استانها / کهگیلویه و بویراحمد

۱۴:۱۶ ۱۴۰۱-۶-۳

یادی از 40 کربلایی سی‌سختی در روزهای منتهی به اربعین حسینی/شور عاشورایی به روایت تاریخ

عشق و ارادت سی‌سختی‌ها به اباعبدالله الحسین (ع) هیچ گاه کم رنگ نمی‌شود و عشق به امام حسین و یاران باوفایش در دشت کربلا در میان جوانان و نوجوانان امروز سی سخت بی‌نهایت شده و در قلوب آن‌ها ریشه دوانده است.

خبرگزاری فارس سی‌سخت؛ عباس شیرزادی- سفر پیاده‌روی اربعین هر ساله پرشورتر از گذشته در میان شیعیان ایران و جهان برگزار می‌شود و مردم شهر سی‌سخت هم از جمله مردمان با فرهنگ، متدین و پیرو خالص و واقعی ائمه اطهار به شمار می‌روند که آوازه فضل، کمال، علم و دانش و به خصوص حب ائمه نزد آن‌ها زبانزد عام و خاص است و این عشق و ارادت هیچ گاه کم رنگ نمی‌شود و عشق به امام حسین و یاران باوفایش در دشت کربلا در میان جوانان و نوجوانان امروزی بی‌نهایت شده و در قلوب آن‌ها ریشه دوانده است.

مردمان سی‌سخت و مناطق اطراف به خصوص در زمینه ارادت به امام حسین(ع) و همچنین فرهنگ عاشورا و اربعین همواره در صف نخست قرار داشته‌اند و در ایام محرم و صفر شاهد برنامه‌های مختلفی از سوی اقشار مردم از برگزاری مراسمات سینه زنی و زنجیر زنی تا ادای نذری هستیم.

برای پی بردن به عشق و ارادت قلبی مردم شهر عالم پرور و فرهنگ‌دوست سی‌سخت به برخی منابع مراجعه کرده‌ایم از جمله پژوهشی در پیشینه زیارت کربلا در سی‌سخت قدیم که توسط ابوطالب ناصری سی‌سخت نویسنده و تاریخ پژوه صورت گرفته است.

ابوطالب ناصری در این پژوهش آورده است: سپاس خداوندی که ما را به زیارت محبوبانش و منتخبانش هدایت فرمود و زیارت آنان را راهی برای وصول به برترین منازل فوز و فلاح قرار داد و درود و تحیات الهی بر رسول مکرم اسلام و اهل بیت طاهرینش باد. 

 زیارت اولیای الهی که در بنیان‌های اعتقادی و زیرساخت‌های فرهنگی تفکر اسلامی به ویژه اندیشه شیعی جایگاه بس عالی و متعالی دارد و از سوی دیگر نقش شایسته و موثر آن در تثبیت ارکان ایمانی و تحکیم پایه‌های معرفتی نیز قابل انکار نیست.

 در این مختصر  به جمع‌آوری اسامی کربلایی های قدیم سی‌سخت آنان که در مدت ۶ ماه رفت و برگشت همه مسیر یا بخشی از آن را از سی سخت تا کربلای معلی   با پای پیاده و نبود امکانات ،  ولی صرفاً بر اساس عشق به امام حسین علیه السلام به این سفر دور و دراز همت گماشتند،  پرداخته‌ایم .

مقدمه:

برای آشنایی با حقایق دینی و سپس تحقق آن حقایق در جان آدمی ، ساحت ها و عرصه های مختلفی از ناحیه دین عرضه شده تا هر یک از انسان‌ها بر اساس منش شخصیتی و گرایش فکری خود راهی را برگزیند و با انس گرفتن با آن ، مسیر خود را به هدف دینی و مقصد الهی نزدیک کند. راه علم و تجربه های علمی ، تحولات تاریخی و تجربه‌های برجامانده از آنها ،  راه عقل و استدلال و گرایش‌های فکری فلسفی ، راه قلب و مشاهدات درونی ، راه حدس و جذبه ، راه موعظه و پند و اندرز ... هر یک طریقی است که با آشنایی و گام نهادن در آن ضمن  پاسخ به نیاز درونی جلوه های دینی به آستانه نظر و شهود می رسد و حیثیت های گوناگون وجود انسان با آن حقیقت رنگ میگیرد و صبغه الهی ظهور می یابد. 

معنا و مفهوم زیارت:

 معنا و مفهوم  زیارت در لغت به معنای تمایل و میل کردن است .خواه از دور باشد خواه از نزدیک و خواه با گرایش قلبی باشد و قصد هم همراه باشد یا نه . در اصطلاح دینی زیارت تمایلی است که افزون بر میل و حرکت حسی قلب هم گرایش جدیدی پیدا کرده که زیارت در مرتبه کامل خود همراه با حضور قلبی ،روحی،  فکری ،  اخلاقی و عملی است.

 ارکان زیارت:

 زیارت که واقعیتی اصیل عینی و خارجی است ،  نه پنداری و ذهنی و خیالی، آثار و برکات فراوان دارد و سه رکن دارد.  

۱_زائر: یعنی شخصی که میل و گرایش به چیزی یا کسی دارد

۲_مزور: یعنی شخص یا چیزی که میل به سوی اوست 

۳_خصیصه‌ای نفسانی به نام گرایش قلبی که با تکریم و تعظیم و انس گرفتن با مزور همراه است.

 روشن است که هر یک از این ارکان سه گانه  مختل شود یا از واقعیت و عینیت  تهی باشد ، زیارت محقق نمی  شود و تنها پنداری از زیارت باقی می ماند. از این رو در جایی که مزور امری موهوم و پنداری باشد و زائر خود را با امری خرافی و به دور از واقعیت سرگرم کرده و بدان قصد و میل پیدا کند قطعاً زیارت راستین تحقق نیافته .آثار عینی و واقعی آن مترتب نخواهد شد. گرچه نباید تاثیر زیارت خیالی را انکار کرد.

بدیهی است هرچه ارکان سه گانه فوق از بنیان و اساس محکم تری برخوردار باشد حقیقت زیارت و آثار آن نیز عینی تر و ظاهر تر خواهد بود و حتماً تأثیرات چشمگیر و گسترده ای خواهد داشت و بر عکس هرچه این ارکان سه گانه به ضعف و سستی گراید و از صلابت لازم برخوردار نباشد معنا و حقیقت زیارت و آثار آن ضعیف و سست خواهد بود. یکی از آموزه های جدی فرهنگ زیارت همین نکته است که وقتی انسان موفق شد در  میدان معرفت ها حجاب ها را کنار زده و خود را به حوزه معرفتی امام نزدیک کند و در سایه این معرفت کرامت بیابد و از نظر ارادت نیز توانسته سختی‌ها و مشکلات سفر را تحمل کرده و در پرتو این قرابت ولایت و مودت تحصیل کند به یکی از بهترین توفیقات و بزرگترین نعمت های الهی دست یافته است . بنابراین زیارت ضرورتی دینی و الهی و از اهمیت والایی برخوردار است.

اقوام بزرگ عربستان: 

سه قوم بزرگ در شبه جزیره العرب می زیسته اند به نام های 1-بائده:  که گویا نافرمانی خدا کرده اند و به کلی نابود شده اند که احتمال دارد همان قوم عاد و ثمود  باشد که در قران کریم فراوان از آنها سخن به میان آمده است.

2- قحطانیان: این قوم در یمن  و بخش جنوبی حجاز سکونت داشتنه اندو گوئیا عرب اصیل  همین گروهند و اکنون در یمن زندگی می کنند و دو قبیله اوس و خزرج که در مدینه زندگی می کرده اند از همین گروهند.

3- عدنانیان فرزندان حضرت ابراهیم هستند که با هجرت ابراهیم  به همراهی هاجر و اسماعیل  از فلسطین به مکه  این تیره بنیان نهاده شد.

 طایفه عدنان با قبیله جرهم که در نزدیکی مدینه بودند وصلت کردند  لذا عدنانیان رو به رشد نهادند  که قبیله قریش و بنی هاشم  از این تیره هستند .

خانه کعبه را نخستین بار حضرت آدم ع بنا کرد و بعد از او ابراهیم  به همراهی فرزندش  اسماعیل تعمیر کردند  و پرچم یکتاپرستی  را برافراشتند  تا دوران ظهور اسلام  و پیامبر گرامی اسلامی توحید و یکتاپرستی در شبه جزیره عربستان از رونق افتاد و مردم جزیره العرب  به شرک گرایش داشتند و بت پرست بودند و از بت های معروف  عرب جاهلی لات و منی و عزی بود.

پیامبر گرامی اسلام همه را به تفکر و اندیشه فراخواند و با خرافات و سنت های غلط مبارزه کرد . پیامبر اکرم ص فرمود: من آمده ام  تا قدرت فکری بشر را تقویت کنم و با هرگونه خرافات  گرچه در پیشبرد اهداف م موثر باشد سرسختانه مبارزه نمایم.

امام حسین ع:

آن حضرت امام سوم شیعیان  فرزند حضرت علی ع و فاطمه س است که در روز سوم  یا پنجم شعبان  سال چهارم هجرت در مدینه متولد شد که تاریخ نویسان همسر امام حسین ع را شهربانو دختر شاهزاده ایرانی  که بین اسرای ایرانی بود و برای فروش به بازار جزیره العرب می بردند دانسته اند.

مرگ معاویه و فشار یزید بر بیعت برای خلافت خود باعث شد امام حسین ع مدینه را ترک کند امام حسین در مدینه متولد شده بود و در آنجا رشد کرد پس از مرگ عثمان مسلمانان با علی ع بیعت کردند و امام از مدینه به کوفه هجرت نمودند پس از شهادت علی ع مردم کوفه با امام حسن مجتبی ع بیعت کردند و پس از شش ماه مردم کوفه امام حسن را در برابر معاویه تنها گذاشتند صلحی با شرایط ناپایدار بر امام حسن تحمیل شد و امام حسن و امام حسین بار دیگر با اهل بیتشان به مدینه بازگشتند.

پس از شهادت امام حسن مجتبی امام حسین در مدینه اقامت داشت این اقامت 10 سال طول کشید تا اینکه معاویه در نیمه های رجب سال 60 از دنیا رفت، پس از مرگ معاویه یزید به سرعت اعلام خلافت کرد و در تلاش برآمد که  از امام حسین ع در مدینه بیعت بگیرد اما امام حسین از بیعت با یزید سرباز زد.

سه نفر با یزید بیعت نکردند 1- عبدالله بن عمر 2- عبدالله بن زبیر 3- امام حسین ع که در 28 ماه رجب خبری در مدینه انتشار یافت که حسین بن علی ع از مدینه بسوی بیت الله الحرام هجرت نموده است.

امام حسین  در بین راه با عبدالله ابن مطیع که یکبار به وسیله والی مدینه دستگیر و زندانی شده بود برخورد نمود.

او گفت قربانت شوم  به کجا قصد دارید بروید؟  امام ع فرمودند هم اکنون به مکه اما بعد از آن از خداوند طلب خیر خواهم کرد و امام را از این که  به کوفه رهسپار شوند  بر حذر داشت چرا که آنها قاتل امام علی ع و امام حسن ع بودند.

آری او به امام گفت  شما سید عرب هستید و در حرم بمانید به محض ورود امام حسین به مکه مردمی که برای عمره از هر طرف به سوی کعبه روان بودند از ورود امام مطلع شدند آن امام  با اهل بیت خود در کنار بیت الله الحرام و حرم امن الهی سکنی گزیدند و چند ماه برای بیداری مسلمانان در آنجا به سر برد.

یزید قصد جان امام را کرده بود و جزء به بیعت با قتل او رضایت نمی داد این بود که آن حضرت حج و اعمال آن را و همسایگی خانه خدا را رها کرد تا به حرمت آن بارگاه و مقام مقدس اهانت نشود و هنگامی که خبر عدم بیعت امام حسین به بصره و کوفه رسید با ارسال 12 هزار نامه از کوفیان حضرت را به کوفه دعوت نمودند.

یزید حکومت خود را در معرض خطر جدی دید امام حسین ع پس از عمره مفرده به دلایل امنیتی  اقامت در کنار خانه خدا را مناسب ندید در روز هشتم ذی الحجه الحرام  با زن و بچه و عشیره خود به سوی کوفه رهسپار شد  و 17 نفر از مردان اهل بیتش و 60 یاور از اصحاب خود که سوار و پیاده بودند او را همراهی نمودند.

کاروان امام حسین ع روز پنجشنبه  2محرم الحرام سال شصت و یک هجری در کربلا فرود آمد کربلا آخرین منزل امام و یاران آن حضرت است.

هنگام ورود امام همه فرزندان ، برادران و اهل بیت خویش را گرد آورد و به آنها نظر فرمود و گریست و لب به سخن گشود: پروردگارا ما خاندان پیامبر تو هستیم که اینگونه ما را بیرون کرده و از حرم جدمان رانده  و آزرده اند و بنی امیه به ما ستم روا داشته‌اند.

پروردگارا حق ما را از آنها بگیر و ما را بر قوم ستمگر یاری فرما. شهادت امام حسین ع در سال 61  هجری اتفاق افتاد بنابراین عمر شریف ایشان57 سال و 4 ماه و 25 روز است.

پیام نهضت امام حسین فراگیر است و اختصاص به زمان و مکان خاص ندارد امام حسین ع فرموده است: وقتی هیات حاکمه ملتی مثل یزید باشد باید اسلام را وداع کرد و دیگر اسلامی باقی نمی ماند.

شهادت امام حسین ع و یاران با وفایش چنان بر تاریخ موثر واقع شد که منافع و محسنات دین و توسل به ائمه اطهار برای مردم عشایر روستاها که با ایمانی راسخ به خداوند متعال زندگی می نمودند کاملا روشن بود. 

در این نوشتار سعی بر این است که یادی کنیم از کربلایی های قدیم شهر سی سخت که با پای پیاده به مدت 6 ماه رفت و برگشت به عشق امام حسین به زیارت کربلا می رفتند.

آداب سفر 

از سخن معمرین سی‌سخت که داستان اجداد و نیاکانشان را سینه به سینه شنیده‌اند چنین می‌گویند هنگامی که عده‌ای عاشق زیارت بارگاه امام حسین می‌شدند مدتها قبل از سفر اگر کسی رنجش خاطری از آنها به دل داشت نزد وی می رفتند و خاضعانه  با صحبت و گفت‌وگو سعی در رفع کدورت و ادای  طلب و حساب  می‌‌کردند و اگر جایی لازم به عذرخواهی بود ملتمسانه عذرخواهی می‌کردند و با خیالی آسوده از وجود حق الناس به زیارت می رفتند و بعد از زیارت هم  دیگر انسانهایی پاک بودند که مورد اعتماد و وثوق همه اهالی ده بودند زیرا  قبل از نامشان واژه کربلایی (کل یا کلی) گفته می شد و به احترام امام حسین(ع) دیگر سخن ناحقی یا طمع نابجایی نداشتند.

غذای سفر 

قبل از سفر نان می پختند و خشک می نمودند و نان خشک شده را خرد و در کیسه ای می ریختند که در بین راه و برای چند هفته نانها خراب نشوند و برای قاتق هم مقداری گردو و کشمش و کشک بر می داشتند و وسایل کمی بر می داشتند و با مراسمی خاص که اهالی ده سی سخت برایشان می گرفتند در میان اشک و آه  اهالی با زوار خوانی برای مظلومیت امام حسین پیاده  وسایلشان را  بر چهاریایان می گذاشتند و  روانه مرقد مطهر امام حسین (ع) می شدند.

مدت زمان زیارت 

سفر کربلا در یکصد سال پیش برای مردم سی سخت  سفری سخت و پر مشقت و مخاطره آمیز  بود اما عشق به امام حسین سفری شش ماهه را با پای پیاده  و غذای خشک و مختصر،  برای زائرین راحت می‌کرد.

مسیر مسافرت

افزون بر یک قرن پیش در سی سخت قدیم کسانی که قصد زیارت مرقد مطهر امام حسین ع در کربلا را داشتند باید مسیر سی سخت  را به سمت مغرب و از آنجا به سمت پاتاوه و مارگون به سمت لوداب حرکت می کردند و از لوداب و از مسیر تنگ پیرزا  وارد کهگیلویه می شدند و بعد از چند روز حرکت وارد خوزستان شده و بعد از گذشتن از خوزستان وارد عراق می شدند و حداقل این زیارت 6 ماه به طول می انجامید.

وجود مخاطرات فراوان از بیماری تا بارندگی و از دزد و یاغیان تا اسارت و ... مشکلاتی بود که زایرین عتبات عالیات را در این سفر طولانی و عبادی تهدید می کرد.

زیبایی و شاخصه زیارت قدیم

در قدیم افراد پاک باخته و صادق و مومن رنج سفر را بر خود هموار می‌کردند و صرفا با دلهایی مملو از عشق و معرفت و ایمان به زیارت قبور مطهر پیشوایان و اولیا و اوتاد الهی می رفتند و حاضر بودند ماهها در سفر باشند و سختی ببینند و جان خود را در معرض هر حادثه ای بنهند ولی به زیارت مولای خود برسند.

باعث و رهاورد این زیارت جز مهر و محبت و یک لفظ کل (کربلایی) برای حفظ خاطره آن سفر هیچ چیز دیگری نبوده است. 

بر خلاف عصر حاضر در قدیم کسی در لوای زیارت کربلا یا مکه به دنبال کسب موقعیت های اجتماعی کاری یا اداری و بهره مندی از تسهیلات و منافعی نبود.

معرفی زائرین قدیم سی سخت:

 نام زایرین حرم امام حسین که در سی سخت قدیم به عتبات عالیات مشرف شدند ، را با ذکر خاندان آنها ذکر می کنیم:

1—کربلایی(کل) علی رضا  فرزند کا علی مردون  از اجداد فامیل فرهادی، ناصری، فرهادیان 

2—کربلایی (کل) رحیم جد خانواده های نیک اقبال  سی‌سختی، وفایی، رحیم زاده، رحیم پور و صفایی 

3—کربلایی (کل) جعفرقلی جد خانواده های رحیم پور و خسروی‌های پادنا 

4—کربلایی (کل) رستم جد تعدادی از خانواده های زابلی و رستمی 

5—کربلایی (کل) چراغ جد تعدادی از خانواده های زابلی 

7—کربلایی(کل)  قربانعلی جد خانواده های قربانی 

8—کربلایی (کل) طالب جد تعدادی از خانواده های محمدخانی 

9—کربلایی (کل) سرخاب جد خانواده های محرابی 

10—کربلایی(کل)  اکبر جد خانواده های جهانفکر 

11—کربلایی (کل) محمدحسین جد خانواده های محمدحسینی،  محمد حسینیان، صابری و محمودی 

12—کربلایی (کل) عزیز جد تعدادی از خانواده های رحیم پور 

12—کربلایی (کل) ابوالفتح جد خانواده های توکل 

13—کربلایی(کل)  حسنعلی جد تعدادی از خانواده های سی سختی 

14—کربلایی (کل) حسینقلی جد خانواده های علیزاده 

15—کربلایی(کل)  حبیب فرزند کربلایی حسینقلی 

16—کربلایی (کل) نجف جد خانواده های رهنما و رهبر 

17—کربلایی (کل) صفر از اجداد خانواده های مینویی و سلیمانی 

18—کربلایی(کل)  محمدحسین فرزند کربلایی صفر 

19—کربلایی(کل)  گودرز پدر بانو شرافت صفایی 

20—کربلایی (کل) سیف اله سی سختی  فرزند ملاقباد 

21—کربلایی (کل) علی رضا جد خانواده کریم زاده سی سخت و خانواده های رضایی و عباسی از سروک 

22—کربلایی(کل)  بهروز جد خانواده های حسینی ، پاراد ، شهبازی بیاره 

23—کربلایی(کل)  عیدی جد خانواده های توکل کوخدان 

24—کربلایی(کل)  محراب جد خانواده های پناهی کوخدان 

25—کربلایی (کل) صادق  فرزند رییس غلامعلی جد خانواده های مرادی،  قلی پور نکویی و مرتضی پور

26—کربلایی(کل)  حسینعلی جد شرفی های بیاره  

27—حجت‌الاسلام و المسلمین حاج سید عبدالخالق حسینی رضایی 

بانوانی که پیاده به کربلا مشرف شدند

1--کربلایی(کلی)  خیری  مادر ملا قباد 

2--کربلایی(کلی)  بگم جان همسر ملاقباد 

3--کربلایی (کلی) شهری دختر کربلایی جعفر قلی مادر  ملا اردشیر زابلی و بانو جان افروز زابلی 

4--کربلایی (کلی) سودابه زابلی همسر ملاعلی آقا نیک اقبال

5—کربلایی(کلی) کوکب نیک اقبال دختر ملاقباد و همسر حجه الاسلام سید عبدالخالق حسینی رضایی  

6_کربلایی(کلی)خورشید همسر کربلایی حسین قلی

7_کربلایی(کلی) پری مادر خانواده های رئوفی و تعدادی از صیادی ها

مردم سی سخت که عشق و علاقه شدیدی به امام حسین ع داشتند پیکر درگذشتگان خود را به کربلا انتقال داده و در آن سرای بهشتی برای همنشینی با  سید و سالار شهیدان  دفن می کردند که می توان به:

1—رئیس برات زابلی همسر کربلایی شهری پدر بانو جان افروز زابلی 

33-ملا یدالله فرزند ملاقباد 

34-ملا نصراله فرزند ملاقباد 

نتیجه گیری

آنچه از پژوهش بالا به اختصار می توان یافت وجود رگه های سترگ و استوار عرق دینی و مذهبی در اجداد کنونی خانواده های شهر سی سخت کنونی می باشد.

اکثر قریب به اتفاق خانواده های طایفه سی سخت فرزند کسانی هستند که مومنانه و فقط با عشق و علاقه و ایمانی پاک و بی غل و غش به زیارت کربلا رفته اند و آنجا با امام شهید خود برای استمرار راه و حرکت برحق آن امام عزیز دست بیعت و عهد اخوت بسته اند.

مردمی که زندگی اقتصادی و معیشت آنان بر پایه زندگی عشایری بوده و این سبک زندگی فراغتی را در خود ندارد اما اجداد مردم سی سخت با آگاهی و ایمان که حاصل وجود طینتی پاک و مهذب بوده و بی‌شک از ثمرات وجود مکتب خانه ها و ملاهای مومن و روشنگر در جامعه عشایری آن زمان بوده برای مدت مدیدی ترک خانه و کاشانه و جلای وطن می نمودند و به آستان بوسی حرم امام حسین ع و حضرت ابوالفضل ع و دیگر بقاع متبرکه نائل می شدند.

این حجم بالا از افرادی که به کربلا مشرف شده اند بی گمان نشانگر این نکته است که این مردم حتی قبل از آنکه جذب مدرسه و نظام نوین علمی مبتنی بر مدرسه شوند و به نام روستایی علمی که اولین مدرسه  را ساخته  باشند مردمی پاک دین ، متدین و متشرع بودند که تربیت یافته مکتب خانه های سی سخت قدیم، این دیار کهن بوده اند.

به گزارش فارس؛ امروز هم جوانان و نوجوانان سی‌سختی همراه با بزرگان این دیار به تعداد زیاد قصد حضور در سفر معنوی اربعین را دارند و این شور و عشق تا همیشه تاریخ در خون سی‌سختی‌ها جاری و ساری است.