ناتوانی انسان، از شکر نعمت های الهی

خداوند در سوره نحل مى فرماید: و اگر بخواهید نعمتهاى خدا را شماره کنید قادر بر احصاى آن نیستید. چراکه سر تا پاى وجود ما غرق نعمت هاى او است، از جمله: وجود میلیونها سلول در بدن و گلبول های قرمز و سفید که همیشه از بدن در مقابل میکروب ها دفاع می کنند و...، و انسان از احصا و شکر این همه نعمت عاجز است. البته همین قدر که بدانید غرق نعمت اویید و از اداى حق شکرش عاجزید و عذر تقصیر به پیشگاهش برید و طبق سفارش پیشوایان دین به مقدار توان به احصای نعمتهایش بپردازید، نهایت شکر او را انجام داده اید.

خداى متعال در آیه 18 سوره «نحل» مى فرماید: (و اگر بخواهید نعمتهاى خدا را شماره کنید قادر بر احصاى آن نیستید)؛ «وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللّهِ لاتُحْصُوها».
این یک حقیقت است که سر تا پاى وجود ما غرق نعمت هاى او است و اگر کتابهاى مختلف علوم طبیعى، انسان شناسى، روان شناسى و گیاه شناسى و مانند آن را بررسى کنیم، خواهیم دید، دامنه این نعمت ها تا چه حد گسترده است.
اصولاًـ هر نفسى، به گفته آن ادیب بزرگ، دو نعمت در آن موجود است و به هر نعمتى، شکرى واجب.
از این گذشته، مى دانیم در بدن انسان به طور متوسط ده ملیون ملیارد سلول زنده است، که هر کدام یک واحد فعال بدن ما را تشکیل مى دهد، این عدد به قدرى بزرگ است که اگر ما بخواهیم این سلول ها را شماره کنیم، صدها سال طول مى کشد!
و تازه این یک بخش از نعمت هاى خدا نسبت به ما است، بنابراین، به راستى اگر ما بخواهیم نعمت هاى او را بشماریم، قادر نیستیم.
در درون خود انسان، دو دسته گلبول (موجود زنده کوچکى که در خون شناورند و وظائف حیاتى سنگین بر دوش دارند) وجود دارند: ملیون ها گلبول قرمز که وظیفه آنها رساندن اکسیژن هوا براى سوخت و ساز سلول هاى بدن، و ملیون ها گلبول سفید که وظیفه آنها پاسدارى از سلامت انسان در مقابل هجوم میکروب ها به بدن مى باشد، و عجب اینکه: آنها بدون استراحت و خواب دائماً کمر به خدمت انسان بسته اند.
اصولاً، ما از وجود همه نعمتها، آگاه نیستیم، و هر قدر دامنه علم و دانش بشرى گسترده تر مى شود افق هاى تازه اى از این نعمتها بر ما گشوده خواهد شد، افقهائى که کرانه هاى آنها همچنان ناپیدا است، آیا با این حال قدرت احصاى نعمتهاى خدا را داریم؟!
اکنون این سؤال پیش مى آید: پس ما چگونه مى توانیم حق شکر او را ادا کنیم؟ آیا با این حال، در زمره ناسپاسان نیستیم؟
پاسخ این سؤال را قرآن در آخرین جمله این آیه بیان مى کند و مى گوید: (خداوند غفور و رحیم است)؛ «إِنَّ اللّهَ لَغَفُورٌ رَحِیمٌ».
آرى، خدا مهربانتر و بزرگوارتر از آنست که شما را به خاطر عدم توانائى بر شکر نعمتهایش مؤاخذه، یا مجازات کند، همین قدر که بدانید سر تا پاى شما غرق نعمت او است و از اداى حق شکرش عاجزید و عذر تقصیر به پیشگاهش برید، نهایت شکر او را انجام داده اید.
ورنه سزاوار خداوندیش کس نتواند که به جا آورد!
ولى اینها همه مانع از آن نیست که ما به مقدار توانائى به احصاى نعمتهایش نپردازیم؛ چرا که این توجه هم درجه معرفت و جهان بینى و جهان شناسى توحید ما را بالا مى برد و هم شعله عشق خدا را در اعماق قلب ما فروزانتر مى کند، و هم حسّ شکرگزارى را در ما تحریک مى نماید.
به همین دلیل، پیشوایان و بزرگان دین در سخنان خود و حتى در دعاها و مناجات هایشان به شمردن گوشه اى از نعمتهاى بى پایانش مى پرداختند تا درسى باشد براى دیگران. (1)

(1). گرد آوري از کتاب: تفسیر نمونه، آيت الله العظمي مکارم شيرازي، دارالکتب الإسلامیه، چاپ بیست و هفتم، ج 11، ص 210.