وارثان زمین

وارثان زمین

 منبع : تفسیر قرآن مهر جلد سیزدهم، صفحه 231 ,

آیه:

وَلَقَدْ کتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکرِ أَنَّ الْأَرْضَ یرِثُهَا عِبَادِی الصلِحُونَ[1]

ترجمه:

و بیقین در «زَبُور» بعد از آگاه کننده [: تورات ] نوشتیم که: «بندگان شایسته ام، آن زمین را به ارث خواهند برد

نکته ها و اشاره ها:

1.«ارض» به مجموع کره ی زمین گفته می شود و سراسر جهان را شامل می شود؛[2] یعنی مؤمنان سرانجام بر سراسر زمین حاکم می شوند.

2.«ارث» به معنای چیزی است که بدون معامله به کسی منتقل می شود و در قرآن گاهی به معنای پیروزی بر گروهی و در اختیار گرفتن امکانات آنها به کار رفته است؛[3] یعنی مؤمنان شایسته در نهایت بر مشرکان، کافران و افراد ناشایست پیروز می شوند و تمام امکانات زمین را به دست می آورند.

3.«زَبُور» در اصل به معنای هر گونه کتاب و نوشته است و در قرآن کریم معمولًا به معنای زبور داود علیه السلام به کار رفته است. این کتاب در عهد قدیمِ کتاب مقدّس، تحت عنوان «مَزامیر داود» آمده است که مجموعه ای از مناجات ها و اندرزهای داود پیامبر است.[4]

4.همان طور که قرآن فرموده است در موارد متعددی از «مزامیر داود» بیان شده که شایستگان بر زمین پیروز خواهند شد؛ از جمله می گوید: «زیرا که شریران منقطع می شوند، اما متوکلان به خداوند، وارث زمین خواهند شد.» و در جای دیگر آمده است: «زیرا متبرکان خداوند وارث زمین خواهند شد.» و در جای دیگر متواضعان را وارث زمین معرفی می کند.[5]

5.«ذِکر» در اصل به معنای یادآوری یا چیزی است که مایه ی تذکر است، ولی این واژه در قرآن گاهی در معنای قرآن [6] و گاهی در معنای تورات[7] به کار رفته است. در این جا نیز ممکن است به معنای هر یک از این دو کتاب الهی باشد و برخی از مفسران ترجیح داده اند که به معنای تورات باشد.[8]

6.در این آیه این قانون کلی و سنت الهی بیان شده که بندگان شایسته و صالح خدا بر زمین حاکم خواهند شد. این بندگان صالح کسانی هستند که از نظر عمل، علم، قدرت، تدبیر و درک اجتماعی شایسته باشند و کسانی که این شایستگی ها را در خود ایجاد کنند، خدا نیز به آنان کمک می کند که بر مستکبران پیروز شوند و وراثان زمین گردند.

7.در احادیث متعددی از اهل بیت علیهم السلام این آیه به یاران امام مهدی علیه السلام تفسیر و تطبیق شده است.

از جمله از امام باقر علیه السلام حکایت شده که فرمودند:

 (بندگان شایسته ای که در این آیه به عنوان وارث زمین از آنها یاد شد،) همان یاران مهدی- عجل اللَّه- در آخر الزمان هستند.[9]

البته این گونه احادیث مصداق های بارز این آیه را برمی شمارند و به معنای انحصار آیه در این افراد نیستند؛ یعنی در هر زمان و مکان که بندگان شایسته ی خدا قیام کنند، موفق و پیروز می گردند و وارث حکومت آن سرزمین می شوند.

آموزه ها و پیام ها:

1.پیروزی نهایی از آن شایستگان زمین است و این یک قانون الهی است.

2.قانون پیروزی نهایی صالحان (و ظهور مهدی «عج اللَّه») نور امید دل عابدان است.

3.برخی قوانین و سنّت های ثابت الهی در کتاب های آسمانی تکرار شده است، تا همگان بدانند.

4.اگر می خواهید وارث زمین شوید شایسته کردار گردید.

پی نوشت:

[1] سوره انبیاء، آیه 105

[2] برخى مفسران احتمال داده‏اند كه اين آيه اشاره به وارث شدن زمين در رستاخيز باشد، اما ظاهر آيه آن است كه در مورد زمين دنيا سخن مى‏گويد( همان، ص 516).

[3] ر. ك: سوره‏ى اعراف، آيه‏ى 137.

[4] برخى مفسران احتمال داده‏اند كه مقصود از« زبور» تمام كتاب‏هاى پيامبران پيشين باشد، اما اين احتمال با توجه به قرائنى كه خواهيم آورد بعيد است( ر. ك: مجمع البيان، ج 7، ص 106 و تفسير فخر رازى، ج 22، ص 192).

[5] ر. ك: كتاب مقدّس، مزامير داود، باب 37/ 9، 11، 18، 27 و 29.

[6] ر. ك: سوره‏ى تكوير، آيه‏ى 27« إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعَالَمِينَ».

[7] ر. ك: سوره‏ى انبياء، آيه‏ى 48« وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى‏ وَهَارُونَ الْفُرْقَانَ وَضِيَاءً وَذِكْراً لِلْمُتَّقِينَ».

[8] صاحب تفسير نمونه ترجيح مى‏دهد كه« ذكر» به معناى تورات باشد.

[9] ر. ك: مجمع البيان، ج 7، ص 106 و بحارالانوار، ج 9، ص 126؛ ج 14، ص 33 و ج 15، ص