دارد. محور اصلی ارتباطی استان‌های یزد، کرمان، اصفهان، فارس، بوشهر و هرمزگان به مشهد، از فردوس می‌گذرد. همچنین محور ارتباطی استان سیستان و بلوچستان به مشهد از شهرهای نهبندان، سربیشه، بیرجند و قائن عبور می‌کند.
قلعه کوه قاین مسجدجامع قاین مسجد جامع افین
استان خراسان جنوبی رتبهٔ اول تولید محصولات باغی زرشک و عناب و رتبه دوم تولید زعفران را در سطح کشور دارا می‌باشد. انار، پسته، بادام، سیب، گلابی، به، گیلاس، آلبالو، زردآلو، هلو، خرما، توت، شاتوت، گردو، انجیر و سنجد از دیگر محصولات باغی این استان است.
در بخش محصولات زراعی، این استان در تولید چغندرقند، رتبه هشتم کشور را داشته و همچنین گندم، جو، پنبه، حبوبات، محصولات جالیزی و گیاهان علوفه‌ای در این استان کشت می‌شوند.[۴]
در بخش دامپروری، پرورش مرغ گوشتی و تخم‌گذار، گاو شیری و گوشتی، گوسفند، بز و شتر به صورت سنتی و صنعتی انجام می‌پذیرد.
کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولید ماشین‌آلات و تجهیزات، وسایل نقلیهٔ موتوری، محصولات فلزی، تجهیزات حمل و نقل، اکسید منیزیم، محصولات لاستیکی و پلاستیک، ماشین‌آلات و دستگاههای برقی، محصولات کانی غیرفلزی، کاغذ و محصولات کاغذی، ابزار پزشکی و اپتیکی، ساعت، رادیو و تلویزیون، فلزات اساسی، چوب و محصولات چوبی، منسوجات، مبلمان و صنایع غذایی و آشامیدنی در سطح استان و نیز در ۵ شهرک صنعتی در بیرجند، فردوس، قاین، نهبندان و سربیشه مشغول فعالیت می‌باشند.
قالی‌بافی، سفالگری، رنگرزی، آهنگری، مسگری، حصیربافی، سبدبافی، نمدمالی، زیلوبافی، پارچه بافی، نوغان داری، ریسندگی، گلیم بافی، جاجیم بافی، زرگری، دباغی و سوزن‌دوزی، از جمله صنایع دستی استان خراسان جنوبی هستند.
این استان دارای پتانسیل بالایی در بخش معادن می‌باشد به طوری که دارای تنها ذخایر منیزیت ایران (شهرستان بیرجند و شهرستان سربیشه)[۵]، بزرگ‌ترین ذخیره و تنها معدن آزبست ایران (معدن حاجات نهبندان) [۶] بوده و ذخایر و معادن مهم بنتونیت (شهرستان فردوس، سه قلعه)، گرانیت (بیرجند و سربیشه)، گل سفید (بیرجند) [۷]، بازالت (شهرستان سربیشه) در خراسان جنوبی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. یکی دیگر از مهمترین معادن این استان، معدن مس قلعه زری واقع در جنوب غرب این استان (خوسف) است که به علت عیار طلای بالای آن در سطح جهان شناخته شده است[نیازمند منبع].
معادن ولاستونیت، کائولن، تراورتن، فلدسپات، بوکسیت، مارن، گچ، آهک، دولومیت، مرمریت، خاک صنعتی، سنگ لاشه و توف از دیگر معادنی هستند که در این استان در حال بهره‌برداری هستند.
منبع
