توحید و دوری از شرک، در کنار عمل به دستورات الهی و دوری از گناهان، سبب نجات انسان می‌شود.

یکی از برجستگی‌ها و ملاک‌های خوب برای یک متن یا سخن خوب و کارآمد، چینش هدفمند موضوعات و جملات در آن است. در خطبه فدکیه این نظم و انسجام موضوعی بسیار زیبا رعایت شده است. حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها فرازی را با ایمان به خدا و شرک نورزیدن شروع و به اخلاص و حرمت شرک ختم می‌کنند.

«...فَجَعَلَ اللَّهُ الْایمانَ تَطْهیراً لَکُمْ مِنَ الشِّرْکِ... وَ حَرَّمَ اللَّهُ الشِّرْکَ اِخْلاصاً لَهُ بِالرُّبوُبِیَّةِ...»؛[1] «پس خداى بزرگ ایمان را براى پاک کردن شما از شرک قرار داد... و شرک را حرام کرد تا در یگانه‏‌پرستى خالص شوند».

در میان عبارتی که ذکرشده، سخن از نماز، زکات، روزه، حج، جهاد، تهمت ناروا، دزدی، عدالت، صبر، امربه‌معروف و نهی از منکر، امامت و ... به میان آمده است. شاید در نظر اول کسی توجهی به اینکه این مجموعه هدفمند بیان‌شده، نکند، اما با دقت بیشتر می‌فهمیم که دخت نبی، چه عمیق و دقیق سخن فرموده‌اند.

آغاز و انجام این فهرست که هم از اعمال عبادی و هم از امور معنوی سخن به میان آمده، گویای این است که درواقع روح اسلام، پرستش خدای یگانه و اجتناب از هرگونه شرک است و عناوین دیگری که بین این دو عنوان ذکر فرموده‌اند، اعم از نماز، روزه، حج، زکات و نظایر این‌ها، درواقع اسبابی برای تحقق این هدف‌ هستند.[2]

نکته دیگری که می‌توان از این چینش حکیمانه حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها به دست آورد، جامعیت و توجه همه‌جانبه اسلام به روح و بدن انسان و نیز ساحت فردی و اجتماعی اوست. ازاین‌رو هم به عبادت‌های فردی [زکات و...] و نیز به عبادت‌های اجتماعی [جهاد، امربه‌معروف و نهی از منکر و ...] اشاره‌ شده است.[3] بنابر این اسلام، دین جامعی است که فقط بر یک ساحت انسان تأکید ندارد، بلکه برای نیل او به سعادت ابدی، همۀ ابعاد او را در نظر داشته است.

پی‌نوشت:
[1]. خطبه فدکیه.
[2]. علامه مصباح یزدی، رساترین دادخواهی و روشنگری، ج1، ص364.
[3]. همان، ص