اربعین حسینی(بخش دهم)

بزرگانی که تنها به حرکت اهل‌بیت از شام به سمت مدینه اشاره نموده‌اند و سخنی از کربلا به میان نیاورده‌اند ، عبارتند از : - شیخ مفید ، ایشان می‌نویسد : و فی العشرین منه (الصفر) کان رجوع حرم سیدنا و مولانا أبی عبدالله علیه‌السلام من الشام الی مدینة الرسول صلی الله علیه و آله ؛ بیستم ماه صفر روز بازگشت اهل‌بیت سید و مولای ما اباعبدالله الحسین علیه‌السلام از شام به سمت مدینه بود [6] . - شیخ طوسی ؛ ایشان چنین نگاشته است : و فی الیوم العشرین منه (صفر) کان رجوع حرم سیدنا أبی‌عبدالله الحسین بن علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام من الشام الی مدینة الرسول صلی الله علیه و آله ؛ در روز بیستم ازماه صفر اهل‌بیت سید ما اباعبدالله حسین بن علی بن ابی‌طالب علیهماالسلام از شام به سوی مدینه‌ی پیامبر صلی الله علیه و آله بازگشتند [7] . - شیخ رضی الدین علی بن یوسف بن مطهر حلی ؛ ایشان چنین آورده است : و فی الیوم العشرین من صفر سنة احدی و ستین أو اثنین و ستین علی اختلاف الروایة به فی قتل مولانا الحسین علیه‌السلام ، کان رجوع حرم مولانا أبی‌عبدالله الحسین علیه‌السلام من الشام الی مدینة الرسول صلی الله علیه و آله ؛ در روز بیستم ماه صفر سال 61 و یا 62 [8] ، بنابر اختلاف در روایت ، بازگشت اهل‌بیت مولای ما حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام از شام به سمت مدینه صورت گرفت [9] . - شیخ کفعمی ؛ ایشان در کتاب المصباح می‌نویسد : و فی العشرین منه (الصفر) کان رجوع حرم الحسین بن علی علیه‌السلام الی المدینة ؛ در بیستم از ماه صفر اهل‌بیت حسین بن علی علیه‌السلام به سمت مدینه بازگشتند [10] . و در جای دیگر کتاب آورده است : و فی هذا الیوم (العشرین من صفر) کان رجوع حرم الحسین علیه‌السلام من الشام الی المدینة ؛ و در این روز (بیستم صفر) اهل‌بیت حسین علیه‌السلام از شام به مدینه بازگشتند . [11] . به نظر می‌رسد این بزرگان تنها در مقام مشخص ساختن روز خروج اهل‌بیت از شام به قصد مدینه بوده‌اند و در این‌جا به مسئله‌ی رفتن آنان به کربلا نظر نداشته‌اند ؛ چه آن‌که مسئله‌ی رفتن به کربلا بعدا مطرح گردید . گرچه باید ریشه‌ی آن را درخواست امام زین‌العابدین علیه‌السلام از یزید برای بازگرداندن سر مطهر یافت . بنابر مطالب پیش گفته می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت :
یک . این بزرگان را نمی‌توان از مخالفان مسئله شمرد ؛ دو . بر طبق نقل آنان ، بیستم صفر ، زمان خروج ایشان از شام به قصد مدینه است و این قصد ، منافاتی با رفتن به کربلا ندارد ؛ چون مرور از کربلا با قصد رفتن به مدینه که وطن اصلی ایشان است ، قابل جمع است . سه . این که برخی ، چون سید ابن‌طاووس ، از ظاهر عبارت شیخ طوسی چنین برداشت کرده‌اند که مقصود ایشان این است که اهل‌بیت در بیستم صفر ، به مدینه رسیده‌اند ؛ خلاف ظاهر ، و یا لااقل مجمل است . ظاهر عبارت این است که در این روز از شام خارج شدند ، نه آن‌که به مدینه رسیدند ؛ چون کلمه‌ی «رجوع» غیر از کلمه‌ی «وصول» است و با این بیان ، دیگر مجالی برای استبعاد سید ابن‌طاووس باقی نمی‌ماند .

پی نوشتها

[6] مسار الشیعة ، ص 46 .
[7] مصباح المتهجد ، ص 730 ؛ بحارالأنوار ، ج 101 ، ص 334 .
[8] این تردید جا ندارد ، سال شهادت حضرت اباعبدالله حسین علیه‌السلام ، بنابر قول مشهور و بلکه متواتر سال شصت و یک هجری قمری بوده است .
[9] العدد القویة ، ص 219 .
[10] مصباح کفعمی ، ص 510 .
[11] همان ، ص 489